Astronomowie korzystający z teleskopu Gemini North wykryli najbardziej energetyczny jak dotąd odkryty wiatr z kwazara. Ten wypływ, który porusza się z prędkością bliską 13% prędkości światła, przenosi energię mającą znaczny wpływ na tworzenie się gwiazd w całej galaktyce.
Pozagalaktyczna burza pozostawała w ukryciu przez 15 lat, zanim została odkryta dzięki innowacyjnemu modelowaniu komputerowemu i nowym danym z Obserwatorium Gemini. Kwazar nazywa się SDSS J135246.37 + 423923.5 i znajduje się w odległości około 10 mld lat świetlnych od Ziemi.
Oprócz pomiaru wypływu z SDSS J135246.37 + 423923.5 zespół mógł również wnioskować masę supermasywnej czarnej dziury napędzającej tego kwazara. Ten monstrualny obiekt jest 8,6 mld razy masywniejszy niż nasze Słońce – około 2000 razy masywniejszy od czarnej dziury w centrum Drogi Mlecznej i 50% masywniejszy niż słynna czarna dziura w M87.
Pomimo że wypływ ten był masywny i energetyczny, pozostawał ukryty w danych z przeglądu kwazarów sprzed 15 lat, zanim połączenie danych i innowacyjnej metody modelowania komputerowego pozwoliło zespołowi na szczegółowe jego zbadanie.
Kwazary są rodzajem wyjątkowo jasnych obiektów astrofizycznych znajdujących się w centrach masywnych galaktyk. Składające się z supermasywnej czarnej dziury otoczonej świecącym dyskiem gazu kwazary mogą przyćmić wszystkie gwiazdy w galaktyce macierzystej i mogą napędzać wiatry o sile wystarczającej, aby wpływać na całe galaktyki.
Ustalenia zespołu rodzą ważne pytania, a także sugerują, że być może więcej takich kwazarów czeka na odkrycie. Astronomowie nie wiedzą, ile jeszcze takich obiektów kryje się w katalogach. Ponieważ zautomatyzowane oprogramowanie na ogół identyfikuje kwazary za pomocą silnych linii emisyjnych, być może więcej takich kwazarów z potężnymi wypływami wciąż ukrywa się w danych z przeglądów obserwacyjnych.
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Więcej:
Gemini Detects Most Energetic Wind from Distant Quasar
Discovery of a Remarkably Powerful Broad Absorption-line Quasar Outflow in SDSS J135246.37+423923.5
Źródło: Gemini Observatory
Na ilustracji: Wizja artystyczna centralnej części galaktyki, w której znajduje się kwazar SDSS J135246.37 + 423923.5 obserwowany na optycznej długości fali. Źródło: International Gemini Observatory/NOIRLab/NSF/AURA/P. Marenfeld.
