Byk
Hiady (Melotte 25) [
α: 04
h 27
m 00,0
s,
δ: +16° 00' 00''] — gromada otwarta (
40 gwiazd) o największych kątowych rozmiarach na sferze niebieskiej — około
330'. Jej sumaryczna jasność wynosi
0,5 mag.
Plejady (M 45) [
α: 04
h 27
m 00,0
s,
δ: +16° 00' 00''] — stosunkowo liczna gromada otwarta (
100 gwiazd) o średnicy wynoszącej około
100' i jasności
1,2 mag. Wokół najjaśniejszych gwiazd gromady można zaobserwować mgławice refleksyjne (na zdjęciach o długich czasach ekspozycji).
Obie gromady otwarte należą do największych i najjaśniejszych na nocnym
niebie. Ich najjaśniejsze gwiazdy są widoczne nieuzbrojonym okiem,
natomiast używając nawet niewielkiej lornetki, będziemy mogli dostrzec
znaczną część członków obu gromad. W przypadku obserwacji
fotograficznych można użyć obiektywów fotograficznych o ogniskowych od
85 do
800 mm.
NGC 1952 (M 1) [
α: 05
h 34
m 30,0
s,
δ: +22° 01' 00''] — mgławica Krab jest pozostałością po wybuchu supernowej z 1054 r. Jej kątowe rozmiary na niebie to
8' × 4', natomiast jasność wynosi
8,4 mag. W centrum mgławicy znajduje się pulsar o jasności
16 mag. M 1 dostrzeżemy już w lornetce
10 × 50 lub
20 × 60, jednak dopiero teleskop o średnicy
200-250 mm
pozwoli nam dostrzec charakterystyczny kształt mgławicy. Do jej
sfotografowania będziemy potrzebować teleskopu o ogniskowej co najmniej
1000 mm i średnicy z zakresu
100-150 mm.
NGC 1514 [
α: 04
h 09
m 14,7
s,
δ: +30° 46' 51''] — mgławica planetarna o jasności
10,8 mag. i rozmiarach
2,0' × 1,5'. W jej centrum znajduje się gwiazda o jasności
9,4 mag. Do obserwacji wizualnych tej mgławicy powinniśmy użyć teleskopu o średnicy
100-150 mm i powiększeniu
40-60 razy. Natomiast fotografując NGC 1514, możemy użyć teleskopu o średnicy
150-200 mm i ogniskowej
1500-3000 mm.
NGC 1746 [
α: 05
h 03
m 36,0
s,
δ: +23° 49' 00''] — gromada otwarta (
20 gwiazd) o jasności
6,1 mag. i rozmiarach wynoszących
42'.
NGC 1647 [
α: 04
h 46
m 00,0
s,
δ: +19° 04' 00''] — liczna gromada otwarta (
200 gwiazd) o całkowitej jasności
6,4 mag. i rozmiarach kątowych wynoszących
45'.
NGC 1807 [
α: 05
h 10
m 42,0
s,
δ: +16° 32' 00''] — gromada otwarta (
20 gwiazd) o jasności
7,0 mag. i średnicy
17'.
NGC 1817 [
α: 05
h 12
m 06,0
s,
δ: +16° 42' 00''] — gromada otwarta (
60 gwiazd) o jasności
7,7 mag. i rozmiarach wynoszących
16'.
Powyższe cztery gromady otwarte są doskonale widoczne za pomocą lornetek
10 × 50 lub
20 × 60. Jeśli jednak chcemy wykonać ich zdjęcie, to powinniśmy użyć teleskopu o średnicy
80-120 mm i ogniskowej
500-1500 mm.
NGC 1589 [
α: 04
h 30
m 45,8
s,
δ: +0° 51' 50''] — galaktyka spiralna o jasności
11,8 mag. i rozmiarach
3,2' × 1,0'.
NGC 1587 [
α: 04
h 30
m 39,6
s,
δ: +0° 39' 42''] — galaktyka eliptyczna o jasności
11,7 mag. i rozmiarach
1,7' × 1,4'.
Obie galaktyki będziemy mogli zaobserwować za pomocą teleskopu o średnicy
200-250 mm i powiększeniu
60-120 razy. W przypadku fotografowania możemy użyć teleskopu o analogicznej średnicy i efektywnej ogniskowej z zakresu
2000-4000 mm.
Cefeusz
Berkeley 94 [
α: 22
h 22
m 42,0
s,
δ: +55° 51' 00''] — gromada otwarta (
10 gwiazd) o jasności
8,7 mag. i średnicy
4'.
Markarian 50 [
α: 23
h 15
m 18,0
s,
δ: +60° 28''00''] — gromada otwarta (
5 gwiazd) o jasności całkowitej wynoszącej
8,5 mag. i średnicy
5'.
NGC 188 [
α: 00
h 44
m 24,0
s,
δ: +85° 20' 00''] — gromada otwarta (
20 gwiazd) o rozmiarach wynoszących
14' i jasności
8,1 mag.
NGC 6939 [
α: 20
h 31
m 24,0
s,
δ: +60° 38' 00''] — gromada otwarta (
80 gwiazd) o jasności
7,8 mag. i średnicy wynoszącej
8'.
NGC 7160 [
α: 21
h 53
m 42,0
s,
δ: +62° 36' 00''] — gromada otwarta (
12 gwiazd) o średnicy
7' i jasności
6,1 mag.
NGC 7235 [
α: 22
h 12
m 36,0
s,
δ: +57° 17' 00''] — gromada otwarta (
30 gwiazd) o jasności
7,7 mag. i rozmiarach wynoszących
4'.
NGC 7261 [
α: 22
h 20
m 24,0
s,
δ: +58° 05' 00''] — gromada otwarta (
30 gwiazd) o średnicy kątowej
6' i jasności
8,4 mag.
NGC 7380 [
α: 22
h 47
m 00,0
s,
δ: +58° 06' 00''] — gromada otwarta (
40 gwiazd) o jasności
7,2 mag. i średnicy
12'.
NGC 7510 [
α: 23
h 11
m 30,0
s,
δ: +60° 34' 00''] — gromada otwarta (
60 gwiazd) o jasności
7,9 mag. i średnicy
4'.
Trumpler 37 [
α: 21
h 39
m 00,0
s,
δ: +57° 30' 00''] — gromada otwarta (
30 gwiazd) o średnicy
50' i jasności wynoszącej
5,1 mag.
Do obserwacji wizualnych powyższych gromad otwartych gwiazd możemy użyć lornetki
10 × 50 lub
20 × 60. Chcąc natomiast uwiecznić obrazy tych gromad na kliszy fotograficznej, powinniśmy użyć teleskopu o średnicy
80-100 mm i ogniskowej od
1000 do
2000 mm.
Berkeley 59 [
α: 00
h 02
m 36,0
s,
δ: +67° 23' 00''] — gromada otwarta (
40 gwiazd) o jasności
11,0 mag. i średnicy
10'.
King 19 [
α: 23
h 08
m 18,0
s,
δ: +60° 31' 00''] — gromada otwarta (
25 gwiazd) o jasności
9,2 mag. i średnicy
7'.
NGC 7142 [
α: 21
h 45
m 54,0
s,
δ: +65° 48' 00''] — stosunkowo liczna gromada otwarta (
100 gwiazd) o średnicy wynoszącej
4,3' i jasności
9,3 mag.
NGC 7226 [
α: 22
h 10
m 30,0
s,
δ: +55° 25' 00''] — gromada otwarta (
25 gwiazd) o jasności
9,6 mag. i rozmiarach wynoszących
1,8'.
NGC 7762 [
α: 23
h 49
m 48,0
s,
δ: +68° 02' 00''] — gromada otwarta (
40 gwiazd) o średnicy kątowej
11' i jasności wynoszącej
10,0 mag.
Odpowiednim instrumentem do obserwacji wizualnych kolejnych
5 gromad otwartych będzie teleskop o średnicy
100-150 mm i powiększeniu wynoszącym
40-80 razy. W przypadku obserwacji fotograficznych powinniśmy użyć ogniskowej z zakresu
1000-2000 mm.
IC 1396 [
α: 21
h 39
m 06,0
s,
δ: +57° 47' 00''] — gromada otwarta (
50 gwiazd) o jasności
3,5 mag. i średnicy około
89'. Z tą gromadą jest związana jasna mgławica. IC 1396 możemy dostrzec już w lornetce
10 × 50. Do jej sfotografowania będziemy mogli użyć teleobiektywu o ogniskowej od
85 do
500 mm.
NGC 7023 [
α: 21
h 01
m 12,0
s,
δ: +68° 10' 00''] — gromada otwarta gwiazd (o średnicy
5' i sumarycznej jasności
7,1 mag.) stowarzyszona z mgławicą. Do obserwacji tej gromady wystarczy lornetka
20 × 60. Jeśli jednak chcemy sfotografować NGC 7023, to powinniśmy użyć teleskopu o średnicy
80-100 mm i ogniskowej
1500-2000 mm.
NGC 7129 [
α: 21
h 41
m 18,0
s,
δ: +66° 06' 00''] — kolejna gromada otwarta (
10 gwiazd) o jasności
11,5 mag. i rozmiarach
2,7', z którą jest związana mgławica. Do obserwacji wizualnych tej gromady powinniśmy użyć teleskopu o średnicy
200-250 mm i powiększeniu
60-120 razy. Wymagana ogniskowa do zarejestrowania NGC 7129 na kliszy fotograficznej wynosi od
2000 do
3000 mm.
NGC 40 [
α: 00
h 13
m 02,4
s,
δ: +72° 31' 40''] — mgławica planetarna o jasności
10,7 mag. i rozmiarach
60'' × 40''. W centrum NGC 40 znajduje się gwiazda o jasności
11,5 magnitudo. Odpowiednim instrumentem do obserwacji tej mgławicy będzie teleskop o średnicy wynoszącej co najmniej
150 mm i powiększeniu
60-100 razy. Fotografując NGC 40, powinniśmy użyć teleskopu o średnicy
200-250 mm i ogniskowej
3000-4000 mm.
NGC 2276 [
α: 07
h 27
m 12,6
s,
δ: +85° 45' 20''] — galaktyka spiralna o jasności
11,4 mag. i rozmiarach
2,8' × 2,7'.
NGC 2300 [
α: 07
h 32
m 19,6
s,
δ: +85° 42' 31''] — galaktyka eliptyczna o rozmiarach
3,5' × 2,4' i jasności
11,0 mag.
NGC 6951 [
α: 20
h 37
m 15,2
s,
δ: +66° 06' 21''] — galaktyka spiralna o jasności
10,6 mag. i rozmiarach
3,9' × 3,5'.
Powyższe galaktyki będziemy mogli zaobserwować za pomocą teleskopu o średnicy
170-230 mm i powiększeniu od
60 do
100 razy. W przypadku fotografowania możemy użyć teleskopu o średnicy
200-250 mm i efektywnej ogniskowej z zakresu
2000-4000 mm.
Wiesław Skórzyński
(Źródło: „Urania — PA” nr 3/2004
)