Przejdź do treści

W poniedziałek całkowite zaćmienie Księżyca

Przebieg całkowitego zaćmienia Księzyca w dniu 21.01.2019 r.

W poniedziałek 21 stycznia 2019 roku będzie okazja zobaczyć całkowite zaćmienie Księżyca. Nastąpi ono nad ranem, a Srebrny Glob będzie wtedy zachodził. Na dokładkę w tym dniu jest tzw. superpełnia, a media nazywają całość krwawym superksiężycem wilka albo superkrwawym księżycem wilka.

Całkowite zaćmienie Księżyca następuje przy takiej konfiguracji ciał niebieskich, gdy Ziemia znajduje się pomiędzy Słońcem a Księżycem (wtedy jest pełnia), a ten ostatni wejdzie w cień naszej planety (następuje zaćmienie). Nie zdarza się to przy każdej pełni, bowiem płaszczyzna orbity naturalnego satelity naszej planety nie leży idealnie w płaszczyźnie ekliptyki, tylko jest do niej trochę nachylona.

Charakterystyczną cechą całkowitych zaćmień Księżyca jest przybieranie przez niego czerwonej barwy. Wynika to z tego, że co prawda bezpośrednie oświetlenie jego powierzchni przez Słońce jest wtedy zablokowane przez Ziemię, ale światło słoneczne jest rozpraszane i załamywane przez ziemską atmosferę i z tego źródła Księżyc jest trochę oświetlany. Czerwony kolor tego oświetlenia jest powodowany przez to samo zjawisko, co czerwona barwa Słońca podczas jego zachodu  fale krótsze (światło niebieskie) są przez ziemską atmosferę rozpraszane mocniej niż fale dłuższe (światło czerwone). Gdy światło przechodzi przez grubą warstwę atmosfery, skutki tego są wyraźnie widoczne.

Faza całkowitego zaćmienia rozpocznie się o godz. 5:41 i potrwa do 6:43, z maksimum o 6:13. Księżyc będzie się wtedy znajdował po zachodniej stronie nieba i będzie zachodził. Szczegóły na temat zaćmienia można znaleźć w bezpłatnym Almanachu Astronomicznym na rok 2019.

W mediach można spotkać określenie krwawy superksiężyc wilka. Skąd się wzięło? Krwawy z racji czerwonej barwy. Superksiężyc albo superpełnia to sytuacja, gdy w trakcie pełni Księżyc dodatkowo znajduje się w pobliżu perygeum swojej orbity wokół Ziemi (czyli w punkcie w najbliższym). Nastąpi to akurat 21 stycznia, bowiem o godz. 6:16 mamy pełnię, a o godz. 20:59 przejście perygeum. Gdy Księżyc jest w perygeum, jego rozmiary kątowe na niebie są o niecałe 14% większe niż gdy znajduje się on w najdalszym punkcie orbity (apogeum). Wilk zaś wywodzi się z folkloru rdzennych Amerykanów. Różne kultury indiańskie miały swoje własne określenia na poszczególne pełnie Księżyca w kolejnych miesiącach roku – a nazwy te od kilku lat są często wykorzystywane przez media. Styczniowa pełnia w dawnej indiańskiej kulturze to pełnia wilczego Księżyca (chociaż inne plemiona nazywały ją pełnią śnieżnego Księżyca, jeszcze inne zaś śnieżną nazwę stosowały do określania pełni lutowej).

Dokładne momenty poszczególnych faz zaćmienia są następujące:

3:37  początek zaćmienia półcieniowego

4:34  początek zaćmienia częściowego

5:41  początek zaćmienia całkowitego

6:13  maksimum zaćmienia

6:43  koniec zaćmienia całkowitego

7:51  koniec zaćmienia częściowego

8:48  koniec zaćmienia półcieniowego

Zobaczcie też informacje o zaćmieniu w formie multimedialnej:

Opracowanie: Krzysztof Czart

Więcej informacji:

 

Na ilustracji: Przebieg całkowitego zaćmienia Księżyca wraz z momentami poszczególnych etapów zjawiska. Źródło: F. Espenak, NASA GSFC / polska wersja: Almanach Astronomiczny na rok 2019 / T. Ściężor.

 

 

Reklama