Przejdź do treści

Urania nr 1/2017



Spis treści



Słowo wstępne do numeru


Artykuły
Narodziny światów. Z prochu powstałeś... czyli chemia kosmosu, Darek Lis, Agata Karska, Ewine van Dishoeck
Od XVIII wieku wiemy, że Droga Mleczna jest galaktyką, a od czasów Edwina Hubble’a, że nie jest ona jedyną. Dziś szacujemy, że we Wszechświecie istnieje kilkaset miliardów galaktyk i każda z nich zawiera kilkaset miliardów gwiazd. Żyjemy zatem na małej planecie, krążącej wokół przeciętnej gwiazdy położonej na obrzeżach Galaktyki i od wielu lat zadajemy sobie pytanie: czy nasz Układ Słoneczny jest jakimś zjawiskiem wyjątkowym we Wszechświecie?

Śladami gromad galaktyk. Czym są i jak je poszukiwać?, Bartosz Lew
19 lutego 1924 roku Edwin Hubble w liście do Harlowa Shapleya zamieścił wykres krzywej blasku cefeidy, którą znalazł w galaktyce M31 — wynikało z niego, że M31 nie jest, jak ówcześnie sądzono, mgławicą krążącą gdzieś na peryferiach naszej Galaktyki, ale niezależną galaktyką leżącą daleko poza niegdyś wyznaczonymi granicami Drogi Mlecznej. Shapley skomentował ten wynik następująco: „Oto list, który zniszczył mój Wszechświat”. Szybko zorientowano się, że galaktyki grupują się, tworząc dużo większe struktury — gromady galaktyk. Obecnie wiemy, że najdalsza z nich, CL J1001+0220 znajduje się w odległości około 11 miliardów lat światła od Ziemi. Dzięki gromadom galaktyk możemy sięgać bardzo głęboko w historię Wszechświata.

Roland we włościach Sędziwoja Pałuki. OZMA XX - jubileusz najstarszego zlotu miłośników astronomii w Polsce, Przemysław Rudź
Trochę żartobliwym tonem przekazuję przyszłym organizatorom naszych spotkań, o co w tym całym zamieszaniu chodzi. My wszyscy, tak zwani miłośnicy astronomii, jesteśmy ludźmi trochę nawiedzonymi. Warto się spotkać w gronie równie szurniętych osobników po to, by przez kilka dni zlotu poczuć się NORMALNIE.

Żarłoczna czarna dziura. OGLE16aaa - błysk rozrywanej gwiazdy, Łukasz Wyrzykowski, Aleksandra Hamanowicz
Gwiazdy orbitujące w pobliżu centrum galaktyki mogą zostać przechwycone i rozerwane przez siły pływowe centralnej czarnej dziury. Część materiału zostaje wyrzucona w przestrzeń, pozostałości spadają na czarną dziurę, wywołując jasny błysk, który może utrzymywać się nawet przez kilka lat. Obserwacje takich rozbłysków pozwalają nam zbadać własności supermasywnych czarnych dziur.


Nie tylko teleskopy

Filozofia Hellera w opinii młodych intelektualistów

Almanach Astronomiczny na rok 2017


Sylwetki

Hieronim Hurnik (1919-2016) - Uśmiech Profesora

John Glenn (1921-2016) - pierwszy Amerykanin na orbicie


Czytelnicy obserwują

Obserwacje tranzytów planet pozasłonecznych, Gabriel Murawski, Adam Tużnik
Astronomowie zawodowi odkryli już bardzo wiele planet. Część tych obiektów ma orbity tak ustawione względem nas, że są możliwe obserwacje osłabień blasku gwiazdy na skutek przejścia przed nią planety. Tego typu obserwacje są obecnie także w zasięgu sprzętu, którym dysponują miłośnicy astronomii. Zachęcamy do własnych prób obserwacji tranzytów dla znanych egzoplanet!


100 lat PTMA

Komety z epoki kamienia łupanego, Andrzej Kajetan Wróblewski
W 1995 r. ukazał się pierwszy numer biuletynu PTMA „Komeciarz” pod redakcją Tomasza Ściężora i Janusza Płeszki. Ostatni, 48. numer był dodatkiem do jednej z ubiegłorocznych „Uranii”. Od kilku numerów „komeciarskie” strony znajdujemy w każdym. Historia obserwacji komet przez członków Towarzystwa jest jednak o wiele dłuższa.


Dawno temu w... "Uranii"


Obserwacje jasnych meteorów w lecie 1936 r.


Kronika

październik - listopad 2016


W kraju

OFAFA 2016 zakończona!


Astropodróże

Księżycowy skarbiec. Alpejska niespodzianka, Wieńczysław Bykowski
Liechtenstein jest jednym z najmniejszych państw świata. To niewielkie księstwo, zagubione między alpejskimi szczytami Austrii i Szwajcarii, zawdzięcza swój byt kilku zbiegom okoliczności i woli jednego z najbogatszych rodów szlacheckich dawnej monarchii Habsburgów. Skrywa też mało znany, kosmiczny sekret.


Ciekawe strony internetowe...

360 stopni albo panorama inaczej


W skrócie

Międzynarodowa Unia Astronomiczna zaakceptowała oficjalnie 227 nazw gwiazd

Szybkie błyski radiowe: nieco bliżej rozwiązania piętnastoletniej zagadki

Polacy odkryli pierwszą supernową w roku 2017


Astrofotografia amatorska

Blisko Księżyca


Ciemne niebo

Pył zasłania gwiazdy

Jak ciemne jest niebo nad naszym miastem?


Szkoła astropejzażu (13)

Filtry gwiazdkowe (dyfrakcyjne) w astropejzażu


CYRQLARZ No 219

Podstawy nauki o meteorytach


Komeciarz

Rok komet króktookresowych


Kącik olimpijczyka

Międzynarodowy sukces polskiej reprezentacji

Rozwiązanie zadania teoretycznego X Międzynarodowej Olimpiady Astronomii i Astrofizyki (IOAA)


Młodzi badacze

XLIII OMSA - zaproszenie


Kalendarz astronomiczny

Niebo w marcu i kwietniu 2017

Spójrz w niebo: Z dala od Drogi Mlecznej


Astronomia i muzyka

Odeseja kosmiczna Bowiego


Obserwator Słońca

O Słońcu nad jeziorem Bachotek

Raport nr 11/2016

Raport nr 12/2016


Inne materiały

Czytelnicy wybrali najlepszą okładkę Uranii w roku 2016

Konkurs na fotki z Uranią

Relaks - krzyżówka

Astrożarty Jacka D.

Poczta

Zaproszenia, zloty, obozy, konkursy, spotkania, wykłady, wystawy