Nowe badania publikują pierwsze informacje dotyczące trzęsienia ziemi na Marsie o rekordowej magnitudzie 4,7 stopnia w skali Richtera, które miało miejsce w maju tego roku.
Późną ziemską nocą 4 maja, czyli Sol 1222 na Marsie, sonda NASA InSight Mars Lander wykryła trzęsienie ziemi na Czerwonej Planecie za pomocą wbudowanego sejsmometru SEIS. Wstrząsy trwały przez wiele godzin. Według nowych badań trzęsienie ziemi na Marsie było co najmniej pięć razy silniejsze niż trzęsienia dotychczas zarejestrowane na tej planecie. Wyniki analizy tego zjawiska zostały opublikowane 14 grudnia w czasopiśmie Geophysical Research Letters.
To było zdecydowanie największe trzęsienie ziemi na Marsie, jakie widzieliśmy – powiedział Taichi Kawamura, główny autor publikacji i planetolog z Institut de physique du globe de Paris we Francji. Energia uwolniona przez to pojedyncze trzęsienie Marsa jest równoważna skumulowanej energii wszystkich innych trzęsień Marsa, które widzieliśmy do tej pory. Do tego, chociaż zdarzenie było oddalone o ponad 2000 kilometrów, fale zarejestrowane przez InSight były tak duże, że prawie przekroczyły skalę naszego sejsmometru – dodał sejsmolog John Clinton, współautor artykułu.
Na zdjęciu: Sejsmometr na lądowniku InSight NASA, ktory zmierzył największe trzęsienie ziemi na Marsie. Źródło: NASA/JPL-Caltech.
Sejsmologia na Marsie może dać naukowcom lepszy wgląd w to, co znajduje się pod powierzchnią planety – dotyczy to również występowania wody – oraz tego jak zbudowana jest jej skorupa i głębokie wnętrze. Podobnie jak na Ziemi, uważa się, że większość wykrytych trzęsień na Marsie występuje z powodu ruchów płyt tektonicznych.
Poprzednie największe trzęsienie ziemi na Marsie zarejestrowane w sierpniu 2021 roku (Sol 976 na Marsie), miało magnitudę około 4,2, podczas gdy trzęsienie majowe miało magnitudę 4,7. Wstrząsy podczas tego rekordowego trzęsienia Marsa trwały około 10 godzin, czyli bardzo długo, biorąc pod uwagę, że żadne wcześniejsze trzęsienia na Marsie nie przekraczały jednej godziny. To wydarzenie pozwoliło naukowcom po raz pierwszy zidentyfikować fale powierzchniowe poruszające się wzdłuż skorupy i górnego płaszcza Marsa, które wielokrotnie okrążyły planetę.
Było to ciekawe zjawisko, ponieważ epicentrum trzęsienia znajdowało się blisko, ale poza regionem Cerberus Fossae, który jest najbardziej aktywnym sejsmicznie regionem na Czerwonej Planecie. Samo epicentrum nie wydawało się być w oczywisty sposób związane ze znanymi cechami geologicznymi, chociaż głębokie epicentrum mogło być związane z ukrytymi cechami znajdującymi się niżej w skorupie.
Artystyczna ilustracja pokazująca lądownik InSight na Marsie. Źródło: NASA/JPL-Caltech
Tak jak badania sejsmologiczne pomagają geologom dowiedzieć się szczegółów dotyczących Ziemi, tak analiza trzęsień Marsa pomaga planetologom lepiej zrozumieć ewolucję Czerwonej Planety. Trzęsienia Marsa są często dzielone na dwa różne rodzaje: te z falami o wysokiej częstotliwości, charakteryzujące się szybkimi, ale krótszymi wibracjami, oraz te o niskiej częstotliwości, kiedy powierzchnia porusza się powoli, ale z większą amplitudą. To niedawne zdarzenie sejsmiczne jest rzadkie, ponieważ wykazywało cechy wstrząsów zarówno o wysokiej, jak i niskiej częstotliwości. Dalsze badania mogą odpowiedzieć na pytanie, czy wcześniej zarejestrowane trzęsienia o niskiej i wysokiej częstotliwości to tylko dwa aspekty tego samego zjawiska.
Misja InSight zbliża się do końca swojej eksploatacji, ponieważ kurz stopniowo pokrywa jej panele słoneczne i zmniejsza dostępną moc. Fakt, że InSight udało się zarejestrować opisane tu niezwykłe wydarzenie pokazuje, jak wielkie jest znaczenie tej misji dla rozwoju nauki.
Więcej informacji:
- Publikacja Kawamura T. i in. „S1222a – the largest Marsquake detected by InSight”, 14 grudnia 2022 r., Geophysical Research Letters, DOI: 10.1029/2022GL101543
Opracowanie: Joanna Molenda-Żakowicz
Na ilustracji: Jedno z pęknięć w rejonie Cerberus Fossae. Pęknięcia przecinają wzgórza i kratery, wskazując na ich względną młodość. Źródło: SA/DLR/FU Berlin, CC BY-SA 3.0 IGO
