Amerykańska sonda DART uderzyła z powodzeniem w planetoidę Dimorphos. Był to pierwszy w historii test technologii obrony planetarnej.
W 2021 roku w kierunku podwójnego układu Didymos - Dimorphos wysłany został na rakiecie Falcon 9 statek DART. DART, czyli Double Asteroid Redirection Test to pierwsza w historii misja, której rolą było celowe zderzenie z planetoidą, a później sprawdzenie jak ten manewr wpłynął na jej orbitę.
Celem misji był podwójny układ planetoid: mniejszej Dimorphos o średnicy 160 m i większej Didymos ze średnicą 780 m. Sonda DART uderzyła w Dimorphosa. Naukowcy mają wiedzę o tym ile trwał obieg Dimorphosa wokół większej planetoidy. Teraz okres obiegu będzie zmierzony ponownie przy użyciu teleskopów naziemnych i zostanie sprawdzone czy udało się skrócić okres orbitalny obiektu o 1% czyli około 10 minut.
Zderzenie nastąpiło 27 września o 1.14 w nocy czasu polskiego. W trakcie zbliżania się do układu jedyny instrument naukowy sondy czyli kamera nawigacyjna DRACO rejestrowała i wysyłała na Ziemię obrazy planetoid. Program nawigacyjny SMART Nav analizował wykonywane zdjęcia na pokładzie sondy, by rozpoznać mniejszą z dwóch planetoid i wykonać manewry w nią celujące. Autonomiczna nawigacja za pomocą obrazów była wykonywana przez ostatnie 90 000 km drogi do celu.
Układ Didymos (z lewej) i Dimorphos około 2,5 minuty przed zderzeniem. Źródło: NASA/JHAPL
Ostatnie zdjęcia wykonane przez kamerę DRACO zostały wysłane tuż przed zderzeniem na Ziemię. Prezentują one z dużą dokładnością powierzchnię planetoidy:
Ostatnie pełne zdjęcie Dimorphosa na 2 sekundy przed zderzeniem. Sonda DART znajdowała się wtedy 12 km od powierzchni planetoidy. Źródło: NASA/JHAPL.
15 dni przed zderzeniem sonda DART wypuściła niewielkiego nanosatelitę standardu CubeSat LICIACube Włoskiej Agencji Kosmicznej. Statek wykonywał “z boku” zdjęcia podczas zderzenia i zarejestrował chmurę wyrzuconej w jego wyniku materii. Zdjęcia zaczęły być powoli wysyłane przez niewielką antenę na tej dodatkowej sondzie.
Zdjęcie wykonane przez nanosatelitę LICIACube kilka minut po zderzeniu sondy DART z Dimorphosem. Źródło: ASI/NASA.
W badanie układu planetoid Didymos - Dimorphos zaangażowanych jest wiele instytucji z całego świata. W trakcie wydarzenia jak i teraz za pomocą wielu naziemnych i kosmicznych teleskopów obserwowany jest obiekt pod kątem zmian orbity oraz właściwości materii wyrzuconej na skutek zderzenia.
Za cztery lata do planetoid poleci europejska sonda Hera, która wykona badania układu ze szczególnym uwzględnieniem krateru wytworzonego na skutek kolizji. Za pomocą statku naukowcy będą też chcieli dokładniej oszacować masę obiektu.
Na podstawie: NASA
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu tytułowym: Ostatnie pełne zdjęcie planetoidy Dimorphos, tuż przed zderzeniem z sondą DART. Źródło: NASA/JHAPL.
