Stulecie Uranii – konferencja i uroczystości w Toruniu

Z okazji stu lat od ukazania się pierwszego drukowanego numeru „Uranii” 23 i 24 września 2022 roku w Toruniu odbędzie się konferencja popularnonaukowa i uroczystości. „Urania” to jedno z najstarszych polskich czasopism. Zachęcamy do udziału.

W 2022 roku mija sto lat od ukazania się drukiem pierwszego numeru czasopisma „Urania – Postępy Astronomii”. Z tej okazji redakcja organizuje w Toruniu dwudniową uroczystość z ciekawymi prelekcjami, okazją do poznania zespołu redakcyjnego i wycieczką do obserwatorium astronomicznego w Piwnicach koło Torunia, gdzie znajduje się siedziba „Uranii”. Tytuł konferencji to „100 lat Uranii. Astronomia – Kopernik – Wszechświat. 1922–2022”.

Aby wziąć udział w pełnym dwudniowym programie, konieczna jest rejestracja na stronie https://www.urania.edu.pl/100lat, gdzie zawarty jest też dokładny program dostępnych atrakcji. Opłata konferencyjna wynosi 100 złotych i obejmuje udział w dwudniowym programie, Wykład Kopernikański („Słońce – opiekun planet”, dr Paweł Preś z Uniwersytetu Wrocławskiego), pamiątkowe gadżety, obiad oraz wycieczkę po obserwatorium astronomicznym.

Natomiast bez żadnych opłat można wejść na dwie wieczorne prelekcje popularnonaukowe oraz koncert Voices of the Cosmos w godzinach 17:45–20:00. W ich przypadku nie jest konieczna wcześniejsza rejestracja. Wykład pt. „Atomy i galaktyki” wygłosi prof. Agnieszka Pollo z Narodowego Centrum Badań Jądrowych oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego, a o „Ciemnej materii i ciemnej energii” opowie prof. Zdzisław Musielak z Uniwersytetu w Teksasie.

Również bezpłatny jest wstęp na poranną część skierowaną do dzieci pt. „Mała Urania w kosmicznej przestrzeni”, gdzie będzie okazja na dużym ekranie zobaczyć serial telewizyjny „Mała Urania” oraz poznać aktorów z teatru lalkowego „Baj Pomorski”, którzy biorą w nim udział. Sesja dla dzieci zaplanowana jest na piątek w godz. 9:30–10:30. W przypadku grup zorganizowanych konieczna jest wcześniejsza bezpłatna rezerwacja miejsc.

Uroczystości w piątek 23 września odbędą się w sali kinowej Klubu Od Nowa przy ul. Gagarina 37a w Toruniu, a w sobotę 24 września w Instytucie Astronomii UMK w Piwnicach koło Torunia.

Wydawcami „Uranii” są wspólnie Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) oraz Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii (PTMA). Tradycja „Uranii” sięga 1919 roku, kiedy to trzech uczniów warszawskiego gimnazjum założyło poprzedniczkę Uranii (o tym samym tytule). Jednak właściwy pierwszy drukowany numer Uranii ukazał się 1922 roku. Wtedy pisownia miała formę „Uranja” i dopiero później zmieniła się na „Urania”, gdy nastąpiła reforma polskiej ortografii (w 1936 roku). Nazwa nawiązuje do Uranii, czyli muzy astronomii z mitologii greckiej.

Siedziba redakcji czasopisma wędrowała pomiędzy Warszawą, Lwowem i Krakowem, a od ćwierć wieku znajduje się w Toruniu. Obecna Nazwa „Urania – Postępy Astronomii” to efekt połączenia w 1998 roku miesięcznika „Urania” (wydawanego przez PTMA) z kwartalnikiem „Postępy Astronomii” (wydawanym przez PTA). Zachowano numerację „Uranii” – mówi dr hab. Maciej Mikołajewski, redaktor naczelny „Uranii – Postępów Astronomii”.

Jak dodaje, „Urania” to jedno z najstarszych istniejących polskich czasopism i jeden z trzech najstarszych na świecie tytułów popularnonaukowych poświęconych astronomii spośród ukazujących się drukiem. Obecnie „Urania” jest nowoczesnym magazynem dla wszystkich, których interesuje astronomia i kosmos – podkreśla Mikołajewski.

Witryna internetowa Uranii także należy do najstarszych stron w polskim internecie dotyczących astronomii. Jej pierwsza wersja powstała w 1997 roku, a obecna stanowi duży, nowoczesny portal internetowy o kosmosie. Kilka lat temu wystartował dodatkowo kanał Urania TV na YouTube, czasopismo jest też obecne w innych mediach społecznościowych.

Cały komplet numerów Uranii od 1922 roku można znaleźć w Cyfrowym Archiwum Uranii. Numery archiwalne i bieżące dostępne są też w wersjach cyfrowych w Google Play.

Organizatorem rocznicowej konferencji jest PTA oraz redakcja „Uranii”. Partnerami są Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Delta Optical. Dofinansowanie zapewniły Urząd Miasta Torunia oraz Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego. Stulecie „Uranii” otrzymało patronat honorowy od Marszałka Województwa Kujawsko-Pomorskiego Piotra Całbeckiego oraz Prezydenta Miasta Torunia Michała Zaleskiego. Z kolei patronatu medialnego udzieliły TVP Nauka, TVP 3 Bydgoszcz oraz Polskie Radio PiK.

Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) to organizacja zrzeszająca zawodowych astronomów. Istnieje od 1923 roku. Prowadzi działalność naukową i popularyzującą astronomię. Organizuje konferencje, jest wydawcą czasopisma popularnonaukowego („Urania – Postępy Astronomii”), właścicielem portali internetowych (Urania.edu.pl, AstroGPS.pl) oraz producentem serii telewizyjnej Astronarium. Obecnie przygotowuje także „Przewodnik astronomiczny po Polsce” na Rok Kopernika 2023.

Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii (PTMA) skupia osoby interesujące się astronomią i kosmosem. Powstało w 1919 roku. Obecnie posiada kilkanaście oddziałów w różnych rejonach Polski raz kilka sekcji tematycznych. Jest producentem telewizyjnej serii dla dzieci „Mała Urania”.

100 lat Uranii - plakat konferencji