Na najciemniejszym niebie można dostrzec Księżyce Kordylewskiego – to wyzwanie dla najambitniejszych. W 1956 roku dr Kazimierz Kordylewski odkrył pyłowe struktury gromadzące się wokół punktów Lagrange'a L4 i L5 w układzie Ziemia–Księżyc. Wcześniej kilkukrotnie obserwował je okiem nieuzbrojonym, ale dopiero wykonane w 1961 roku zdjęcie pozwoliło mu opublikować wyniki badań. Pracę tę można znaleźć (w języku niemieckim) tutaj.
W ciągu kolejnych lat wielokrotnie podejmowano próby powtórzenia tej obserwacji. Nie było to łatwe. Obserwatorzy nie byli w stanie zarejestrować księżyców pyłowych, co nie dziwiło Kordylewskiego – on sam spędził nad tym 10 lat. Obserwacje prowadził głównie z Kasprowego Wierchu, w miesiącach zimowych, co jeszcze bardziej podnosi poprzeczkę potencjalnym naśladowcom. W końcu jednak, poczynając od roku 1967, zaczęły pojawiać się prace potwierdzające istnienie tych struktur. Wiele z tych obserwacji było przeprowadzonych metodami wizualnymi; było też kilka obserwacji satelitarnych oraz potwierdzenia na fotografiach.
W najnowszym numerze „Monthly Notices of the Royal Astronomical Observatory” ukazał się artykuł, w którym autorzy prezentują wyniki pomiarów światła spolaryzowanego, które jednoznacznie potwierdzają istnienie struktur pyłowych w pobliżu punktów L4 i L5. Streszczenie pracy można znaleźć tutaj:
A jeśli komuś mało to proponujemy zajrzeć do oryginalnych artykułów, poniżej zamieszczamy linki:
Celestial mechanics and polarization optics of the Kordylewski dust cloud in the Earth–Moon Lagrange point L5 – I. Three-dimensional celestial mechanical modelling of dust cloud formation
oraz
Celestial mechanics and polarization optics of the Kordylewski dust cloud in the Earth–Moon Lagrange point L5 – Part II. Imaging polarimetric observation: new evidence for the existence of Kordylewski dust cloud
Warto również dowiedzieć się nieco więcej o niezwykle barwnej postaci, jaką niewątpliwie był dr Kazimierz Kordylewski, zaglądając na stronę http://www.kordylewski.pl/
Natomiast w wolnych chwilach warto udać się w najciemniejsze miejsca i samodzielnie spróbować zmierzyć się z Księżycami Kordylewskiego! Przed nami najlepsze, zimowe, miesiące do podjęcia tego wyzwania!
dr Tomasz Mrozek
PS. Dr Kazimierz Kordylewski, odkrywca księżyców, to ojciec dra Zbigniewa Kordylewskiego – pracownika Zakładu Fizyki Słońca CBK PAN.
Fot. Doktor Kazimierz Kordylewski w roku 1961 na tarasie Obserwatorium w Krakowie przy tablicy z sali wykładowej (fot. CAF, J. Lewicki). Źródło: © 2003 Kordylews(zys)cy