Dane z aparatury radarowej sondy Mars Express wskazują na rezerwuar ciekłej wody pod warstwami lodu i pyłu w rejonie bieguna południowego planety.
Wiemy już, że Mars miał wodną przeszłość, a teraz jego klimat nie pozwala na istnienie wody w stanie ciekłym na powierzchni. Od dawna naukowcy podejrzewali jednak, że ciekła woda może występować pod podstawą czap polarnych na biegunach planety. Dziś dane radarowe z sondy Mars Express zdają się to potwierdzać!
Znalezione przez eksperyment MARSIS jezioro to pierwszy zbiornik wodny odkryty na Marsie. Nie należy się tam jednak spodziewać warunków sprzyjających życiu. Woda w zbiorniku jest najprawdopodobniej bardzo chłodna i pełna rozpuszczonych soli.
Sonda Mars Express, której dane doprowadziły do odkrycia, została wysłana w kierunku Czerwonej Planety w 2003 roku. Statek jest wyposażony w radar, który podczas orbitowania planety wysyłał do jej powierzchni sygnały radiowe i nasłuchiwał ich odbić. Już w ciągu pierwszych lat misji dopatrzono się wskazówek na zawartość wody pod czapami polarnymi, jednak sygnał nie zawsze się pojawiał.
Więcej o Marsie, w tym o jej najnowszych badaniach w książce "Planeta Mars"
Inżynierowie misji zorientowali się później, że komputer pokładowy sondy zbytnio upraszcza wysyłane na Ziemię dane, które nie zawsze zawierały subtelne wskazówki. Po aktualizacji oprogramowania statek w latach 2012-2015 potwierdził jasne odbicia fal radiowych podczas 29 przelotów nad biegunem południowym Marsa. Te fakty w połączeniu z obserwacją podwyższonej przenikalności elektrycznej tego rejonu w porównaniu z innymi na planecie i zbieżność tej przenikalności z podobnymi jeziorami podlodowcowymi na Ziemi, każe przypuszczać, że mamy do czynienia z wodnymi zbiornikami. Największy sygnał wskazuje na zasób wodny znajdujący się około 9 stopni od bieguna południowego, 1,5 km pod lodem i rozciągający się na obszar 20 km.
Po lewej stronie widzimy obszar Marsa ze stałym lodem w rejonie bieguna południowego i zaznaczonym obszarem dokładnych badań. Po środku odbicia radarowe pozyskane przez sondę Mars Express (na niebiesko obszary z intensywniejszym odbiciem, wskazujące na zasoby wodne pod powierzchnią. Na końcu pionowy profil planety z zaznaczonym obszarem, gdzie wykryto zbiornik. Źródło: NASA/Viking/JPL-Caltech/Arizona State University/ESA/ASI/Uniwesytet w Rzymie/R. Orosei.
Nie wszyscy naukowcy są jednak przekonani i całkowicie pewni odkrycia. Część z osób pracujących przy misji uważa, że dowody nie są dostateczne. Sceptycy wskazują przy tym, że nie mamy dostatecznie dobrego wyjaśnienia jakie procesy mogłyby stać za istnieniem ciekłej wody pod marsjańskim lodem. Na Ziemi takie zbiorniki występują, gdyż temperatura zamarzania wody jest obniżana przez ciśnienie lodowca, a woda ta jest podgrzewana przez ciepło wnętrza planety. Na Marsie czapy lodowe mają mniejsze rozmiary, nie wywołują takiego ciśnienia, a wnętrze Marsa nie jest aktywne termicznie. O obniżenie punktu zamarzania w przypadku Marsa podejrzewa się więc sole, a w szczególności nadchlorany, które już w gruncie Czerwonej Planety wykryto.
To czy kiedykolwiek na Marsie istniało życie jest nadal otwartym pytaniem, na które postarają się odpowiedzieć obecne i przyszłe misje. Odkrycie, które zostanie opublikowane na łamach czwartkowego magazynu Science jest na pewno kolejnym wielkim krokiem w dążeniu do zrozumienia przeszłości tej planety.
Źródło: Science
Więcej informacji:
- Radar evidence of subglacial liquid water on Mars (oryginalny artykuł, opublikowany na łamach Science)
- informacje o odkryciu przygotowane przez Europejską Agencję Kosmiczną
- artykuł na temat odkrycia (Science)
Na zdjęciu tytułowym: Wizja artystyczna sondy Mars Express badającej Marsa. Źródło: ESA/ATG medialab/DLR/FU Berlin
