Obserwatorium Astronomiczne CWINT zachęca do udziału w najnowszej edycji projektu "Spójrz na Kopernika". Przeprowadź obserwacje gwiazd, Słońca, planet i Księżyca, tak jak to robił Mikołaja Kopernik!
Projekt edukacyjny "Spójrz na Kopernika" wystartował w 2023 roku w 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika (1473-1543). We wcześniejszych edycjach wzięło udział kilkadziesiąt grup z całej Polski. Obecnie zaczyna się trzecia edycja tej inicjatywy.
Organizatorzy wskazują, że uczestnicy będą wczytywać się w De Revolutionibus i inne księgi Kopernika, konstruować instrumenty astronomiczne, obserwować dzienne i nocne niebo, rysować, liczyć i wyciągać wnioski jak Kopernik oraz odwiedzać interesujące miejsca związane z Kopernikiem, Heweliuszem i Marią Cunitz, a także brać udział w ciekawych spotkaniach i wydarzeniach.
Działania z roku 550. rocznicy urodzin Kopernika skłoniły zespół z Obserwatorium Astronomicznego CWINT do refleksji co tak naprawdę wiemy na temat De Revolutionibus. Dzieło to podważało panujący w średniowiecznej nauce pogląd o nieruchomości Ziemi, wprowadzając nowy, heliocentryczny model. Jak to się stało, że mając do dyspozycji tak skromne instrumenty astronomiczne, można było dojść do takich rewolucyjnych wniosków? Nie znano przecież wtedy jeszcze teleskopów.
….w czasie, w którym autor podał swój nowy układ, nie znano jeszcze ani teleskopów, ani zegarów wahadłowych, nie miano środków i pomocy jakich dziś mechanika i fizyka dostarcza. Autor jedynie siłą swego rozumu przeniknął przestrzeń i czas, i zapowiedział przyszłym pokoleniom prawdy i odkrycia, których później dokonać miano, a któremi się imiona Galileusza, Keplera i Newtona na zawsze uwieczniły…. - tak o Koperniku ponad półtora wieku temu w 1854 roku, we wstępie do pierwszego wydania De Revolutionibus w języku polskim N. Copernici Opera – Dzieła Kopernika, pisał astronom, tłumacz Jan Baranowski.
Księgi, których będą korzystać uczestnicy projektu. Fot. CWINT
Aktywności i czego się nauczymy
W tegorocznej edycji "Spójrz na Kopernika", poza bazowaniem na dziele słynnego astronoma, organizatorzy zamierzają wspierać się również wiedzą obserwacyjną i związaną z budową instrumentów astronomicznych Jana Heweliusza (1611-1687) i Galileusza (1564-1642). Przyjrzą się również dokładniej Jerzemu Joachimowi Retykowi (1514-1574), matematykowi z Wittenbergii, jedynemu uczniowi Kopernika i jego Narratio prima, która to książka niewątpliwie przyczyniła się do wydania De Rrevolutionibus. Jak również niesamowitej kobiecie Marii Cunitz (1610-1664), wszechstronnie uzdolnionej i starannie wykształconej astronomce ze Świdnicy, autorce pracy Urania Propitia.
Celem projektu jest zwiększenie wiedzy o Koperniku i De Revolutionibus w sposób czynny, poprzez przeprowadzenie własnych działań i obserwacji, wzorując się na tych, które doprowadziły Kopernika do tak niesamowitego odkrycia. Inicjatywa skierowana jest do wszystkich, którzy chcą poszerzyć swoją wiedzę na ten temat. Można startować indywidualnie, albo tworzyć zespoły rodzinne lub szkolne. Realizacja projektu zajmie co najmniej dwa przesilenia słoneczne.
Organizatorzy wskazują co można osiągnąć biorąc udział w projekcie:
- Zapoznasz się z ciekawymi fragmentami De Revolutionibus - docenisz wielkość tego dzieła i zrozumiesz w jaki sposób Mikołaj Kopernik doszedł do tych rewolucyjnych odkryć
- Skonstruujesz samodzielnie kwadrant astronomiczny - instrument, którym posługiwał się Kopernik i zadziwisz się co można nim odkryć
- Dojdziesz do niesamowitych wniosków – m.in. sam wyznaczysz i obliczysz jakie jest pochylenie równika niebieskiego do płaszczyzny ekliptyki (poznasz te pojęcia i bez problemu je zrozumiesz)
- Poznasz nocne niebo i będziesz rozpoznawał i lokalizował gwiazdozbiory, asteryzmy i obiekty głębokiego nieba
- Zgłębisz swoją wiedzę o planetach, Księżycu, gwiazdach, teleskopach i sprzęcie astronomicznym
- Nauczysz się obsługiwać profesjonalny sekstant astronomiczny i będziesz potrafił wykonać szereg pomiarów astronomicznych – wszak Kopernik też mierzył kąty i wysokości gwiazd i planet aby dojść do swoich odkryć.
- Poznasz i poszerzysz wiedzę o uczonych i astronomach działających na przestrzeni dziesiątków wieków i współczesnych.
- Odwiedzisz interesujące miejsca i obiekty oraz poznasz ciekawych ludzi
Astrolabium sferyczne – najbardziej zaawansowany instrument astronomiczny jakim posługiwał się Mikołaj Kopernik szczegółowo opisany w De Revolutionibus. W projekcie uczestnicy zaczną od kwadrantu astronomicznego i będą wyznaczać pochylenie równika niebieskiego do płaszczyzny ekliptyki. Fot. CWINT.
Prowadzenie dziennika
Uczestnik powinien prowadzić dziennik, w którym będzie raportował i zapisywał wszystkie ważniejsze swoje działania, zamieszczał szkice, rysunki, zdjęcia i obliczenia. Dziennik najlepiej staranie zabezpieczyć, uzupełniając go w razie potrzeby co kilka lat, aby móc potem otworzyć go samemu lub dać taką możliwość kolejnemu odkrywcy za około 50 lat w 600. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika!
Dodatkowo swoje działania będzie można zaprezentować podczas spotkania kopernikańskiego, które zaplanowane zostało w czasie równonocy jesiennej.
Wszyscy zainteresowani udziałem w kopernikańskim projekcie edukacyjnym "Spójrz na Kopernika" mogą kontaktować się pod adresem spojrznakopernika@cwint.pl. organizatorzy obiecują odpowiedzieć na wszelkie pytania, przesłać dokumenty projektowe oraz pierwsze materiały i działania, które należy zrealizować. Opis projektu znajduje się na stronie: https://spojrznakopernika.cwint.pl
Organizatorami projektu są Obserwatorium Astronomiczne CWINT oraz Delta Optical. Rolę koordynatora pełnij Klub Myśli Naukowej De Revolutionibus.
Centrum Wiedzy i Nowych Technologii im. Jana Pawła II (CWINT) jest organizacją non profit zawiązaną w 2014 roku. Ma swoją siedzibę w Parzynowie w pobliżu najwyższego wzniesienia Wielkopolski. Głównym celem działalności CWINT jest propagowanie i pogłębianie szeroko pojętej wiedzy oraz działalność naukowo-badawcza. Dzięki walorom przyrodniczo-krajobrazowych realizujemy projekty między innymi związane z astronomią i obserwacjami astronomicznymi. Współpracujemy z wieloma organizacjami i instytucjami edukacyjno-naukowymi w Polsce oraz z największym na świecie laboratorium fizyki cząstek elementarnych CERN – Europejską Organizacją Badań Jądrowych w Genewie z którą wspólnie organizujemy pikniki edukacyjno-naukowe i wideokonferencje. W ramach CWINT działa Obserwatorium Astronomiczne, Klub Myśli Naukowej De Revolutionibus oraz Muzeum Jana Pawła II i Wybitnych Wielkopolan.
Więcej informacji:
Opracowanie: Krzysztof Czart
Źródło: Obserwatorium Astronomiczne CWINT
Na zdjęciu na samej górze:
W 1973 roku, w 500. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika, profesor Józef Stasiński - jeden z najwybitniejszych polskich medalierów - uczcił Mikołaja Kopernika okolicznościowym medalem. To piękne dzieło sztuki znajduje się również w zasobach muzealnych CWINT. Fot. CWINT.
