Centrum Informacji Kryzysowej Centrum Badań Kosmicznych Polskiej Akademii Nauk (CIK CBK PAN) uruchomiło w piątek 13 września 2024 roku dedykowany system monitoringu satelitarnego, inaugurujący działanie Poland’s Civil Security Hub – projektu Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) mającego na celu zwiększenie zdolności reagowania kryzysowego.
Dedykowany system monitoringu satelitarnego, który został uruchomiony przez Centrum Informacji Kryzysowej CBK PAN, opiera się na danych dostarczanych przez satelity. CIK CBK PAN nawiązało współpracę z polsko-fińską firmą ICEYE, której satelity wykrywają obszary, gdzie woda wystąpiła z brzegów rzek, tworząc tereny zalewowe. ICEYE obsługuje największą na świecie cywilną konstelację satelitów radarowych, dostarczając krytycznych danych wspomagające działania w zakresie reagowania na powodzie.
Co kilka godzin szczegółowe dane i raporty są dostarczane do Państwowej Straży Pożarnej (PSP), centrów zarządzania kryzysowego i Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW). Szybki dostęp do informacji pomaga podmiotom w osiągnięciu lepszej świadomości sytuacyjnej, co wspiera racjonalne zarządzanie dostępnymi zasobami. Pierwotnie satelitarny system dostarczania informacji planowano przetestować wiosną 2025 roku, ale ze względu na skalę obecnych powodzi został uruchomiony wcześniej w trybie eksperymentalnym. Pomimo wczesnej aktywacji, Hub dostarcza wartościowe pod względem operacyjnym dane.
System ten to swoisty game-changer w zarządzaniu kryzysowym – oferuje precyzyjne, szybkie i wiarygodne informacje. Umożliwia wsparcie procesów decyzyjnych w sytuacjach kryzysowych, takich jak powodzie, gdzie zrozumienie skali zdarzenia i prognozowanie jego rozwoju jest niezbędne.
Od początku obecnej powodzi, która znacząco wpłynęła na wiele regionów w Polsce, system monitoringu satelitarnego działał 24 godziny na dobę. Do piątkowego poranka (20/09/2024) Civil Security Hub wygenerował już:
- 27 analiz natychmiastowych skutków powodzi,
- 6 analiz maksymalnego poziomu wód,
- 112 map poglądowych dla dedykowanych użytkowników, których czas przetwarzania od momentu przelotu satelity wynosił ok. 50 minut.
Do tworzenia opracowań specjaliści CIK CBK PAN wykorzystują również obrazy satelitarne z programu Copernicus (Sentinel-1, Sentinel-2) oraz Landsat 8/9.
Odbiorcami raportów są PSP, regionalne centra zarządzania kryzysowego, służba hydrologiczna oraz Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych. CBK PAN pracuje również nad rozszerzoną analizą, w tym oceną szkód we współpracy z Głównym Urzędem Statystycznym (GUS) i nad wsparciem pompowania wody z IMGW.
Ta udana próba systemu monitoringu satelitarnego wskazuje na rosnącą rolę nowych technologii w zarządzaniu kryzysowym. Dane satelitarne i wsparcie bezzałogowych statków powietrznych (unmanned aerial vehicle – UAV) staną się integralną częścią podejmowania decyzji w czasie rzeczywistym w przyszłych sytuacjach kryzysowych.
Dzięki pełnemu uruchomieniu systemu Polska będzie lepiej przygotowana do reagowania na klęski żywiołowe, co umożliwi skuteczniejszą i skoordynowaną reakcję podmiotów. Centrum usprawni cały proces, definiując potrzeby, identyfikując krytyczne obszary obserwacji, utrzymując dwustronną komunikację z wieloma użytkownikami i gwarantując, że informacje pochodzące z kosmosu będą dostarczane sprawnie, aby zaspokoić ich potrzeby.
Źródło: CBK PAN
Opracowanie: Paweł Z. Grochowalski
