Przez blisko dwa stulecia astronomowie wykorzystywali efekt paralaksy do bezpośredniego pomiaru odległości do gwiazd.
Wykorzystuje się do tego bazę, jaką stanowi orbita Ziemi. Obecnie przeprowadzana jest unikatowa akcja pomiaru paralaksy wykorzystującej wielokrotnie dłuższą bazę o rozmiarach porównywalnych z całym Układem Słonecznym. Właśnie w tym momencie na rubieżach naszego układu planetarnego znajduje się sonda New Horizons, najszybszy obiekt kosmiczny wysłany kiedykolwiek przez człowieka. W 2015 roku sonda minęła Plutona i dostarczyła unikatowych danych na temat tej planety karłowatej. Potem badała kilka kolejnych obiektów Pasa Kuipera, ale i to okazało się nie być końcem misji.
22 i 23 kwietnia 2020 roku sonda New Horizons wykona zdjęcia okolic dwóch najbliższych gwiazd, Proxima Centauri i Wolf 359. Gdy porówna się je ze zdjęciami wykonanymi z Ziemi w tych samych dniach, astronomowie otrzymają rekordowy pomiar paralaksy.
Astronomowie amatorzy posiadający małe teleskopy z kamerami CCD mogą wziąć udział w tym wydarzeniu. Wystarczy, że będą fotografować te gwiazdy w tych samych dniach. Ich zdjęcia porównane ze zdjęciami wykonanymi przez New Horizons pokazują, że astronomowie będą mogli stworzyć obrazy 3D pobliskich gwiazd na tle pozostałych, odległych obiektów.
Gwiazdy docelowe misji mogą być obserwowane przez każdego, kto posiada wyposażony w kamerę CCD 6-calowy lub większy teleskop. New Horizons wyśle swoje zdjęcia na Ziemię, zespół misji uwzględni je w porównaniu z obrazami uzyskanymi z teleskopów amatorskich. Już obecnie wydaje się, że Wolf 359 i Proxima Centauri mają różne pozycję na obrazach wykonanych z Ziemi i z dalekiego kosmosu. Połączone obrazy stereo pokażą, że każda gwiazda „wyskakuje” z pól gwiazd tła. Możemy się spodziewać, że w maju zobaczymy wszystkie zdjęcia z New Horizons i obrazy 3D uzyskane przez zespół misji z udziałem amatorów.
Przypominamy, że obserwatorzy z Polski mogą sfotografować jedynie pola zawierające gwiazdę Wolf 359, gdyż znajduje się w konstelacji Lwa i w nocy góruje. Proxima Centauri nie jest widoczna z naszych szerokości geograficznych. Na razie nie wiadomo, gdzie te zdjęcia albo pomiary wysłać. Wygląda to na dość spontaniczną akcję NASA. Mamy nadzieję, że nim dotrą zdjęcia z sondy, sprawa się wyjaśni i będziemy o tym informować. Preferowane przez NASA godziny obserwacji Wolf 359 to 23 kwietnia 2020 04:00 UT i 10:00 UT, kiedy obserwacje z Polski już nie są możliwe. Jednak jak piszą organizatorzy akcji, wszystkie obserwacje w obrębie tygodnia wokół tej daty mogą być użyteczne.
Więcej o akcji:
Amateur Astronomers: Help NASA's New Horizons Mission with a Historic Stellar Parallax Experiment
The New Horizons Parallax Program
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
