Już 27 maja firma SpaceX przeprowadzi pierwszą misję załogową. Z kosmodromu na Florydzie, na rakiecie Falcon 9, wystartuje statek Crew Dragon z parą astronautów na pokładzie. Celem misji będzie Międzynarodowa Stacja Kosmiczna.
Pierwsza amerykańska misja załogowa od zakończenia programu wahadłowców w 2011 roku
Start ostatniej misji wahadłowca Atlantis. Źródło: NASA/Bill Ingalls.
8 lipca 2011 roku, z przylądka Cape Canaveral na Florydzie, po raz ostatni w historii wystartował amerykański prom kosmiczny. Wahadłowiec Atlantis wyniósł wtedy do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej czterech astronautów.
Po tej misji zadanie wynoszenia załóg do stacji ISS przejęła w całości Rosja. Przez ostatnich 9 lat na pokład stacji można było się dostać tylko za pomocą lotu rakietą Sojuz, na statku o tej samej nazwie.
Aby przywrócić możliwości wynoszenia astronautów przez amerykańskie systemy, NASA ogłosiła Komercyjny Program Załogowy (ang. Commercial Crew Program). Prywatne przedsiębiorstwa miały zbudować dla agencji systemy, które NASA wykorzystywałaby, wykonując misje do ISS.
Czym jest Komercyjny Program Załogowy?
Komercyjny Program Załogowy został ogłoszony w 2010 roku. Po kilku fazach opracowywania i rozwoju projektów, w 2014 roku kontrakty przyznano dwóm firmom: Boeing i SpaceX.
SpaceX astronautów będzie wynosił w statku Crew Dragon – ulepszonej, załogowej wersji statku towarowego Dragon, który jest teraz wykorzystywany do misji zaopatrzeniowych do stacji. Crew Dragon będzie wynoszony na orbitę przez rakietę Falcon 9, również należącą do firmy SpaceX.
Boeing misje załogowe będzie realizował przy użyciu statku Starliner, który będzie wynoszony przez rakietę Atlas V, należącą do konsorcjum rakietowego United Launch Alliance.
Pierwsze loty programu były po jego ogłoszeniu planowane już na 2015 rok. Niestety niewystarczające finansowanie i problemy techniczne w budowie i testach przyczyniły się do znaczących opóźnień. Na pierwszy lot załogowy musieliśmy czekać do 2020 roku.
Co działo się przed misją Demo-2?
Start misji Demo-1. Źródło: SpaceX.
Aby uzyskać certyfikację na kontraktowe loty, obie firmy muszą wykonać misje demonstracyjne: jedną bez załogi i drugą z załogą na pokładzie. Firma SpaceX wykonała bezzałogową misję demonstracyjną Demo-1 2 marca 2019 roku i zakończyła się ona sukcesem. Boeing podobną misję wykonał 20 grudnia 2019 roku, jednak szereg usterek technicznych spowodował, że statek Starliner nie zadokował do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i misja będzie musiała być powtórzona w drugiej połowie 2020 roku.
SpaceX też nie uniknął problemów. Po udanej bezzałogowej misji demonstracyjnej firma przygotowywała się do testu awaryjnego oddzielania się statku podczas lotu rakietowego. 20 kwietnia, podczas testu systemu napędowego statku (tego samego egzemplarza, który wykonał misję Demo-1), doszło do eksplozji, która całkowicie zniszczyła kapsułę. Okazało się, że przyczyną wybuchu była wadliwa uszczelka w awaryjnym systemie napędowym.
Ten techniczny problem, jak i kilka innych (np. związany ze spadochronami), spowodował kolejne miesiące opóźnień. W końcu 19 stycznia 2020 roku SpaceX wykonał udany test systemu ucieczkowego podczas lotu na rakiecie. Test ten otworzył furtkę do planowania pierwszej misji załogowej, która zostanie przeprowadzona już 27 maja 2020 roku.
Dlaczego ten start zapisze się do historii astronautyki?
Do tej pory na świecie tylko trzy państwa wyniosły astronautów w przestrzeń kosmiczną: Rosja, Stany Zjednoczone oraz Chiny. SpaceX stanie się pierwszą prywatną firmą, która tego dokona.
Co więcej, będzie to pierwszy debiut amerykańskiego systemu załogowego od debiutu wahadłowca kosmicznego w 1981 roku, a więc od 39 lat! Statek Crew Dragon zapisze się w historii jako piąty amerykański załogowy statek kosmiczny, po statkach Mercury, Gemini, Apollo i wahadłowcach.
Kto poleci w tej misji?
Astronauci misji Demo-2: Douglas Hurley i Robert Behnken. Źródło: NASA.
W misji Demo-2 weźmie udział dwóch doświadczonych astronautów NASA.
Douglas Hurley – weteran dwóch lotów wahadłowców. Służył jako pilot myśliwców i pilot testowy w Korpusie Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych. Wylatał ponad 5500 godzin na ponad 25 różnych samolotach. Astronautą NASA został w 2000 roku. Brał udział w misjach STS-127 (2009 rok) i STS-135 (2011 rok – ostatnia misja programu).
Robert Behnken – również weteran dwóch misji wahadłowców (STS-123 w 2008 roku i STS-130 w 2010 roku). Ukończył doktorat z Inżynierii Mechanicznej Politechniki Kalifornijskiej. Później ukończył Szkołę Pilotów Testowych Sił Powietrznych USA w Edwards, gdzie oblatywał F-22, jako główny inżynier testowy. Łącznie był pilotem na ponad 25 maszynach, przebywając w powietrzu ponad 1500 godzin.
Jak astronauci polecą na stację?
Astronauci polecą na Międzynarodową Stację Kosmiczną w statku Crew Dragon (nr seryjny: C206.1). Statek na niską orbitę okołoziemską wyniesie rakieta Falcon 9. Będzie to całkowicie nowy egzemplarz tej rakiety (z nowym dolnym stopniem o nr. seryjnym: 1058.1). Dolny stopień, po oddzieleniu się od rakiety w locie, wyląduje na barce na Oceanie Atlantyckim w celu ponownego wykorzystania do innej bezzałogowej misji.
Kiedy i skąd odbędzie się start?
Rakieta Falcon 9 ze statkiem Crew Dragon, ustawiana na stanowisku startowym do ostatnich testów przed startem. Źródło: Bill Ingalls/NASA.
Rakieta Falcon 9 wystartuje z astronautami 27 maja o 22:33 czasu polskiego. Start zostanie przeprowadzony z historycznego stanowiska LC-39A w kosmodromie Kennedy Space Center na Florydzie.
Co będzie działo się przed startem?
Chociaż rakieta z astronautami wystartuje o 22:33, to transmisja NASA z wydarzenia rozpocznie się już kilka godzin wcześniej. Astronauci zostaną przywiezieni pod platformę startową 3 godziny przed lotem. Do transportu astronautów będzie użyty sportowy samochód elektryczny Tesla Model X. Tesla jest firmą należącą do Elona Muska, założyciela i dyrektora technicznego firmy SpaceX.
Po umieszczeniu astronautów w statku Crew Dragon, godzinę i 50 minut przed startem nastąpi zamknięcie włazu. Około 40 minut przed startem uzbrojony zostanie system ucieczkowy statku Crew Dragon i rozpocznie się tankowanie rakiety.
Jeżeli nie będzie problemów technicznych i dopisze pogoda, to rakieta wzbije się w powietrze o 22:33. Okno startowe, czyli przedział, w którym może zostać przeprowadzona misja, jest natychmiastowe, więc jeżeli start nie zostanie przeprowadzony o tej godzinie, to lot zostanie opóźniony do 30 maja.
Po około 9 minutach lotu statek Crew Dragon oddzieli się od górnego stopnia rakiety. W tym momencie statek będzie już na niskiej orbicie. Następnie statek przy użyciu systemu napędowego wykona serię manewrów, które stopniowo zbliżą go do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Już następnego dnia, 28 maja, statek przyleci do strefy ochronnej wokół Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i rozpocznie procedurę zbliżania. O 17:29 powinno nastąpić autonomiczne dokowanie do portu PMA-2 w amerykańskim module Harmony.
O 19:55 powinien zostać otwarty właz między statkiem i stacją. Parę astronautów powitają wtedy Chris Cassidy, Anatolij Iwaniszyn i Iwan Wagner.
Gdzie można oglądać start?
Start będzie transmitowany na kanale NASA TV, dostępnym na stronie NASA i platformie YouTube.
Jak długo astronauci zostaną na stacji?
Jeszcze nie wiadomo, jak długo astronauci pozostaną na stacji. Wiemy tylko, że spędzą na jej pokładzie od 30 do 119 dni. Dokładny czas poznamy później, a będzie on zależny od stanu statku załogowego Crew Dragon i tego, jak postępować będą przygotowania do pierwszej misji kontraktowej Crew-1, która planowana jest jeszcze w 2020 roku.
Opracował: Rafał Grabiański
Na podstawie: NASA/NSF/SpaceX
Więcej informacji:
Na zdjęciu tytułowym: Załoga Demo-2 pozująca przed plakatem Launch America po przylocie do Kennedy Space Center. Źródło: NASA/Bill Ingalls.
