Obiekty NEO (ang. Near-Earth objects) to szeroka klasa ciał kosmicznych, których orbity znajdują się blisko orbity ziemskiej lub okresowo ją przecinają. Zalicza się do niej planetoidy, komety i meteoroidy (duże odłamki skalne, części planetoid). Formalnie są to te obiekty, w przypadku których jakaś część ich orbit wokółsłonecznych znajduje się w odległości mniejszej niż 1,3 jednostki astronomicznej.

Zdjęcie: radarowy obraz asteroidy (4179) Toutatis wykonany z użyciem radaru z Goldstone. Źródło: NASA

Za meteroidy uważą się obiekty o średnicach nie przekraczających 50 metrów. Naukowców najbardziej jednak interesują duże większe obiekty NEO. Chodzi w szczególności o planetoidy i komety o średnicach większych od jednego kilometra, które są w stanie dokonać poważnych zniszczeń w skali globalnej. Takich obiektów skatalogowano już około 1000, a z każdym rokim lista ta wydłuża się. Nie wiemy też, jak wiele obiektów jest dotąd nie wykrytych. Pewne jest natomiast to, że wiele planetoid znajdujących się blisko Ziemi wykrywamy dopiero wówczas, gdy są one już bardzo blisko nas - na kilka dni przed ich przelotem. Jednak największe z nich - te, które mogłyby faktycznie zniszczyć nawet całe życie na Ziemi - można zauważyć z reguły dużo wcześniej.

W 2011 roku na podstawie obserwacji satelity WISE w podczerwieni na nowo oszacowano przybliżone ilości obiektów NEO. Zgodnie z tymi wyliczeniami ilość planetoid o średnicy co najmniej 1 kilometra to około 980 obiektów (w tym 911 wykrytych w tamtym czasie), zaś liczba tych o średnicy od 100 metrów do kilometra to łącznie aż 19500, z czego wówczas odkryto nieco ponad 5200. W listopadzie 2017 znaliśmy już z kolei łącznie aż 17155 obiektów NEO. 54% z nich to planetoidy z grupy Apolla, blisko 38% stanowią planetoidy z grupy Amora, kolejne 7,3% to planetoidy z grupy Atena. Mniej niż pozostały 1% to inne planetoidy oraz komety.

Obecnie niebo jest nieustannie przeszukiwane pod kątem nowych obiektów NEO w ramach międzynarodowego programu Spaceguard. Stosuje się przy tym dwa schematy klasyfikacji zagrożenia zderzeniem z danym obiektem NEO: prostszą skalę Torino i nieco bardziej skomplikowaną Skalę Palermo. W skali Torino zagrożenie określa się za pomocą liczb od 0 do 10 oraz przypisanych im kolorów, przy czym zero oznacza brak zagrożenia, a 10 – pewne zderzenie z danym obiektem w przyszłości. Aby przypisać danemu obiektowi NEO odpowiedni stopień zagrożenia, należy wyznaczyć energię kinetyczną zderzenia oraz określić jego prawdopodobieństwo. Jeżeli dany obiekt w ciągu stu lat zbliża się do nas kilka razy, za każdym razem zagrożenie jest określane z osobna. Stopień zagrożenia może też ulegać zmianie po doprecyzowaniu parametrów orbity planetoidy lub komety, a także po wykonaniu nowych obserwacji obiektu. Agencja kosmiczna NASA przez cały czas aktualizuje też listę najważniejszych obiektów NEO, jakie potencjalnie mogą być groźne dla Ziemi w przeciągu następnych 100 lat.

Zdjęcie: orbita planetoidy 2015 TB145 "Wielka Dynia" podczas jej przelotu obok Ziemi w 31 X 2017. Źródło: cneos.jpl.nasa.gov

 

Czytaj więcej: