Przejdź do treści

Usłysz Wszechświat z SonoUno

logo projektu SonoUno

Astronomia to dziedzina, w której zdobywanie wiedzy i rozwijanie nauki może być wyzwaniem dla osób doświadczających trudności w percepcji wizualnej. Program SonoUno, służący do sonifikacji danych liczbowych, umożliwia eksplorowanie obserwacji astronomicznych osobom niewidomym i niedowidzącym.

SonoUno to oprogramowanie do sonifikacji danych astronomicznych dedykowane osobom niewidomym i niedowidzącym. Napisane w języku Python i wciąż rozwijane, zostało przetestowane pod systemami Windows 10, Ubuntu (16.04 i 18.04), CentOS 7 i MacOS (Mojave i Catalina). Głównym celem SonoUno jest umożliwienie użytkownikowi otwierania plików danych będących w formacie tekstowym txt lub csv, tworzenia wykresów, a także sonifikacji danych, czyli zastosowaniu dźwięków niebędących mową do wyrażenia, przetworzenia informacji lub poznania danych.

Dzięki SonoUno, osoby niewidome i niedowidzące mogą analizować obserwacje astronomiczne różnego rodzaju, o ile są one przedstawione w postaci danych tekstowych w dwóch kolumnach. Użytkownicy mogą np. studiować widma galaktyk i poszukiwać interesujących cech widmowych. Chociażby takich jak linie emisyjne, które dają się łatwo rozpoznać na tle ogólnego dźwięku”, jaki wydaje galaktyka. Mogą także badać własności fal grawitacyjnych lub poszukiwać tzw. gliczów (ang. glitch), które występują w niektórych pulsarach i są nie do końca zrozumiałym zjawiskiem fizycznym i materiałem bieżących prac naukowych.

Wspomniany wyżej glicz to nagły wzrost częstości rotacji pulsara, po którym następuje okres jego stopniowej regeneracji. W tym czasie obserwowana okresowość pulsara zwalnia do wartości zbliżonej do tej przed gliczem. Okresy regeneracji mogą trwać od kilku dni do kilku lat. Nie wiadomo, jaka dokładnie jest przyczyna powstawania gliczów. Pulsarami najlepiej zbadanymi pod tym kątem, a zarazem jedynymi, które wykazują powtarzające się glicze, są pulsar znajdujący się w centrum w mgławicy Krab w gwiazdozbiorze Byka na niebie północnym oraz najjaśniejszy pulsar radiowy (Vela), znajdujący się w gwiazdozbiorze Żagla na niebie południowym.

Przykład gliczu

Przykład gliczu. Źródło: SonoUno.

SonoUno pozwala na wybór zakresu danych na osi horyzontalnej, zaznaczanie i zapisywanie interesujących punktów, stosowanie predefiniowanych funkcji matematycznych (na przykład funkcji logarytmicznej i potęgowej) oraz manipulowanie tablicami danych za pomocą interfejsu Octave. W ustawieniach sekcji użytkownik może konfigurować funkcje programu i niektóre cechy dźwięku według własnych potrzeb, a także zapisywać pliki zawierające wykresy i wybrane części danych w formacie tekstowym oraz csv.

SonoUno pozwala na prowadzenie oryginalnych badań naukowych, odkrywanie nowych własności obiektów kosmicznych, dogłębną analizę wybranych problemów badawczych, a także po prostu na poznawanie Wszechświata przy użyciu zmysłu słuchu. Ten sposób analizy danych może również pozwolić odpocząć naszym oczom, zmęczonym wielogodzinnym wpatrywaniem się w ekrany monitorów. 

Czy można więc powiedzieć: zamknij oczy i... pracuj? Aby sprawdzić, czy to jest możliwe, zapraszam do samodzielnego zapoznania się z możliwościami oferowanymi przez SonoUno.

 
Więcej informacji:

 
Autor: Joanna Molenda-Żakowicz
Źródło: SonoUno

 

Na ilustracji: logo projektu SonoUno. Źródło: SonoUno
 

Reklama