Przejdź do treści

Nie przegap deszczu Geminidów i sprawdź, co widać w kamerze NASA

Radiant Geminidów

Każdego grudnia mamy okazję zobaczyć jeden z naszych ulubionych deszczów meteorów – Geminidy. Deszcz jest obecnie aktywny do 17 grudnia i osiągnie szczyt w nocy 13 grudnia do rana 14 grudnia.

Źródłem Geminidów są szczątki obiektu niebieskiego o nazwie 3200 Phaethon, którego pochodzenie jest przedmiotem dyskusji. Niektórzy astronomowie uważają go za wypaloną kometę na podstawie obserwacji wykazujących niewielką ilość materii opuszczającej jego powierzchnię. Inni twierdzą, że musi to być asteroida ze względu na swoją orbitę i podobieństwo do Pallas należącej głównego pasa planetoid.

Niezależnie od charakteru Phaethona, obserwacje pokazują, że Geminidy są gęstsze niż meteory należące do innych deszczów, co pozwala im zejść nawet 45 km nad powierzchnię Ziemi przed spaleniem. Meteory należące do innych deszczów, jak np., Perseidy, spalają się znacznie wyżej.

Choć Geminidy można oglądać z większości lokalizacji na powierzchni Ziemi, najlepsze warunki mają obserwatorzy na półkuli północnej, dla których radiant Geminidów, czyli punkt na niebie, z którego zdają się wysypywać meteory, znajduje się wysoko nad horyzontem.

Na widzialność deszczu wpływa, oczywiście, zachmurzenie, ale również faza Księżyca. To ona jest głównym czynnikiem decydującym o tym, czy deszcz meteorów będzie w danym roku spektakularnym zjawiskiem. Dzieje się tak, ponieważ światło Księżyca rozmywa obraz słabszych meteorów, w wyniku czego obserwatorzy widzą tylko te jaśniejsze. W tym roku Księżyc w szczycie Geminidów będzie w fazie 80% do pełni, co nie jest korzystne dla obserwacji. Pocieszające jest to, że Księżyc w nocy 13 grudnia 2021 r. zajdzie krótko po godzinie 1.00 w nocy, pozostawiając kilka godzin na niezakłócone obserwacje meteorów aż do świtu.

NASA będzie transmitować na żywo szczyt deszczu w nocy z 13 na 14 grudnia za pośrednictwem kamery w Marshall Space Flight Center w Huntsville w stanie Alabama, rozpoczynając transmisję o godzinie 20.00 CST na stronie NASA Meteor Watch na Facebooku. Oczywiście, jak zawsze ostatnie słowo będzie miała pogoda.

Deszcze i przeloty meteorów można również podziwiać na filmach nagranych przez All Sky Fireball Network. Aby zobaczyć Geminidy w tych filmach wystarczy poszukać zdarzeń oznaczonych jako „GEM”.

 

 Zdjęcie radarowe 3200 Phaethon wykonane przez Arecibo, 17 grudnia 2017 r.

Na ilustracji: Zdjęcie radarowe 3200 Phaethon wykonane przez Arecibo, 17 grudnia 2017 r. Źródło: Wikipedia.

 

Gdy już wiemy co, kiedy i jak obserwować, warto dowiedzieć się więcej o tych meteorach:

  • Dlaczego nazywa się je Geminidami?

Wszystkie meteory związane z deszczem mają podobne orbity i wszystkie wydają się pochodzić z tego samego miejsca na niebie, które nazywa się radiantem. Geminidy wydają się wysypywać z punktu w konstelacji Bliźniąt, stąd nazwa „Geminidy”.

  • Jak szybkie są Geminidy?

Geminidy poruszają się z prędkością 35 km/s. To ponad 1000 razy szybciej niż gepard, około 250 razy szybciej niż najszybszy samochód na świecie i ponad 40 razy szybciej niż pędząca kula!

  • Jak obserwować Geminidy?

Jeśli nie jest pochmurno, odejdź od jasnych świateł, połóż się na plecach i spójrz w górę. Pamiętaj, aby Twoje oczy przyzwyczaiły się do ciemności. W ten sposób zobaczysz więcej meteorów. Pamiętaj, że to dostosowanie może potrwać około 30 minut. Nie patrz w tym czasie ekran swojego telefonu komórkowego, ponieważ zrujnuje to twoje wysiłki, aby osiągnąć właściwe nocne widzenie!

Meteory można zobaczyć na całym niebie. Unikaj patrzenia na radiant, ponieważ meteory w jego pobliżu mają bardzo krótkie ślady i łatwo je przeoczyć. Kiedy zobaczysz meteor, spróbuj prześledzić jego trajektorię wstecz. Jeśli trafisz do konstelacji Bliźniąt, istnieje duża szansa, że ​​widziałeś Geminida.

Obserwacje w mieście o dużym zanieczyszczeniu światłem utrudnią dostrzeżenie Geminidów. W takim przypadku w nocy możesz zobaczyć tylko kilka tych obiektów.

  • Kiedy najlepiej obserwować Geminidy?

Najlepszy czas na obserwacje tego deszczu to noc z 13 na 14 grudnia, zwłaszcza około godziny 1.00 w nocy czasu lokalnego, gdy radiant będzie wysoko na niebie. Księżyc zajdzie mniej więcej w tym samym czasie. Obserwacje od zachodu Księżyca do świtu 14 grudnia powinny być najbardziej owocne. Geminidy nadal będzie można oglądać przez kolejne noce, ale ich liczba będzie mniejsza. Ostatnie Geminidy będzie można zobaczyć w nocy 17 grudnia.

  • Ilu Geminidów mogą spodziewać się obserwatorzy nocą z 13 na 14 grudnia?

Obserwatorzy na półkuli północnej mogą oczekiwać od 30 do 40 meteorów na godzinę. Obserwatorzy na półkuli południowej zobaczą mniej Geminidów niż na półkuli północnej, być może tylko 25%.


Choć tegoroczne warunki nie są najlepsze do oglądania deszczu meteorytów Geminidów, to i tak będzie to niezłe widowisko do złapania na naszym nocnym niebie.

 

Opracowanie: Joanna Molenda-Żakowicz

Na ilustracji: Grafika ukazująca radiant 388 meteorów zaobserwowanych przez NASA Fireball Network w grudniu 2020 r. Źródło: NASA
 

Reklama