Właśnie rozpoczyna się okres dobrej widoczności Międzynarodowej Stacji Kosmicznej na niebie północnym. Zależnie od dokładnej lokalizacji, obserwatorzy będą mogli podziwiać nawet do pięciu przelotów ISS w ciągu jednej nocy!
Międzynarodowa Stacja Kosmiczna (ISS) jest na orbicie wokółziemskiej już 21 lat. Przy okazji jest też nadal najjaśniejszym i najłatwiej rozpoznawalnym sztucznym satelitą na niebie. Dzięki dużemu nachyleniu jej orbity do płaszczyzny równika ziemskiego (51,6°), Stacja okresowo przelatuje nad głowami osób znajdujących się pomiędzy 51,6 równoleżnikiem szerokości geograficznej północnej a 51,6 równoleżnikiem szerokości geograficznej południowej. Jest wtedy widoczna na wysokości nie mniejszej niż 10° ponad horyzontem. W zwykłych warunkach w niektóre poranki lub wieczory widzimy tylko jeden przelot ISS, ale często można zauważyć także jej drugie, słabsze, tak zwane częściowe, przejście na tle nieba. Pojawia się ono, gdy Stacja wślizguje się w cień Ziemi i znika nam z widoku.
Dobre warunki do jej częstego podziwiania także są cykliczne, a każdy z takich okresów trwa do kilku tygodni. Zaczynają się one od jednego nocnego przelotu ISS, nisko nad południowym horyzontem. Wysokość i liczba przelotów widocznych (nocnych) wzrastają następnie z nocy na noc, a później znów się zmniejszają, po czym następuje okres niewidocznych przelotów (dziennych).
Każdego roku w ciągu kilku tygodni między majem a lipcem, w okolicy letniego przesilenia na półkuli północnej, orbita ISS i granica pomiędzy dniem i nocą na Ziemi niemal się pokrywają. Przez kilka dni i nocy Słońce nigdy nie zachodzi wówczas na ISS – astronauci widzą je cały czas. My natomiast często widzimy Stację. Dla obserwatorów z półkuli południowej podobne zjawisko ma z kolei miejsce od listopada do stycznia. Tegoroczny sezon dla naszej półkuli będzie dosyć krótki i rozpoczyna się już jutro – w piątek 17 maja 2019 roku.
Jeśli pozwoli na to pogoda, będziemy mogli właśnie w tych dniach zobaczyć aż do pięciu nocnych przelotów ISS. Wymaga to jednak paru przygotowań. Kilka wczesnych przelotów można zaobserwować już o zmierzchu, na inne trzeba będzie jednak poczekać do świtu. Potrzebne jest ciemne niebo, wybierzmy więc wygodne miejsce położone z dala od miejskich świateł. Pamiętajmy, że Stacja okrąża Ziemię z zachodu na wschód, więc zawsze wznosi się na zachodnim niebie i podąża w kierunku wschodnim. Gdy znajduje się nisko nad horyzontem, wydaje się słabsza, jest za to najjaśniejsza na wschód od zenitu, kiedy znajduje się zarówno blisko, jak i prawie naprzeciwko Słońca. Świeci wtedy niczym mały Księżyc w pełni.
Konkretne godziny przelotów Stacji wskaże nam strona HeavensAbove. Poniżej przykład na najbliższe dni.
Najbliższa prognoza przelotów ISS. Źródło: HeavensAbove.
Pogodę na bieżąco możemy sprawdzać między innymi na tej stronie.
Na ilustracji: Pod koniec maja 2019 roku tor orbitalny Międzynarodowej Stacji Kosmicznej będzie przebiegał w pobliżu linii terminatora, która rozgranicza dzień i noc na Ziemi. Astronauci widzą wówczas Słońce przez 24 godziny na dobę (to tzw. efekt Słońca o północy), podczas gdy obserwatorzy na Ziemi obserwują przelot satelity ISS co 93 minuty – od zmierzchu do świtu.
Źródło: Bob King
Czytaj więcej:
- ISS – interaktywna wizualizacja w 3D
- Dziesięciodniowa prognoza widoczności dla szczególnie interesujących satelitów: ISS
- Cały artykuł („Sky & Telecope”)
- Film – Sunrise and Sunset around Summer Solstice
- Orbitron – Satellite Tracking System
Źródło: „Sky & Telecope”/HeavensAbove
Na zdjęciu: Międzynarodowa Stacja Kosmiczna sfotografowana w roku 2002 przez załogę wahadłowca Endeavor. Źrodło: APOD, STS-108 Crew, NASA.
