Instytut Astronomii Uniwersytetu Zielonogórskiego im. prof. Janusza Gila wzbogacił się o nowoczesny teleskop do prowadzenia obserwacji związanych z zadaniami badawczymi. Kosztował 450 tysięcy złotych i został w całości sfinansowany przez Uniwersytet Zielonogórski. Praca teleskopu będzie wykonywania z tzw. farmy teleskopów „e-EyE”, która znajduje się hiszpańskim w regionie Estremadura.
Teleskop został zaprezentowany publicznie 1 września 2021 r. na konferencji prasowej w Instytucie Astronomii, w której wzięli udział: rektor Uniwersytetu Zielonogórskiego – prof. Wojciech Strzyżewski, prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą – prof. Marcin Mrugalski, gospodarz spotkania, dyrektor Instytutu Astronomii im. profesora Janusza Gila – prof. Andrzej Maciejewski, dr Michał Żejmo z Instytutu Astronomii, dziekan Wydziału Fizyki i Astronomii – prof. Andrzej Drzewiński oraz zaproszeni goście i pracownicy instytutu.
Na ten sprzęt Instytut Astronomii czekał od dawna. To jest naprawdę wielka chwila. Pamiętam, że ten teleskop był marzeniem prof. Janusza Gila. Mam nadzieję, że teraz gdzieś z przestrzeni kosmicznej profesor spogląda na działania Instytutu i cieszy się z dokonań naszych astronomów – powiedział prof. Wojciech Strzyżewski, rektor UZ.
Dr Michał Żejmo w przygotowanej prezentacji przedstawił parametry i funkcje, jakie będzie spełniać nowo zakupiony sprzęt. Teleskop jest systemem dwóch teleskopów zwierciadlanych, teleskopu głównego o aperturze 50 cm i światłosile f/6.8 wykonanego w systemie „Corrected Dall-Kirkham” przez firmę PlaneWave oraz teleskopu pomocniczego o aperturze 28 cm i światłosile f/2.2 wykonanego przez firmę Celestron w systemie „Rowe-Ackermann Schmidt Astrograph” (RASA). Oba teleskopy umieszczone zostaną na azymutalnym montażu L-500 Direct Drive produkcji PlaneWave. Jest to sprzęt, o który zabiegano w instytucie przez wiele lat i który zapewni wyższy poziom przeprowadzonych badań i obserwacji.
Instytut bardzo aktywnie zabiega o nową aparaturę badawczą. W okresie wakacyjnym napisaliśmy wspólnie wniosek z innymi instytutami, wydziałami, na kwotę prawie 5 mln zł na zakup dużej aparatury badawczej. Do badań służą nie tylko teleskopy, ale też cała infrastruktura informatyczna. W połączeniu z aktywnością pracowników Instytutu i dążeniem do poprawiania jakości nauki, a jest ona najwyższa w tej dyscyplinie, myślę, że możemy oczekiwać wkrótce naukowych sukcesów – powiedział prof. Marcin Mrugalski, prorektor ds. Nauki i Współpracy z Zagranicą UZ.
Praca teleskopu będzie wykonywana z tzw. farmy teleskopów „e-EyE”, która znajduje się w regionie Estremadura w Hiszpanii. Region ma bardzo dobre warunki obserwacyjne – przede wszystkim wiele pogodnych nocy, znikome zanieczyszczenie światłem oraz niską wilgotność powietrza. Farma, na której będzie pracował teleskop należący do Instytutu Astronomii, jest największą w Europie. Obecnie pracuje na niej 75 teleskopów należących do firm i osób prywatnych z całego świata. Teleskop należący do IA został tam przetransportowany w połowie września i pozostanie przynajmniej przez rok. Po tym czasie planowane jest przeniesienie go na półkulę południową, do Australii, Ameryki Południowej lub południowej części Afryki.
Teleskop będzie wykonywać dwa zadania. Pierwsze z nich to prowadzenie obserwacji związanych z zadaniami badawczymi, tj.: obserwacje planetoid przy współpracy z naukowcami z UAM w Poznaniu, uczestnictwo w projekcie GAIA Follow-up przy współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Warszawskiego, który na celu wykrycie zjawisk soczewkowania grawitacyjnego oraz obserwacje gwiazd zaćmieniowych przy współpracy z Obserwatorium na Suhorze należącym do Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Natomiast drugim zadaniem będzie prowadzenie obserwacji dostarczających dane do projektu „Space Surveillance and Tracking – SST” prowadzonego przez Europejską Agencję Kosmiczną (ESA). Projekt ten dotyczy obserwacji i wyznaczania orbit śmieci kosmicznych zagrażających pracującym satelitom oraz statkom kosmicznym. Obserwacje w ramach tego projektu prowadzone są przez sieć teleskopów rozmieszczonych na całym świecie, a teleskop z IA stanie się jednym z elementów tego systemu.
Źródło: Uniwersytet Zielonogórski
Oprac. Paweł Z. Grochowalski
