Blisko siedemdziesięciotysięczna Fulda (miasto w środkowych Niemczech) oraz cenny przyrodniczo obszar w Teksasie dołączyły do grona międzynarodowych obszarów ochrony ciemnego nieba.
Fulda, położona we wschodniej Hesji i licząca 68 tys. mieszkańców, jest największym w Europie i drugim na świecie miastem, które uzyskało status międzynarodowej społeczności ciemnego nieba. Wpływ na podjęcie przez miasto działań zmierzających do minimalizacji skutków zanieczyszczenia sztucznym światłem z pewnością miało utworzenie w 2014 roku Rezerwatu Ciemnego Nieba Rhön, położonego bezpośrednio na wschód od Fuldy.
Sąsiedztwo rezerwatu ciemnego nieba oraz istniejące na terenie miasta obiekty związane z astronomią, m.in. jeden z najstarszych zegarów słonecznych w Niemczech, planetarium oraz obserwatorium szkolne, mogą w zamyśle władz miasta mieć wpływ na rozwój ekoturystyki, w tym astroturystyki, w całym regionie. Utworzenie Dark Sky City w Fuldzie (tak reklamuje się miasto; po niemiecku używane jest określenie Sternenstadt, czyli „miasto gwiazd” lub „gwiezdne miasto”) może stymulować napływ turystów. Ważna była też chęć swoistej symbiozy z pobliskim rezerwatem, dla którego Fulda jest największym źródłem zanieczyszczenia sztucznym światłem.
W ostatnich latach zmodernizowano część oświetlenia zewnętrznego na terenie miasta, jednak znaczna liczba z ponad 8,5 tys. źródeł światła nadal czeka na wymianę bądź dostosowanie do wymogów stawianych przez Międzynarodowy Związek Ciemnego Nieba (International Dark-Sky Association – IDA). Ze względu na rozmiary miasta i wynikające z tego problemy logistyczno-finansowe przy modernizacji sieci oświetleniowej IDA zgodził się przyznać Fuldzie tymczasowy status międzynarodowej społeczności ciemnego nieba. W zamian miasto jest zobowiązane do całkowitego dostosowania się do wymogów stawianych przez IDA do końca 2027 roku.
Problemów z dostosowaniem sieci oświetlenia zewnętrznego nie miało drugie z omawianych miejsc, tj. położony w Teksasie stanowy obszar przyrody Devils River, ponieważ na jego terenie znajduje się tylko kilkadziesiąt źródeł sztucznego światła, z czego większa część już spełnia stosowne wymogi. Obszar ten jest jednym z najciemniejszych miejsc w całym stanie – pomiary wskazują średnio ponad 21,8 mag/arcsec2. Odwiedzany jest przez ok. 4 tys. osób rocznie i jest miejscem rekreacji oraz spotkań z przyrodą głównie dla mieszkańców z sąsiednich hrabstw.
Ustanowienie międzynarodowego sanktuarium ciemnego nieba nad Devils River, jednym z dopływów Rio Grande, miało w założeniu dwa główne cele. Pierwszym było wprowadzenie ciągłej ochrony nocnego krajobrazu, zarówno ze względu na wyjątkowo ciemne niebo, jak i zamieszkującą te tereny nocną faunę (m.in. przez liczna populację nietoperzy). Drugi cel to promocja problematyki zanieczyszczenia sztucznym światłem za pomocą turystyki astronomicznej i wydarzeń organizowanych na terenie sanktuarium.
Obydwa utworzone obszary ochrony nocnego krajobrazu są w pewnym sensie wyjątkowe: Fulda jest pierwszą międzynarodową społecznością ciemnego nieba utworzoną na terytorium Niemiec, a Devils River jest pierwszym międzynarodowym sanktuarium tego typu w Teksasie (szóstym na całym świecie).
Więcej informacji:
- Fulda, Germany Earns International Dark Sky Community Status, First in the Country
- Devils River State Natural Area Designated as First International Dark Sky Sanctuary in Texas, Sixth in World
Opracowanie: Grzegorz Iwanicki
Źródło: IDA
Na zdjęciu: Katerda w Fuldzie na tle wieczornego nieba. Źródło: IDA.
