NASA wybrała nowe propozycje czterech misji, które – jeśli faktycznie dojdą do skutku – będą badać m.in. kosmiczne eksplozje i ich pozostałości oraz sposób, w jaki rozbłyski pobliskich gwiazd mogą wpływać na atmosfery okrążających je planet.
Po przeprowadzeniu szczegółowszych ocen planów tych projektów naukowych agencja kosmiczna NASA zamierza ostatecznie wybrać w roku 2021 dwie najciekawsze propozycje badań do realizacji. Wówczas staną się one kolejnymi misjami astrofizycznymi w ramach programu NASA Explorers. Wybrane misje zaczną być jednak realizowane nie wcześniej niż w 2025 roku.
Te obiecujące plany badań wykonywanych w ramach programu Explorers ujawniają dziś niektóre z najbardziej kreatywnych i innowacyjnych sposobów odkrywania tajemnic Wszechświata – mówi Thomas Zurbuchen z NASA Mission Science Directorate. Dzięki badaniom gwiazd i planet pozasłonecznych w poszukiwaniu odpowiedzi na najważniejsze kosmiczne pytania spodziewamy się też przełomu w nauce, będącego rezultatem tych dość skromnych misji.
Dwie misje astrofizyczne w ramach tematyki Small Explorer (SMEX) oraz dwie misje Missions of Opportunity (MO) zostały wybrane w trybie konkursowym w oparciu o ich potencjalną wartość naukową i wykonalność na etapie planowania. Wyłączając koszty uruchomienia, całkowite koszty misji typu SMEX są nie większe niż 145 milionów USD, a misji typu MO – niż 75 milionów USD każda.
Wybrane propozycje to:
- Misja Extreme-ultraviolet Stellar Characterization for Atmospheric Physics and Evolution (ESCAPE)
W ramach ESCAPE naukowcy chcą zbadać pobliskie gwiazdy pod kątem ich szybkich, silnych rozbłysków w ultrafiolecie. Celem projektu naukowego jest ustalenie, jak prawdopodobne jest to, że takie rozbłyski niszczą atmosfery niewielkich, skalistych planet krążących wokół tego typu gwiazd, wpływając przy okazji na hipotetycznie pojawiające się na nich życie i ich zamieszkiwalność.
- The Compton Spectrometer and Imager (COSI)
Instrument COSI mógłby skanować całą Drogę Mleczną, mierząc promieniowanie gamma pochodzące z pierwiastków promieniotwórczych wytwarzanych podczas wybuchów gwiazd w naszej Galaktyce. Wszystko to ma na celu odwzorowanie najnowszej historii umierania gwiazd Drogi Mlecznej i zarazem produkowania przez nie różnych pierwiastków. COSI mierzyłby również polaryzację w celu lepszego zrozumienia, w jaki sposób odległe, wysokoenergetyczne kosmiczne eksplozje wytwarzają promieniowanie gamma.
- Misja Gravitational-wave Ultraviolet Counterpart Imager
Gravitational-wave Ultraviolet Counterpart Imager składałaby się z dwóch niezależnych, niewielkich satelitów, z których każdy obserwowałby niebo w innym paśmie ultrafioletowym. Taki duet ma szansę wykrywać światło pochodzące z gorącego gazu, pojawiające się w wyniku wybuchu, który następuje po emisji silnych fal grawitacyjnych spowodowanej przez połączenie się gwiazd neutronowych lub gwiazdy neutronowej i czarnej dziury. Pomiędzy tymi wydarzeniami misja mapowałaby także całe niebo w świetle ultrafioletowym, znajdując niejako przy okazji inne jasne w tym zakresie energii obiekty, takie jak wybuchające gwiazdy.
- LEAP – A LargE Area burst Polarimeter
Zamontowany na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej instrument LEAP badałby dżety energetyczne wystrzeliwane w kosmos podczas wybuchowej śmierci masywnej gwiazdy lub połączenia zwartych obiektów takich jak gwiazdy neutronowe. Pomiary polaryzacji w rozbłyskach gamma z LEAP mogłyby pomóc w ograniczeniach parametrów wynikających z konkurencyjnych względem siebie teorii dotyczących natury dżetów, które poruszają się z prędkością bliską prędkości światła. LEAP ma przy tym uzupełniać pomiary z instrumentu NASA IXPE (Imaging X-ray Polarimetry Explorer), którego uruchomienie zaplanowano już wcześniej na 2021 rok.
Program NASA Explorers, zarządzany przez Centrum Lotów Kosmicznych Goddarda, jest najstarszym ciągle prowadzonym programem NASA, uruchomionym w celu zapewnienia częstego i względnie niedrogiego dostępu do przestrzeni kosmicznej na potrzeby głównych badań podstawowych prowadzonych przez badaczy z dziedzin takich jak astrofizyka i heliofizyka.
Od czasu wysłania w kosmos w 1958 roku satelity Explorer 1, który odkrył ziemskie pasy radiacyjne, program Explorers umożliwił realizację ponad 90 misji, w tym misji Uhuru i Cosmic Background Explorer (COBE), które doprowadziły związanych z nimi ludzi nauki aż do nagrody Nobla.
Czytaj więcej:
Źródło: NASA
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Zdjęcie: NASA
