Zaćmienie Słońca - kiedy i gdzie obserwować

Prezentujemy informacje o przebiegu zaćmienia Słońca widocznego w Polsce 25.10.2022 r. oraz o miejscach, gdzie organizowane są pokazy tego zjawiska.

25 października 2022 r. to data częściowego zaćmienia Słońca, które będzie widoczne z terenu Polski. Pisaliśmy na jego temat już kilkakrotnie w portalu. Tym razem podsumowujemy główne informacje oraz zebraliśmy listę miejsc, w których organizowane są pokazy zjawiska oraz transmisje internetowe.

Przypominamy o zasadach bezpieczeństwa przy obserwacjach Słońca. Nigdy nie patrzmy na Słońce przez teleskop lub lornetkę, jeśli nie są wyposażone w odpowiednie filtry - grozi to uszkodzeniem, albo nawet utratą wzroku.

Najbezpieczniejszą metodą obserwacji przez teleskop jest rzutowanie obrazu Słońca na ekran (np. białą tablicę, kartkę, czy ścianę). Patrzymy wtedy na rzutowany obraz, a nie przez okular teleskopu. W miejscach zorganizowanych pokazów astronomicznych w bezpieczne filtry lub nawet teleskopami specjalnie skonstruowanymi do obserwacji Słońca.

Zaćmienie można także oglądać bez teleskopu. Potrzebujemy wtedy "okularów do zaćmień Słońca" albo folii mylarowej, która jest do kupienia w sklepach ze sprzętem astronomicznym i optycznym. Można też skorzystać z "domowych" sposobów typu płyta CD (bez farby), mocno zadymiona szybka, zdjęcie rentgenowskie czy szkło spawalnicze. Jednak przy "domowych" metodach nie wpatrujmy się długo w Słońce, a jedynie zerkajmy chwilę i potem róbmy przerwę, gdyż nie chronią całkowicie oka.

Kiedy zaćmienie

W Warszawie zaćmienie rozpocznie się o godzinie 11.14, fazę maksymalną osiągnie o godzinie 12.23, a zakończy się o godzinie 13.33. Maksymalna faza wyniesie 0,56. W innych miejscach w Polsce momenty poszczególnych etapów zaćmienia mogą różnić się o parę minut. Poniżej prezentujemy tabelkę dla kilku miejscowości.

Miasto	Początek	Maksimum	Koniec	Faza maksymalna
Białystok	11:15	12:25	13:36	0,557
Gdańsk	11:11	12:19	13:28	0,520
Kraków	11:16	12:24	13:33	0,489
Łódź	11:13	12:22	13:31	0,501
Poznań	11:11	12:18	13:26	0,479
Szczecin	11:09	12:15	13:21	0,464
Warszawa	11:14	12:23	13:33	0,522
Wrocław	11:13	12:19	13:27	0,462

Źródło danych: Almanach astronomiczny na rok 2022, Tomasz Ściężor.

Gdzie są pokazy zjawiska

Generalnie zaćmienie można obserwować z dowolnego miejsca w naszym kraju, o ile tylko pogoda dopisze i nie będzie całkowitego zachmurzenia. Jeśli jednak ktoś chciałby obserwować przez odpowiednio dostosowane teleskopy lub dowiedzieć się czegoś więcej o zjawisku, warto wybrać się na pokazy organizowane przez instytucje, organizacje czy indywidualnych miłośników astronomii. Zwykle pokazy będą trwały w godzinach 11.00-14.00.

Listę pokazów można także zobaczyć na mapie w serwisie AstroGPS.

Lista pokazów zaćmienia Słońca:

Chorzów - Planetarium Śląskie zaprasza na pokazy przy Al. Planetarium 4. W przypadku grup szkolnych chęć przybycia grupy należy zgłosić z wyprzedzeniem.

Gdańsk - Hevelianum zorganizuje obserwacje na Górze Gradowej w Gdańsku.

Gdańsk - Firma Delta Optical zaprasza na obserwacje do Parku "Nad Strzyżą" w Gdańsku.

Gryfino - Centrum Informacji Turystycznej w Gryfinie zaprasza na Nabrzeże Miejskie w Gryfinie, gdzie do oglądania zjawiska pracownicy bezpłatnie użyczą opraw wykonanych ze specjalistycznej, chroniącej wzrok folii słonecznej Baadera ND5.

Jabłonowo Pomorskie - Astrobaza funkcjonująca przy Zespole Szkół w Jabłonowie Pomorskim zaprasza na obserwacje zaćmienia Słońca.

Jasło - PTMA Krosno prowadzi pokaz zaćmienia z Obserwatorium I LO im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Jaśle.

Jędrzejów - Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie zaprasza na obserwacje w muzeum w Ogrodzie Czasu.

Kalisz - Radek Pior i Astronomia w Kaliszu zorganizują obserwacje zaćmienia na placu Jana Pawła II, przy pomniku Adama Asnyka.

Kamieniec - PTMA Gliwice zaprasza na obserwacje do swojego obserwatorium w Kamieńcu przy ul. Gliwickiej 6. Będą do dyspozycji teleskopy z odpowiednimi filtrami, a także specjalny teleskop słoneczny

Kraków - Studenckie Koło Naukowe Geografów Uniwersytetu Pedagogicznego im. KEN w Krakowie zaprasza do wejścia głównego uniwersytetu na obserwacje zaćmienia Słońca.

Lubań - Miejska i Powiatowa Biblioteka Publiczna im Marii Konopnickiej w Lubaniu zaprasza w okolice fontanny pod Ratuszem, gdzie będzie można skorzystać ze specjalnymi okularów, teleskopu i poznać astronomiczne ciekawostki.

Lubomir - Obserwatorium Astronomiczne na Lubomirze zaprasza na wspólne obserwacje zaćmienia Słońca.

Niepołomice - Młodzieżowe Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach zachęca do obserwacji ze swojego terenu.

Olsztyn - Olsztyńskie Planetarium i Obserwatorium Astronomiczne zaprasza na pokazy zaćmienia w ogrodzie wokół Obserwatorium Astronomicznego metodą projekcyjną (wstęp wolny) oraz na tarasie widokowym Obserwatorium Astronomicznego metodą bezpośrednią (wstęp płatny)

Opole Lubelskie - PTMA Lublin prowadzi pokaz zaćmienia Słońca z ZSZ im. Stanisława Konarskiego w Opolu Lubelskim, przy ul. Kolejowa 2.

Ostrzeszów - Obserwatorium Astronomiczne CWINT, Ostrzeszowskim Centrum Kultury oraz Muzeum Regionalne w Ostrzeszowie zorganizują obserwacje na Rynku w Ostrzeszowie.

Poniatowa-Kolonia - PTMA Lublin zaprasza na pokaz w Szkole Podstawowej im. Jana Kochanowskiego w miejscowości Poniatowa Kolonia. Pokaz Słońca przez teleskop słoneczny Coronado PST oraz teleskop Newtona z folią ochronną.

Poznań - Instytut Obserwatorium Astronomiczne UAM oraz członkowie Astronomicznego Koła Naukowego będą prowadzić pokazy z terenu parku przy budynku obserwatorium na ul. Słonecznej 36 w Poznaniu.

Rzeszów - Sekcja Obserwacji Słońca PTMA zachęca do obserwacji w Rzeszowie przy Alei Powstańców Warszawy 12.

Szczecin - Szczeciński oddział Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii (PTMA Szczecin) zaprasza na Wały Chrobrego. Oprócz okazji do obserwacji zaćmienia będzie też prelekcja i oprawa muzyczna.

Szczecin - Kawiarnia Café 22 zaprasza na obserwacje z 22 piętra. Do dyspozycji będą okulary do obserwacji zaćmień Słońca oraz teleskop. Adres: Plac Rodła 8.

Toruń - Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy zaprasza na parking przed swoim głównym budynkiem.

Tymce - Obserwatorium Astronomiczne w Tymcach zaprasza na obserwacje zaćmienia i zwiedzanie obserwatorium.

Warszawa - Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza na wspólne obserwacje przy Al. Ujazdowskich 4 w Warszawie.

Warszawa - Centrum Astronomiczne im Mikołaja Kopernika PAN (CAMK PAN) oraz Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii Oddział w Warszawie (PTMA Warszawa), pokaz będzie przy ul. Bartyckiej 18 na terenie CAMK PAN.

Warszawa - Planetarium Centrum Nauki Kopernik oraz Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii Oddział w Warszawie zorganizują obserwacje częściowego zaćmienia Słońca na scenie przed Planetarium. Adres: ul. Wybrzeże Kościuszkowskie 20.

Warszawa - Na Bemowie publiczny pokaz organizuje Kamil Zaraś. Adres: parking przy Tesco, ul. Górczewska 218.

Warszawa - Fanpage Zabytkowe Jelcze Podłogowe zaprasza na przystanek autobusowy Centrum 02 w Warszawie, skąd o godz. 10.00 będzie można bezpłatnie pojechać autobusem na białołęckie łąki w celu obserwacji zaćmienia Słońca (liczba miejsc ograniczona)

Wrocław - Na obserwacje zaćmienia, prelekcje i filmy zapraszają Instytut Astronomiczny Uniwersytetu Wrocławskiego i Wrocławskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. Adres: ul. Kopernika 11.

Pokazy będą organizowane również w innych miejscowościach.

Do organizatorów: jeśli organizujecie publiczne obserwacje zaćmienia Słońca, dajcie znać, a dopiszemy Wasze wydarzenie do listy.

AstroGPS to serwis zbierający wydarzenia astronomiczne i prezentujący je na mapie. Oto widok ekranu z częścią pokazów zaćmienia Słońca 25.10.2022 r. Źródlo: AstroGPS.