Tytan zmapowany niczym Ziemia

Pod wieloma względami najbardziej podobnym do Ziemi globem w całym Układzie Słonecznym jest największy księżyc Saturna, Tytan. Astronomowie z NASA JPL i Uniwersytetu Stanowej w Arizonie wykorzystali właśnie dane zbierane przez wiele lat przez sondę Cassini do wykonania jego pierwszej, pełnej mapy. Wygląda ona niczym dokładne mapy satelitarne Ziemi!

Z kosmosu Tytan jawi się jako pozbawiony ciekawych cech, pomarańczowo-brązowy księżyc. Jest tak z powodu jego gęstej atmosfery. Sonda Cassini zajrzała jednak przez te grube, mgliste chmury i ujawniła fascynującą powierzchnię i złożoną geologię Tytana, która powstała między innymi na skutek istnienia jego cyklu hydrologicznego – najprawdopodobniej mniej więcej tak samo, jak na Ziemi. Co więcej, Tytan jest jedynym miejscem poza naszą planetą, w którym obserwuje się jeziora, rzeki, oceany i deszcze – ale zamiast wody, tworzą je ciekły metan i etan.

Tytan ma aktywny cykl hydrologiczny oparty na obiegu metanu, który ukształtował jego złożony krajobraz geologiczny, a dzięki temu powierzchnia tego ciała jest jedną z najbardziej zróżnicowanych geologicznie w całym Układzie Słonecznym – mówi Rosaly Lopes, główna autorka nowych badań. Pomimo istnienia sporych różnic w składzie, temperaturze i polu grawitacyjnym Ziemi i Tytana, oba te światy mają wiele podobnych cech powierzchni. Można je interpretować jako produkty tych samych procesów geologicznych.

Teraz, dzięki pracy zespołu Lopes, mamy też globalną mapę powierzchni Tytana. Naukowcy wykorzystali dane z ponad 120 przelotów wykonanych przez sondę Cassini na przestrzeni lat, łącząc pomiary przeprowadzone za pomocą radaru, urządzeń rejestrujących światło widzialne i instrumentów obserwujących w podczerwieni.

Mapa ukazuje świat, w którym poruszane wiatrem wydmy organicznego „śniegu” skupiają się wokół równika, przeplatane garbatymi obszarami, w których dominują bardziej trwałe wzgórza i góry. Pośrednie szerokości geograficzne są w większości pokryte szerokimi, płaskimi równinami, rozciągającymi się między innymi garbatymi obszarami i usiane labiryntami, które są regionami zaburzonymi przez aktywność tektoniczną. Inne główne punkty orientacyjne na mapie to oczywiście jeziora metanowe i oceany, które koncentrują się głównie na biegunach – a w szczególności ocean o nazwie Kraken Mare położony w pobliżu bieguna północnego Tytana. I wreszcie mamy tu porozrzucane wszędzie kratery uderzeniowe, z których największym jest krater Menrva na wschodniej półkuli.

Te badania to dobry przykład właściwego połączenia ze sobą różnych zestawów danych i instrumentów –dodaje Lopes. Choć nie mieliśmy globalnego zasięgu obserwacji wykonanych z pomocą radaru z syntetyczną aperturą (SAR), wykorzystaliśmy dane z innych instrumentów i innych trybów pracy radaru do zmapowania razem charakterystyk różnych jednostek terenu – tak, by dało się ocenić, czym są dane obszary, nawet tam, gdzie nie widział ich SAR.

Lepsze zrozumienie Tytana może pomóc naukowcom w zawężeniu listy interesujących celów dla przyszłych misji kosmicznych. W tym nadchodzącego projektu NASA Dragonfly, czyli latającego łazika, który rozpocznie eksplorację tego fascynującego świata w 2034 roku, a także rozważanych dziś badaniach podwodnych, w których naukowcy planują zbadać lepiej pełne gazu oceany na Tytanie.

Tytan - mapa globalna