Przejdź do treści

Obserwacje szybkich wybuchów radiowych pogłębiają astronomiczną tajemnicę

img

Astronomowie wskazali źródło powtarzającego się szybkiego wybuchu radiowego w pobliskiej galaktyce spiralnej, kwestionując tym samym teorie dotyczące nieznanego źródła tych pulsacji.

Obserwacje z wykorzystaniem 8-metrowego teleskopu Gemini North pozwoliły astronomom wskazać lokalizację szybkiego wybuchu radiowego (Fast Radio Burst – FRB) w pobliskiej galaktyce – dzięki temu jest to najbliższy Ziemi znany przykład i tylko drugie powtarzające się źródło wybuchu, którego położenie na niebie jest określone. Źródło tego wybuchu fal radiowych znajduje się środowisku radykalnie innym od tego widzianego w poprzednich badaniach. Odkrycie to podważa założenia badaczy, dotyczące pochodzenia tych – i tak już enigmatycznych – pozagalaktycznych zdarzeń.

Nierozwiązana tajemnica w astronomii stała się jeszcze bardziej zagadkowa. Źródło FRB – nagłe wybuchy fal radiowych trwające kilka tysięcznych sekundy – pozostaje nieznane od momentu ich odkrycia w 2007 roku. Opublikowane niedawno badanie wskazało, że FRB pochodzi z niespodziewanego otoczenia w pobliskiej galaktyce spiralnej. Obserwacje za pomocą OIR Lab (Optical-Infrared Astronomy Research Laboratory) teleskopu Gemini North odegrały istotną rolę w tym odkryciu, co sprawia, że natura tych pozagalaktycznych pulsów radiowych jest jeszcze bardziej enigmatyczna.

Źródła FRB i ich natura są tajemnicze – wiele z nich to wybuchy jednorazowe, ale bardzo niewiele z nich emituje powtarzające się błyski. Niedawno odkryty FRB – nazwany FRB 180916.J0158+65 – jest jednym z zaledwie pięciu źródeł o dokładnie znanej lokalizacji i tylko drugim źródłem, które wykazuje powtarzające się pulsy. Takie FRB są określane jako zlokalizowane i mogą być powiązane z poszczególną odległą galaktyką, co może pozwolić astronomom na dokonanie dodatkowych obserwacji, które mogą zapewnić wgląd w pochodzenie pulsu radiowego.

Lokalizacja tego obiektu jest diametralnie różna od lokalizacji nie tylko poprzednio powtarzającego się FRB, ale także wszystkich wcześniej przebadanych FRB. Zaciera to różnice między powtarzającymi się i niepowtarzającymi się szybkimi wybuchami radiowymi. Może być tak, że FRB produkowane są w dużym ZOO w różnych miejscach Wszechświata i wymagają jedynie określonych warunków, aby były widoczne – mówi Kenzie Nimmo, doktorantka na Uniwersytecie w Amsterdamie i inna główna autorka artykułu.  

Określenie lokalizacji FRB 180916.J0158+65 wymagało obserwacji zarówno na falach radiowych, jak i w świetle widzialnym. FRB można wykryć tylko za pomocą radioteleskopów, więc obserwacje radiowe są zasadniczo niezbędne do dokładnego określenia pozycji tych obiektów na niebie. Ten konkretny FRB został po raz pierwszy odkryty przez kanadyjską sieć radioteleskopów CHIME w 2018 roku. W nowych badaniach wykorzystano europejską sieć VLBI (EVN), aby precyzyjnie zlokalizować źródło, ale pomiary dokładnej odległości i lokalnego środowiska radioźródła były możliwe tylko dzięki dalszym obserwacjom optycznym. 

Źródło FRB 180916.J0158+65 – które znajduje się 500 mln lat świetlnych od Ziemi – było nieoczekiwane i pokazuje, że FRB mogą nie być powiązane z określonym typem galaktyki lub środowiska, co pogłębia astronomiczną tajemnicę.

Naukowcy mają nadzieję, że dalsze badania ujawnią warunki, które powodują wytwarzanie tych tajemniczych przejściowych pulsów radiowych i odpowiedzą na niektóre z postawionych przez nich pytań, na razie pozostających bez odpowiedzi.

Opracowanie:
Agnieszka Nowak

Więcej:
Fast Radio Burst Observations Deepen Astronomical Mystery

A repeating fast radio burst source localized to a nearby spiral galaxy

Źródło: Obserwatorium Gemini

Reklama