Thirty Meter Telescope (TMT), czyli Teleskop Trzydziestometrowy, to jeden z trzech gigantycznych teleskopów optycznych przyszłości, które powstaną w najbliższych kilku latach. 15 lipca rozpoczęła się jego budowa na Hawajach.
Rozpoczęcie budowy ogłosili wspólnie Gubernator Hawajów oraz Thirty Meter Telescope International Observatory (TIO).
Teleskop ma powstać na Mauna Kea, wulkanie w archipelagu Hawajów, na terenie zarządzanym przez Uniwersytet Hawajski. Ta góra jest już znana z obecności innych dużych teleskopów optycznych, takich jak 10-metrowe teleskopy Kecka, 8-metrowy japoński teleskop Subaru czy 8-metrowy teleskop Gemini-North.
Proces przygotowań do rozpoczęcia budowy teleskopu TMT był długi. Poza wieloma zwolennikami projektu, jest też spora grupa jego przeciwników. Ostatecznie 19 czerwca 2019 roku hawajski Wydział Lądów i Zasobów Naturalnych (DLNR) wydał Uniwersytetowi Hawajskiemu zgodę na rozpoczęcie budowy.
Jak wskazał dr Henry Yang, przewodniczący Rady Gubernatorów organizacji prowadzącej projekt TMT, organizatorzy przedsięwzięcia przez 10 lat sporo nauczyli się na temat wyjątkowości Mauna Kea i znaczenia tej góry. Zapowiedział, że naukowcy będą starali się być dobrymi opiekunami tego miejsca, we współpracy ze społecznością Hawajów. Przedsięwzięcie ma dać też gospodarcze i edukacyjne korzyści lokalnemu społeczeństwu.
Thirty Meter Telescope jest projektem budowy gigantycznego teleskopu optycznego o średnicy 30 metrów. Dla porównania, największe obecnie działające teleskopy optyczne mają zwierciadła o średnicach około 10 metrów.
W maju 2014 roku założono organizację non-profit TMT International Observatory LLC (TIO), która ma za zadanie wybudowanie teleskopu. Organizacja zrzesza uniwersytety ze Stanów Zjednoczonych (Caltech, University of California), a także podmioty z innych krajów (Japonia, Chiny, Indie, Kanada). Współpracuje dodatkowo z Association of Universities for Research in Astronomy (AURA). Z kolei główne finansowanie zapewnione jest przez Gordon & Betty Moore Foundation.
Teleskop TMT jest jednym z trzech olbrzymich teleskopów optycznych aktualnie budowanych na świecie. Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) buduje w Chile Ekstremalnie Wielki Teleskop (ELT), który będzie miał średnicę 39,3 metra. W tym przedsięwzięciu bierze udział Polska, jako członek ESO. Trzecim gigantem będzie Gigantyczny Teleskop Magellana (GMT), o średnicy 24,5 metra, również budowany w Chile.
Według zapowiedzi, TMT ma uzyskać pierwsze światło w 2027 roku, ELT w 2025 roku, a GMT także w 2025 roku.
Więcej informacji:
Autor: Krzysztof Czart
Źródło: Biuro Gubernatora Hawajów / TMT
Na ilustracji: Artystyczna wizualizacja 30-metrowego teleskopu TMT, który zostanie zbudowany na Hawajach na górze Mauna Kea. Źródło: TMT.
