Przejdź do treści

Trwa 23. dzień księżycowy misji Chang'e 4. Łazik dostarcza nowych informacji o niewidocznej stronie Księżyca

img

Chińska misja Chang’e 4 zaczęła już 23. dzień księżycowy misji. Lądownik z łazikiem działają już prawie 2 lata na niewidocznej z Ziemi stronie Księżyca.

3 stycznia 2019 r. w kraterze Von Karman w Basenie Biegun Południowy – Aitken wylądowała chińska misja Chang’e 4. Był to pierwszy próbnik, który osiadł miękko na niewidocznej z Ziemi stronie Księżyca. Krótko po wylądowaniu, łazik Yutu2 wyjechał z platformy lądownika i od tego czasu oba urządzenia prowadzą badania na powierzchni.

Lądownik i łazik pracują w trakcie dnia księżycowego trwającego 14 dni i wchodzą w stan hibernacji podczas trwających tak samo długo nocy księżycowych. 10 października z uśpienia po takiej nocy wyszedł łazik i zaczął 23. dzień księżycowy misji. 11 października aktywowany został lądownik.

Łazik Yutu2 porusza się od początku misji w kierunku północno-wschodnim. Po zakończeniu 22. dnia księżycowego misji pojazd przejechał w sumie 547 m. W najbliższych planach naukowych jest zbadanie spektrometrem 30 cm skały na krawędzi niewielkiego krateru.

Lądownik także prowadzi swoje eksperymenty. W czasopiśmie naukowym Science Advances ukazał się niedawno artykuł podsumowujący działanie miernika promieniowania kosmicznego LND. Urządzenie zostało zbudowane na zlecenie niemieckiej agencji kosmicznej DLR. Za jego pomocą prowadzone są ciągłe obserwacje dozymetryczne. Okazało się, że dawki promieniowania na jakie byłby narażony astronauta, są 200 razy wyższe niż na powierzchni Ziemi.

Chiny dzielą się wynikami eksperymentów misji Chang’e 4 publicznie. 9 października opublikowano 7. zbiór danych z radaru penetrującego, spektrometru, kamery panoramicznej i eksperymentu prowadzenia obserwacji astronomicznych w niskich częstotliwościach radiowych.

We wrześniu 2020 r. w Nature Astronomy został opublikowany artykuł podsumowujący wyniki działania radaru penetrującego, który bada strukturę pod powierzchnią, po której porusza się łazik. O pierwszych wynikach tego eksperymentu informowaliśmy w marcuale teraz użyto niższych częstotliwości i wykonano profile na kilkaset metrów w głąb.

Wyniki pokazują, że regolit ma grubość 12 m w miejscu lądowania, a poniżej znajduje się wiele warstw skał, wskazujących, że w miejscu lądowania łazika dochodziło do bardzo częstych uderzeń meteorytów i erupcji magmy bazaltowej z księżycowego płaszcza. Obserwacje wskazują też, że to co łazik zobaczył na powierzchni to jednak nie jest wyeksponowany materiał z płaszcza Księżyca, a skały wyrzucone z pobliskiego krateru Finsen i w mniejszej ilości innych kraterów w sąsiedztwie.
 


Zobacz więcej o Księżycu na stronie Uranii



Międzynarodowa Federacja Astronautyczna nagrodziła trzech liderów programu Chang’e 4 prestiżową nagrodą World Space Award. W specjalnym wykładzie jeden z nagrodzonych – Yu Dengyun – podsumował osiągnięcia misji. Podkreślił też dokonania techniczne: ustalenie stałej komunikacji z niewidoczną stronę Księżyca poprzez umieszczenie satelity Queqiao w punkcie libracyjnym L2 układu Ziemia – Księżyc czy precyzyjną autonomiczną technologię lądowania w trudnym terenie.

Yu ujawnił też, że w misji użyto pierwszego zbudowanego w Chinach radioizotopowego generatora termoelektrycznego do testów wytwarzania w ten sposób energii elektrycznej. Podobne urządzenia Amerykanie wysyłają w niektórych misjach planetarnych (np. łaziki Curiosity, Perseverance czy sonda New Horizons).

Na powierzchni Księżyca ciągle działa też lądownik misji Chang’e 3. Była to pierwsza chińska sonda, której celem było miękkie lądowanie na Księżycu. Dokonała tego w grudniu 2013 r., a tym samym dopisała Chiny do grona liczącego dotychczas tylko Stany Zjednoczone i Rosję. Na lądowniku wciąż działa jeden eksperyment naukowy – teleskop ultrafioletowy.

W listopadzie 2020 r. Chiny wysyłają na Księżyc kolejną misję Chang’e 5. Tym razem będzie to lądownik, który zbierze do 2 kg próbek księżycowego regolitu i wyśle je w powrotniku na Ziemię. Jeżeli misja się uda, będzie to pierwsze sprowadzenie próbek z Księżyca od misji Łuna 24 w 1976 r.!


Opracował: Rafał Grabiański

Na podstawie: Xinhua/CNSA/Space.com

 

Więcej informacji:

 

 

 

Na zdjęciu: Powierzchnia Księżyca sfotografowana przez łazik Yutu2 podczas 22. dnia księżycowego misji. Źródło: CNSA/CLEP.

 

 

 

 

Reklama