Pierwszy lot rakiety orbitalnej w 2023 roku przeprowadziła firma SpaceX. Rakieta Falcon 9 wystartowała ze współdzieloną misją dla wielu klientów Transporter-6. Na orbitę trafiło 114 satelitów w tym jeden z polskiej firmy.
Rakietę wystrzelono 3 stycznia 2023 r. Dwustopniowa konstrukcja wystartowała o 15.56 czasu polskiego z wyrzutni SLC-40 na kosmodromie Cape Canaveral na Florydzie. Lot przebiegł zgodnie z planem. Dolny stopień z 9 silnikami Merlin 1D pracował przez 2 minuty i 17 sekund. Później do napędzania zestawu przystąpił górny stopień. Po dwóch odpaleniach dotarł na docelową orbitę polarną o wysokości około 525 km i inklinacji 97,5 st.
W misji skorzystano z usług używanego dolnego stopnia Falcona 9. Człon o oznaczeniu B1060 jest prawdziwym weteranem lotów kosmicznych. Wykonał już wcześniej 14 misji, za każdym razem wracając na Ziemię.
Misje stopnia B1060:
- GPS III SV-03
- Starlink L11, Starlink L14, Starlink L18, Starlink L22, Starlink L24, Starlink 4-3, Starlink 4-6, Starlink 4-9, Starlink 4-14 i Starlink 4-19
- TurkSat 5A
- Transporter-2
- Galaxy 33 i 34
Również tym razem po rozpędzeniu rakiety w pierwszej fazie lotu stopień skierował się do powrotu na Ziemię. Wylądował niecałe 9 minut po starcie w wyznaczonej strefie LZ-1 na terenie kosmodromu.
O misji Transporter-6
Transporter-6 to już 6. współdzielona misja firmy SpaceX, w której usługę wyniesienia na orbitę oferuje się firmom z mniejszymi satelitami. W jednym takim locie na wspólną orbitę może trafić bardzo duża liczba satelitów - tak jak w omawianym tutaj przypadku 114.
W locie wystrzelono 114 satelitów z 23 różnych państw: Argentyny, Australii, Bułgarii, Czech, Danii, Finlandii, Francji, Izraela, Włoch, Japonii, Luksemburga, Holandii, Norwegii, Kuwejtu, Polski, Singapuru, Hiszpanii, Szwajcarii, Turcji, Ukrainy, Urugwaju, USA i Wielkiej Brytanii.
Jednym z najmasywniejszych ładunków misji był statek transferowy Skykraft Deployer 1 australijskiej firmy o tej samej nazwie wraz z zestawem 5 satelitów Skykraft 1-5. Całość ważyła około 300 kg. Wysłane 5 satelitów Skykraft zapoczątkowało budowę konstelacji mającej liczyć 210 statków, świadczącej usługi zarządzania ruchem lotniczym za pomocą komunikacji w czasie rzeczywistym między pilotami i kontrolerami ruchu w niedostępnych obecnie miejscach nad oceanami.
Polska firma z Wrocławia Scanway przygotowała do lotu Transporter-6 we współpracy z niemieckim German Orbital Systems satelitę STAR VIBE. Satelita został zbudowany przez niemieckiego partnera w formie nanosatelity standardu CubeSat 6U. Statek jest wyposażony w dwa ładunki użytkowe: teleskop optyczny STAR i fotograficzny system autodiagnostyki satelitów VIBE. Oba urządzenia zostały zaprojektowane i zbudowane przez Scanway i celem misji są ich testy w warunkach lotu kosmicznego.
Ilustracja przedstawiająca satelitę STAR VIBE. Źródło: Scanway.
Najliczniejszą reprezentację w locie miała firma Planet Labs z 36 satelitami standardu CubeSat 3U serii Flock 4Y. Flock to komercyjne satelity obserwacji Ziemi. Pierwsze satelity sieci trafiły na orbitę w 2014 roku. W tej chwili działa ponad 200 satelitów tej konstelacji, a firma wysłała w swojej historii łącznie około 500 statków! Od 2019 r. trwa wysyłanie 4. iteracji. Te konkretne statki 4Y są wyposażone w sprzęt optyczny umożliwiający rejestrowanie obrazów w 8 pasmach światła.
Inną znaną siecią rozbudowaną po tym starcie jest Lemur-2 firmy Spire. To satelity wyposażone w trzy ładunki użyteczne: odbiorniki sygnału GPS do precyzyjnych pomiarów profili temperatury, ciśnienia i wilgotności ziemskiej atmosfery, odbiorniki systemu AIS do śledzenia statków morskich oraz odbiorniki ASD-B to śledzenia ruchu lotniczego. W misji Transporter-6 na orbitę trafiły statki Lemur-2 157-162.
Z satelitów obserwacji Ziemi na uwagę zasługuje statek EOS Agrisat-1 firmy EOS Data Analytics. To pierwszy z planowanej serii satelitów obserwacyjnych wyspecjalizowanych na potrzeby rolnictwa. Statek ma masę 178 kg i został zbudowany przez firmę Dragonfly Aerospace z RPA. Satelita został wyposażony w sprzęt optyczny umożliwiający wykonywanie obrazowania z rozdzielczością do 1,4 m/px.
Fińsko-polska firma ICEYE za sprawą tego startu rozszerzyła najliczniejszą na świecie konstelację satelitów obserwacji radarowej SAR. Na orbitę trafiły statki ICEYE X21, X22 i X27. Każdy z nich ma masę około 100 kg. Również amerykańska konkurencyjna firma Umbra wysłała w tym locie parę swoich satelitów SAR: Umbra-SAR 04 i 05.
Urugwajska firma Satellogic rozbudowuje swoją sieć mikrosatelitów obserwacji Ziemi. W locie Transporter-6 na orbitę wystrzelono 4 nowe statki: NuSat 32, 33, 34 i 35. Dwa pierwsze zostały zbudowane we współpracy z rządem Albanii, który będzie miał priorytetowy dostęp do danych z nich.
Kalifornijski Instytut Techniczny (Caltech) przygotował do tej misji 50-kg satelitę Space Solar Power Demonstrator (SSPD). To prototyp rozkładanej struktury symulującej potencjalną przyszłą orbitalną elektrownie słoneczną. Ładunek przetestuje 32 rodzaje ogniw fotowoltaicznych oraz mikrofalową transmisję energii na Ziemię.
Inżynierowie opuszczający element satelity SSPD na platformę Vigoride, na której trafił na orbitę. Źródło: Caltech/Space Solar Power Project.
Amerykańska firma Loft Orbital zyskała dzięki tej misji na orbicie satelitę o masie około 80 kg YAM 5. YAM 5 to platforma dla ładunków zewnętrznych od komercyjnych klientów. Podobny statek YAM 3 został już wysłany przez firmę w 2021 r.
Firma Lynk Global wysłała dwa mikrosatelity o masie 60 kg każdy: Lynk Tower 03 i 04. To urządzenia do świadczenia usług telekomunikacyjnych ze zwykłymi telefonami komórkowymi.
Na pewno najmniejsze satelity w misji wysłała firma Swarm Technologies. Na orbitę trafiły statki SpaceBEE 156-167. Są to pikosatelity (a więc satelity wymiarów poniżej 10 cm) umożliwiające dwukierunkową komunikację z systemami Internetu Rzeczy (IoT).
Nasi czescy sąsiedzi z firmy BD Sensors wysłali nanosatelitę standardu CubeSat 1U BDSAT 2 ze sprzętem telekomunikacyjnym dla radioamatorów i testami technologii przeznaczonymi do niewielkich satelitów. To już ich drugi statek. BDSAT trafił na orbitę w 2022 r.
Podsumowanie
Była to pierwsza misja orbitalna przeprowadzona w 2023 roku na świecie. Firma SpaceX wykonała absolutnie rekordową liczbę 61 misji kosmicznych w ubiegłym roku. Rakieta Falcon 9, która latała 60 razy stała się najczęściej wykorzystywaną rakietą orbitalną w jednym roku.
Dla SpaceX szykuje się równie intensywny rok. Już 8 stycznia z tej samej wyrzutni startowej ma zostać wystrzelona następna rakieta Falcon 9 z satelitami dla megakonstelacji telekomunikacyjnej OneWeb.
Opracował: Rafał Grabiański
Na podstawie: SpaceX/NSF/SN/Scanway/Spire Global
Na zdjęciu tytułowym: Rakieta Falcon 9 startująca w misji Transporter-6. Źródło: SpaceX.
