Rakieta Atlas V wystrzeliła na orbitę ostatniego satelitę amerykańskiego systemu wczesnego ostrzegania SBIRS. Statek SBIRS GEO 6 po wejściu na docelową orbitę geostacjonarną wejdzie w skład systemu rozpoznającego starty rakiet i pocisków na całym świecie.
Misję SBIRS GEO 6 dla Sił Kosmicznych USA przeprowadzono 4 sierpnia 2022 r. z kosmodromu Cape Canaveral na Florydzie. Rakieta Atlas V wystartowała o 12.29 czasu polskiego ze stanowiska SLC-41. Leciała w konfiguracji 421 tzn. na szczycie rakiety ładunek chroniła owiewka o średnicy 4 m, start wspomagały dwie boczne rakiety na paliwo stałe, a ostatnią fazę lotu na orbitę wykonywał górny stopień Centaur z pojedynczym silnikiem RL10.
Lot przebiegł pomyślnie. Górny stopień rakiety był uruchamiany aż trzy razy, żeby osiągnąć docelową orbitę transferową GTO. Około 2,5 h po starcie satelita SBIRS GEO 6 został wypuszczony. Teraz użyje własnego napędu, by trafić na docelową pozycję na orbicie geostacjonarnej.
W misji po raz drugi wykorzystano nową wersję silnika RL10 o oznaczeniu RL10C-1-1. Jest to modyfikacja silnika RL10C-1, który zasilał większość ostatnich misji Atlasa V. RL10C-1-1 zadebiutował podczas wynoszenia satelity SBIRS GEO 5, ale wtedy dysza wibrowała bardziej niż przewidywano. W dzisiejszym locie wprowadzono poprawki do konstrukcji. W przyszłości nowa wersja silnika będzie zasilać odnowiony stopień Centaur w rakiecie Vulcan, która ma zastąpić rakietę Atlas V.
O ładunku
Sieć satelitów Space Based Infrared System (SBIRS) to wielomiliardowy program Pentagonu odpowiedzialny za wczesne ostrzeganie przed odpalaniem wszelakich pocisków (od rakiet krótkiego zasięgu do międzykontynentalnych systemów ICBM), które mogłyby zagrażać Stanom Zjednoczonym lub sojusznikom.
Oprócz strategicznej roli ostrzegania SBIRS dostarcza informacji na temat możliwości testowanych przez inne państwa rakiet. Satelity sprawdzają się również w obserwacjach pola walki, bo dzięki wrażliwym sensorom są w stanie wychwycić różne źródła ciepła np. działającej artylerii. Urządzenia na satelitach SBIRS są też używane do wykrywania i lokalizowania pożarów lasów.
System SBIRS zastępuje sieć DSP, która została zapoczątkowana w latach 60. XX wieku, jeszcze w czasach Zimnej Wojny. SBIRS jest lepiej przygotowany do zagrożeń związanych z pociskami krótkiego zasięgu i znacznie bardziej czuły. Program DSP powstał w erze pocisków międzykontynentalnych, gdzie zagrożenie dla USA było skupione na Związku Radzieckim i jego sojusznikach.
Owiewka rakiety Atlas V z emblematem misji SBIRS GEO 6 podczas wyprowadzania rakiety z hangaru na stanowisko startowe. Źródło: ULA.
System SBIRS składa się z dwóch segmentów satelitarnych. Trzon stanowią satelity geostacjonarne (SBIRS GEO), a obserwację regionów polarnych uzupełniają urządzenia SBIRS HEO umieszczone jako dodatkowe ładunki na satelitach Narodowego Biura Rozpoznania USA położonych na orbitach typu Mołnia.
Pierwszy z satelitów SBIRS GEO został wysłany w 2011 r., kolejne w: 2013, 2017, 2018 i 2021. Wszystkie startowały na rakiecie Atlas V.
Wszystkie satelity SBIRS GEO mają na sobie zestaw dwóch detektorów do wykrywania źródeł promieniowania podczerwonego, za pomocą którego można wykrywać gorące gazy wylotowe z silników rakiet. Jeden detektor jest szeroki i skanujący, a drugi można skupić na niewielkim obszarze. Sensory zmieniają obszar obserwacji za pomocą bardzo dokładnych ruchomych zwierciadeł w swoich teleskopach.
Każdy satelita systemu waży ponad 4,5 t i ma planowany czas pracy 12 lat. Pierwsze cztery satelity sieci bazowały na platformie satelitarnej A2100 firmy Lockheed Martin. Satelita GEO 5 wysłany w 2021 r. oraz opisywany w tym artykule satelita GEO 6 są zbudowane w oparciu o odnowioną platformę A2100M, przystosowaną do ładunków wojskowych. Zastosowano w niej lepsze mechanizmy przeciwzagłuszeniowe, usprawniony napęd i systemy zasilania. Platforma A2100M będzie wykorzystana też w przyszłości m.in. do budowy nowych satelitów 3. generacji systemu GPS.
Do startu przygotowywana jest kolejna generacja satelitów wczesnego ostrzegania. Firma Lockheed Martin projektuje i buduje statki NG-OPIR (Next-Generation Overhead Persistent Infrared), które będą bazowały na tej samej platformie co satelita SBIRS GEO 6 i GEO 5, ale będą wyposażone w jeszcze wrażliwsze detektory podczerwieni. Pierwszy lot satelity nowej serii jest w tej chwili planowany na 2025 r.
Podsumowanie
Był to piąty lot rakiety Atlas V w 2022 r. i 95. start w ogóle w jej historii. Oprócz głównego ładunku SBIRS GEO 6, na pokładzie rakiety wyniesione też zostały dwa nanosatelity standardu CubeSat 12U, zbudowane dla Akademii Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych. Statki TDO-5 i TDO-6 mają na sobie umieszczone ładunki do różnych, nieujawnionych publicznie testów technologicznych.
Kolejna misja konsorcjum ULA zostanie przeprowadzona we wrześniu. Tym razem pierwszy raz w tym roku w kosmos poleci większa rakieta Delta IV Heavy. Celem misji będzie wysłanie na orbitę tajnego, dużego satelitę szpiegowskiego.
Więcej informacji:
Na podstawie: ULA/SN/NSF
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu: Start rakiety Atlas V z satelitą SBIRS GEO 6. Źródło: ULA
