Najbliższe częściowe zaćmienie Słońca w Polsce nastąpi już za kilka dni: 25 października 2022 roku. Aby jednak zobaczyć zaćmienie całkowite, będziemy musieli wyjechać poza Polskę, gdyż najbliższe zaćmienie całkowite w Polsce będzie widoczne dopiero 7 października 2135 roku. Kuszącą propozycją wydaje się ekspedycja na zaćmienie całkowite do Hiszpanii i Portugalii 12 sierpnia 2026 roku.
Uwaga: aktualizacja prognozy pogody dla Polski na wtorek już dostępna
W XXI wieku najdłużej trwającym zaćmieniem całkowitym było to w Chinach w 2009 roku – faza całkowitości trwała wówczas ponad 6 minut i 40 sekund. Dobrze też wspominamy zaćmienie z 2006 roku, na które z Krakowa do Turcji pojechała autobusowa ekspedycja zorganizowana przez dr. Tomasza Ściężora. Z kolei obserwatorzy w Stanach Zjednoczonych szykują sprzęt na 8 kwietnia 2024 roku, kiedy to tam będzie znajdował się pas zaćmienia całkowitego.
Samo zaćmienie obserwować należy przez jakiś filtr. Gołym okiem Słońce widzimy jako zbyt jasne, co dopiero przez lornetę czy teleskop. Potrzeba najlepiej folii Baadera (zwanej też mylarową, dostępnej w sklepach optycznych), umieszczonej przed okiem lub obiektywem. Jeśli jej nie mamy, może być szybka z maski spawalniczej, płyta CD bądź kawałek dyskietki starego typu. Zwykle przed zaćmieniami za grosze można kupić też specjalne okulary. Nigdy nie wolno patrzeć bezpośrednio przez teleskop na Słońce! Grozi to trwałym uszkodzeniem siatkówki oka. Zdjęcia wykonywane podczas zaćmień bywają świetną pamiątką z wyprawy, inspiracje można znaleźć w każdym kolorowym piśmie astronomicznym („Urania”, „Sky & Telescope, Astronomy”, „Vademecum Miłośnika Astronomii” lub inne lokalne czasopisma).
Przykład zjawiska, zwanego „perłami Bailly’ego”, kiedy obserwator na Ziemi widzi nierówności powierzchni Księżyca i prześwitujące spoza nich Słońce
Podobnie jak w przypadku innych zjawisk astronomicznych, dobrze jest uprzednio wyświetlić sobie przebieg zjawiska w programie komputerowym lub aplikacji na telefon. Będziemy wówczas wiedzieć, jak wysoko będzie zaćmiewane Słońce i którą część horyzontu powinniśmy zabezpieczyć najlepiej (słowem, osadzić zjawisko we współrzędnych horyzontalnych). Potem trzeba tylko kupić bilet na samolot lub wycieczkę i czekać na dobrą pogodę (i towarzystwo) do obserwacji.
Jeśli chodzi o zaćmienie Słońca w Polsce 25 października, to zacznie się ono kwadrans po godzinie 11 czasu lokalnego. Faza maksymalna wyniesie w Warszawie 0.41, a w Krakowie 0.37 i osiągnięta zostanie około 12:23 czasu CEST. Wreszcie Księżyc całkowicie odsłoni Słońce około 13:30 czasu lokalnego. Celem udanych obserwacji trzeba zabezpieczyć sobie południowy i południowo-zachodni horyzont.
Przebieg zjawiska w Polsce i tabela przedstawiająca czas trwania zaćmienia dla wybranych miast. Źródło: Almanach astronomiczny 2022, PTA, 2021
Prognoza pogody na 25 października 2022 roku
We wtorek 25 października 2022 roku Polska powinna być w zasięgu zatoki niskiego ciśnienia. Front chłodny powinien znajdować się we wschodnich rejonach kraju. Zachmurzenie całkowite. Na niebie chmury Stratocumulus, Altocumulus, Altostratus, Cirrus oraz Cirrostratus. Ponadto występować będą chmury konwekcyjne Cumulus congestus oraz Cumulonimbus.
Temperatura powietrza od 13°C w Koszalinie i Suwałkach do 17°C w Krakowie i Gdańsku. Wiatr od 3 do 13 km/h, południowy i południowo-zachodni. W całej Polsce możliwy opad przelotny deszczu. Na mapach pogodowych CMM IMGW-PIB (pod tym adresem www) opublikowana została najnowsza numeryczna prognoza pola opadu z modelu WRF, COSMO, ALARO.
Prognoza numeryczna pola zachmurzenia ogólnego (model WRF-ICON) na 25 października 2022 roku
Czytaj więcej:
- Cały artykuł i więcej aktualizowanych codziennie prognoz pogody na 25 X 2022 r.
- IMGW-PIB CMM: Prognoza numeryczna na dzień częściowego zaćmienia Słońca
- Niebo w październiku 2022
Opracowanie:
prof. dr hab. inż. Mariusz Figurski, Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB
dr Grzegorz Duniec, Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB
dr Marcin Kolonko, Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB
mgr Radosław Droździoł, Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB
Backend: mgr Marcin Grzelczyk Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB
Źródło: Centrum Modelowania Meteorologicznego IMGW-PIB
Na ilustracji: Kilka połączonych zdjęć przedstawiających wiele etapów zaćmienia Słońca w 2017 roku zarejestrowanego w dolinie Willamette w stanie Oregon. Źródło: Jon Larson, Carlton, OR, United States
