Odkryto 12 kolejnych księżyców Jowisza. 11 z nich to satelity o typowej orbicie, a jeden charakteryzuje się unikalną trajektorią wokół planety. Odkrycie podnosi liczbę znanych nam księżyców planety do 79 – największej ilości spośród wszystkich planet Układu Słonecznego.
Za najnowsze odkrycie odpowiada zespół astronomów kierowany przez Scotta Sheparda z Instytutu Carnegie w Waszyngtonie. Ten sam zespół w 2014 roku zaobserwował najodleglejszą orbitę obiektu w naszym Układzie Słonecznym i wysnuł wnioski o możliwym istnieniu planety daleko za orbitą Plutona, nazywaną w mediach Planetą X.
Zespół w trakcie ciągłej pracy nad poszukiwaniem tej potencjalnej odległej planety natknął się w 2017 roku na nieznane dotąd naturalne satelity Jowisza. Musiał minąć rok, by ustalić, że odkryte obiekty na pewno orbitują wokół planety.
Widok poglądowy na trajektorie satelitów Jowisza. Pogrubionymi liniami zaznaczono orbity nowo odkrytych obiektów. Na zielono zaznaczono orbitę Valetudo. Źródło: Carnegie Institution for Science
Dziewięć z odkrytych księżyców krąży w strefie odległej od planety, w kierunku przeciwnym do jej rotacji. Ich orbity można podzielić na trzy podobne grupy. Podejrzewa się, że obiekty te pochodzą z trzech większych, które podzieliły się w wyniku kolizji z asteroidami, kometami lub innymi księżycami. Każdemu z satelitów okrążenie Jowisza zajmuje około dwóch lat.
Dwa inne nowo poznane księżyce należą do grupy wewnętrznych satelitów, krążących zgodnie z rotacją planety. Pełny obieg wokół Jowisza zajmuje im około roku.
Ostatni odkryty obiekt jest chyba najdziwniejszym znanym nam księżycem Jowisza. Krąży po unikalnej orbicie i jest prawdopodobnie najmniejszym spośród wszystkich znanych naturalnych satelitów planety – ma jedynie około kilometra średnicy. Orbita tego dziwnego księżyca jest znacznie nachylona w stosunku do wewnętrznej grupy i przecina orbity krążących w zewnętrznej strefie księżyców. Tak niestabilna orbita prawdopodobnie doprowadzi w przyszłości do kolizji z innym obiektem i zniszczenia tego księżyca.
Zespół spekuluje, że być może ten dziwnie położony księżyc to ostatnia pozostałość po większym obiekcie, który w przeszłości stał za formacją grupy księżyców poruszających się ruchem wstecznym na zewnętrznych rubieżach Jowisza. Dla nietypowego księżyca zaproponowano nazwę Valetudo – imię prawnuczki Jowisza, rzymskiego boga, od którego nazwano planetę.
Źródło: Carnegie Science
Opracowanie: Rafał Grabiański
Na zdjęciu tytułowym: Valetudo – najmniejszy spośród odkrytych księżyców Jowisza. Obraz wykonano przy pomocy teleskopu Magellana w maju 2018 roku. Na fotografii nie widać Jowisza. Źródło: Carnegie Institution for Science
