Zbliża się kometa C/2017 K2 (PanSTARRS)

Kometa C/2017 K2 (PanSTARRS) jest jedną z najdalszych komet aktywnych, jakie kiedykolwiek udało się dostrzec. Po raz pierwszy została zauważona przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a w zewnętrznych rejonach Układu Słonecznego. Do Ziemi zbliży się maksymalnie 14 lipca, gdy znajdzie się w odległości 270 milionów kilometrów od naszej planety.

C/2017 K2 (PanSTARRS) jest jednopojawieniową kometą obłoku Oorta. Odkryto ją w maju 2017 roku, gdy była wciąż oddalona od Słońca jeszcze dalej niż Saturn, o około 16 AU (lub 2,4 mld km). Pod tym względem jest rekordzistką – wykazywała aktywność, znajdując się jeszcze tak daleko od naszej gwiazdy. Szacuje się, że jedynie słynna kometa Hale-Bopp dała podobny pokaz aktywności dla zbliżonej odległości i przy podobnej wielkości jądrze kometarnym.

Niestety, C/2017 K2 (PanSTARRS) nie będzie aż tak dobrze widoczna, jak Hale-Bopp w 1997 roku, po części dlatego, że ostatecznie nie zbliży się aż tak bardzo jak ona do Słońca. Astronomowie nigdy dotąd nie obserwowali jednak aktywnej komety znajdującej się tak daleko od niego, tam, gdzie świeci ono z jasnością wynoszącą zaledwie 1/225 jasności Słońca oglądanego z Ziemi. Warto dodać, że temperatura obłoku Oorta to około -262°. Gdy tak silnie "zamrożona" kometa zbliżyła się do Słońca na odległość 16 AU, znajdująca się na jej powierzchni mieszanina pradawnego lodu oraz pierwiastków i związków takich jak tlen, azot, dwutlenek węgla i tlenek węgla zaczęła sublimować i formować pył.

Materiał ten rozprzestrzenił się wówczas do postaci rozległej otoczki o rozmiarze rzędu 130 000 km. Otoczka taka nazywana jest komą. Koma otacza stałe, zwarte jądro kometarne. Badania z użyciem teleskopu CFHT wykazały, że jądro tej konkretnej komety ma promień od 14 do 80 km, zatem istnieje szansa, że jest ono tak duże, jak w przypadku komety Hale-Bopp. Jednak według innych badań, przeprowadzonych z pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a, jądro C/2017 K2 (PanSTARRS) miałoby mieć średnicę mniejszą niż 18 km. Tak czy inaczej, kometa nie jest pod tym względem mała: większość z nich ma bowiem jądro o średnicy kilku kilometrów.

17 września 2020 roku pojawiło się nowe doniesienie o badaniach morfologicznych jej wewnętrznej komy: zauważono, że z jądra emitowane były mniej więcej w tym czasie dwie struktury strumieniowe, a długość warkocza komety wyniosła około 800 000 km.

Kometa znalazła się w odległości 5 AU (750 mln km) od Ziemi 11 stycznia 2022 roku. Około 6 lipca przekroczyła równik niebieski, a 14 lipca tego roku przejdzie w odległości 1,8 AU (270 mln km) od Ziemi, świecąc z jasnością około 9,0 magnitudo, co czyni ją już przyzwoitym obiektem do obserwacji za pomocą lornetki. Peryhelium osiągnie 19 grudnia 2022 roku, w pobliżu orbity Marsa, ale wiele wskazuje na to, że nie będzie wówczas widoczna gołym okiem, bo jej jasność będzie rzędu  8,0 m.

27 lipca 2021 r. na łamach The Astronomer's Telegram poinformowano o dalszych szczegółowych obserwacjach komety. Według komunikatu ze strony JPL Horizons C/2017 K2 potrzebowała milionów lat, aby przybyć do nas z obłoku Oorta, z odległości mniej więcej 50 000 AU (to już 0,8 roku świetlnego). Wiemy też obecnie, że kometa porusza się po orbicie hiperbolicznej, więc nie powróci już nigdy w okolice Słońca.

Gdzie i jak znaleźć kometę na niebie? W szczególności będzie to zależało od danego dnia i naszej lokalizacji na Ziemi. Pomocna może być strona https://theskylive.com/c2017k2-info, na której możemy (w menu na górze, po lewej stronie) wybrać miasto lub ręcznie wskazać lokalizację. Dostaniemy wówczas garść informacji o komecie, wraz z opcją wyświetlania jej interaktywnej mapki (Go to interactive sky chart). Obecnie kometa znajduje się w Wężowniku, konstelacji latem dobrze widocznej w Polsce, mniej więcej w połowie drogi między gwiazdami α i η Ophiuchi. Między 25 a 30 lipca będzie już poruszać się ponad gwiazdą ζ Ophiuchi.

Mapka widoczności komety wykonana programem webowym theskylive.com dla 13 lipca 2022 r.

Pamiętajmy, że komety lubią sprawiać różne niespodzianki. Może zatem okazać się, że C/2017 K2 (PanSTARRS) wcale nie będzie dobrze widoczna nawet przez lornetkę, ale może też teoretycznie stać się jasnym, widocznym gołym okiem obiektem – na co oczywiście chcielibyśmy liczyć.

Czytaj więcej:

• Strona The Sky Live
• Distant Active Comet C/2017 K2
• What comets and asteroids are in the sky tonight?
   

Źródło: SkyNewsAstronomical events for Indian observers

Opracowanie: Elżbieta Kuligowska

Na zdjęciu: C/2017 K2 (PanSTARRS) sfotografowana w czerwcu 2017 roku z pomocą instrumentu Hubble'a Wide Field Camera 3. Źródło: NASA / ESA / D. Jewitt (UCLA)