Przejdź do treści

Najciemniejsza znana planeta: obcy świat czarniejszy niż węgiel

Odległa egzoplaneta TrES-2b (wizja artystyczna.) Planeta ma w przybliżeniu wielkość Jowisza, a jej powierzchnia odbija mniej niż jeden procent docierającego do niej światła. Oznacza to, że TrES-2b jest ciemniejsza niż jakakolwiek znana nam planeta czy satelita w Układzie Słonecznym. Źródło: David A. Aguilar (CfA)

Odkryta w 2006 roku, masywna egzoplaneta typu jowiszowego, TrES-2b, jest jak dotychczas najciemniejszym znanym ciałem niebieskim tego typu. Pomiary wykazały, że jej powierzchnia odbija mniej niż jeden procent padającego na nią światła 'słonecznego'. W Układzie Słonecznym Jowisz odbija aż ok. 1/3 światła Słońca - głównie mają w tym udział spowijające go, gęste, jasne obłoki amoniaku. Egzoplaneta TrES-2b nie ma takich chmur ze względu na swoją bardzo wysoką temperaturę powierzchniową.

TrES-2b okrąża swą macierzystą gwiazdę w odległości zaledwie pięciu milionów kilometrów. Oznacza to, że promieniowanie termiczne gwiazdy jest w stanie rozgrzać powierzchnię planety do temperatury ponad 1000 stopni Celsjusza. Chmury amoniaku czy innych podobnych substancji nie mogą powstawać w takich warunkach. Atmosfera TrES-2b zawiera najprawdopodobniej jedynie lotny sód i potas oraz tlenek tytanu. Ich potencjalna obecność nie wyjaśnia jednak wcale skrajnej "czarności" planety.

Sama planeta nie jest jednak ideanie ciemna - na skutek rozgrzania do wysokiej temperatuy emituje bowiem słabą, czerwonawą poświatę - podobnie jak węgiel rozgrzany w ognisku. Pomiar albedo (zdolności odbijania światła) TrES-2b byl możliwy dzięki danym z satelity Kepler (NASA). Jasność układu gwiazda-planeta była monitorowana przez dłuższy czas, co doprowadziło do wykrycia jej zmian i fluktuacji - w zalezności od zmieniającej się fazy planety. TrES-2b jest najprawdopodobniej stale zwrócona jedną stroną do gwiazdy (podobnie jak Księżyc w stosunku do Ziemi), dzięki czemu mozna obserwować jej fazy podczas ruchu obiegowego. Co ciekawe, całkowita jasność tego układu, jak zaobserwowano, zmienia się bardzo nieznacznie w zależności od fazy. To z kolei oznacza, że sama planeta jest niezwykle ciemna - gdyby odbijała więcej światła gwiazdy, różnice w całkowitej jasności układu w różnych fazach obiegu planety byłyby dużo wyższe.

TrES-2b okrąża gwiazdę GSC 03549-02811, znajdującą się ok. 750 lat świetlnych od Słońca, w konstelacji Smoka.

 

Źródło: Elzbieta Kuligowska

Na ilustracji: Odległa egzoplaneta TrES-2b (wizja artystyczna.) Planeta ma w przybliżeniu wielkość Jowisza, a jej powierzchnia odbija mniej niż jeden procent docierającego do niej światła. Oznacza to, że TrES-2b jest ciemniejsza niż jakakolwiek znana nam planeta czy satelita w Układzie Słonecznym. Źródło: David A. Aguilar (CfA)

(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)

Reklama