Przejdź do treści

Potwierdzono spiralną naturę wyjątkowo odległej soczewkowanej galaktyki

Obserwatorium Gemini, wykorzystując zintegrowany spektrograf pola w bliskiej podczerwieni na teleskopie Gemini North na Hawajach, potwierdziło spiralną naturę tego, co jest obecnie najodleglejszą znaną galaktyką. Światło galaktyki sprzed 11 miliardów lat jest soczewkowane grawitacyjnie przez masywną gromadę galaktyk, co pomaga odkryć spiralną naturę odległej galaktyki.

Najstarsza odkryta dotąd galaktyka spiralna ujawniła swoje sekrety zespołom astronomów z Swinburne University of Technology i Australian National University (ANU), będących częścią Australian Research Council Centre of Excellence in All Sky Astrophysics in 3D (ASTRO 3D).

Galaktyka, znana jako A1689B11, istniała w przeszłości, 11 miliardów lat temu, zaledwie 2,6 miliarda lat po Wielkim Wybuchu, kiedy wiek Wszechświata stanowił zaledwie ⅕ obecnego. Jest to zatem najstarsza galaktyka spiralna odkryta do tej pory.

Naukowcy wykorzystali potężną technikę, która łączy soczewkowanie grawitacyjne z najnowocześniejszym instrumentem – zintegrowanym spektrografem pola w bliskiej podczerwieni (Near-infrared Integral Field Spectrograph - NIFS), znajdującym się na teleskopie Gemini North na Hawajach. Celem obserwacji była weryfikacja spiralnej natury galaktyki A1689B11. NIFS to pierwszy australijski instrument Gemini, który został zaprojektowany i zbudowany przez zmarłego już Petera McGregora z ANU.

Soczewki grawitacyjne to największe naturalne teleskopy, stworzone przez masywne gromady złożone z tysięcy galaktyk oraz ciemnej materii. Gromada zakrzywia i wzmacnia światło galaktyk znajdujących się poza nią w sposób podobny do zwykłego obiektywu, jednak na znacznie większą skalę.

Technika ta pozwala astronomom badać najstarsze galaktyki w wysokiej rozdzielczości, z niespotykanymi szczegółami. Są oni w stanie spojrzeć 11 miliardów lat wstecz i bezpośrednio obserwować proces formowania się pierwszych, prymitywnych ramion spiralnych galaktyki. Badanie najstarszych spiralnych galaktyk, takich jak A1689B11 jest kluczem do odkrycia tajemnicy, jak i kiedy pojawia się sekwencja Hubble’a.

Galaktyki spiralne są dość rzadkim zjawiskiem we wczesnym Wszechświecie. Odkrycie to otwiera drzwi do zbadania, w jaki sposób galaktyki przechodzą od wysoce chaotycznych, niespokojnych dysków do spokojnych, cienkich dysków podobnych do naszej Drogi Mlecznej. Galaktyka A1689B11 formuje gwiazdy 20 razy szybciej, niż czynią to galaktyki obecnie. Tak szybko, jak inne młode galaktyki o podobnych masach we wczesnym Wszechświecie. Jednak w przeciwieństwie do innych galaktyk z tamtej epoki, A1689B11 ma bardzo chłodny i cienki dysk rotujący spokojnie, z zaskakująco małymi turbulencjami. Ten rodzaj galaktyki spiralnej nie był nigdy widziany w tak wczesnej epoce Wszechświata.

Badanie to jest międzynarodową współpracą pomiędzy astrofizykami z Uniwersytetu Lyon we Francji, Uniwersytetu Princeton w USA oraz Uniwersytetu Hebrajskiego w Izraelu i zostało przyjęte do publikacji w The Astrophysical Journal.

Opracowanie:
Agnieszka Nowak

Więcej:
Gemini Observatory Confirms Spiral Nature of Extremely Distant Lensed Galaxy

Źródło: Obserwatorium Gemini

Na zdjęciu: Masywna gromada galaktyk zakrzywia światło najstarszej galaktyki spiralnej znajdującej się za nią, tworząc dwa bardzo powiększone obrazy, które pozwalają astronomom badać struktury spiralne w najdrobniejszych szczegółach. Źródło: James Josephides

Reklama