Urania nr 4/2016
Spis treści
Słowo wstępne do numeru
Artykuły
Witelo - pierwszy polski astronom, Andrzej Strobel, Józef Szudy
Witelo był pierwszym astronomem w dziejach Polski, i to od razu o międzynarodowej, wielowiekowej sławie. Jego działalność znacznie poszerza polski wkład w rozwój intelektualny Europy — od jej początków. Niestety, w wyniku nieporozumień i często przekłamań został zapomniany — także w Polsce. A jego dzieła czytał Kopernik, Kepler, Leonardo da Vinci… Przekład i opracowanie Księgi X Perspektyw, poświęconej m.in. zjawiskom optycznym w atmosferze i zagadnieniom astronomicznym ukazał się w roku 2015, ogłoszonym przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Światła.
Proxima Centauri ma w ekosferze planetę o masie ziemskiej!, Krzysztof Czart
Najbliższa gwiazda względem Układu Słonecznego, Proxima Centauri, posiada planetę o masie niewiele większej niż masa Ziemi. Na dodatek planeta krąży w tzw. strefie życia (ekosferze), czyli obszarze, w którym temperatura umożliwia występowanie wody w stanie ciekłym na powierzchni planety. Tę sensacyjną informację ogłosiło 24 sierpnia Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) i kilka innych instytucji naukowych, a dzień później w Nature ukazała się publikacja z wynikami badań. W badania zaangażowany był polski astronom z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Supernowe kwitną w moim ogrodzie. I Ty możesz być odkrywcą!, Jarosław Grzegorzek
Wybuch supernowej to jedno z najgwałtowniejszych zjawisk we Wszechświecie. W naszej Galaktyce ostatnio był obserwowany ponad 400 lat temu. Dlatego od blisko 100 lat w obserwatoriach na całym świecie poszukuje się ich w innych galaktykach. Od lat 80. XX w. do tego wyścigu nieco śmielej starają się włączać astronomowie amatorzy. Dziś obserwatoria poszukujące supernowych (nawet amatorskie) są w większości zautomatyzowane. Zlokalizowane zostały w miejscach suchych, z wyśmienitą pogodą i odległych od świateł miast. Czy wobec tak silnej konkurencji mamy jeszcze jakiekolwiek szanse na własne, amatorskie odkrycie supernowej z przydomowego, podmiejskiego ogródka tu, w Polsce? Postanowiłem to sprawdzić. Od kwietnia 2014 r. prowadzę własny program poszukiwania supernowych, który dotychczas zaowocował 4 odkryciami.
Przeczytane w Nature i Science
Księżycowe nowości, Jerzy Kuczyński
Księżyc, mimo że bardzo bliski, nie jest wcale dobrze znany. Z jednej strony dlatego, iż wiemy o nim dużo, a jak wiadomo każda wiedza rodzi nowe pytania. Dlatego pytań bez odpowiedzi dotyczących Księżyca jest sporo. Z drugiej strony, to rzeczywiście dość tajemnicze ciało. Nawet zupełnie „oczywiste” własności Księżyca okazują się niezbyt zrozumiałe.
Dawno temu w... "Uranii"
Zgon wybitnego astronoma
Sprawozdanie AAVSO
Z działalności Obserwatorium na Mount Wilson
Gwiazda zmienna o najkrótszym okresie zmian blasku
Kronika
kwiecień - maj 2016
W kraju
Zamknięcie Ostródzkiej Sekcji Astronomicznej
Astronomia w szkole
Policzcie gwiazdy razem z nami
Ciekawe strony internetowe
Encyclopedia Astronautica
W skrócie
Detekcja tranzytu egzoplanety przez polskiego miłośnika astronomii
Projekt ARISS ponownie czeka na zgłoszenia od szkół
10 lat czasopisma dla nauczycieli "Science in School"
Sonda Juno dotarła do Jowisza
Dzięki astronomii określono porę roku powstania starożytnego wiersza Safony
Planeta karłowata 2007 OR10 jest większa niż sądzono
W Irlandii i USA powstały trzy nowe parki ciemnego nieba
Jedno z mórz na Tytanie zawiera sam metan
Odkryto trzy planety idealne do poszukiwania na nich oznak życia
Zaobserwowano cykliczne zmiany w atmosferze księżyca Jowisza
Astrofotografia amatorska
Galeria obłoków srebrzystych
Astronawigacja (5)
Metoda wysokościowa
Spacerkiem po Księżycu (7)
Z wizytą u Kopernika
Szkoła astropejzażu (10)
Najczęstsze błędy w fotografii ruchu gwiazd (startrails) raz jeszcze
Komeciarz
Komety trzydziestolecia
CYRQLARZ No 218
Perseidy 2016 - pierwsze rezultaty
Kącik olimpijczyka
LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017
Zadanie drugiej serii I stopnia XLVIII Olimpiady Astronomicznej
Młodzi badacze
Kosmiczne wrażenia z włoskich Alp (ESO Astronomy Camp 2015)
Kalendarz astronomiczny
Niebo nad Polską - wrzesień/październik 2016
W gromadach bywa ścisk
Astronomia i muzyka
Ponownie w Olsztynie
Konkurs na fotki z Uranią
Oddaj Uranię!
Obserwator Słońca
Historia SOS PTMA cz. II
Raport nr 5/2016
Raport nr 6/2016
Relaks
Krzyżówka
Astrożarty Jacka D.
Zaproszenia, zloty, obozy, konkursy, spotkania, wykłady, wystawy
Poczta
Prenumerata szkolna Uranii
Słowo wstępne do numeru
Artykuły
Witelo - pierwszy polski astronom, Andrzej Strobel, Józef Szudy
Witelo był pierwszym astronomem w dziejach Polski, i to od razu o międzynarodowej, wielowiekowej sławie. Jego działalność znacznie poszerza polski wkład w rozwój intelektualny Europy — od jej początków. Niestety, w wyniku nieporozumień i często przekłamań został zapomniany — także w Polsce. A jego dzieła czytał Kopernik, Kepler, Leonardo da Vinci… Przekład i opracowanie Księgi X Perspektyw, poświęconej m.in. zjawiskom optycznym w atmosferze i zagadnieniom astronomicznym ukazał się w roku 2015, ogłoszonym przez ONZ Międzynarodowym Rokiem Światła.
Proxima Centauri ma w ekosferze planetę o masie ziemskiej!, Krzysztof Czart
Najbliższa gwiazda względem Układu Słonecznego, Proxima Centauri, posiada planetę o masie niewiele większej niż masa Ziemi. Na dodatek planeta krąży w tzw. strefie życia (ekosferze), czyli obszarze, w którym temperatura umożliwia występowanie wody w stanie ciekłym na powierzchni planety. Tę sensacyjną informację ogłosiło 24 sierpnia Europejskie Obserwatorium Południowe (ESO) i kilka innych instytucji naukowych, a dzień później w Nature ukazała się publikacja z wynikami badań. W badania zaangażowany był polski astronom z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.
Supernowe kwitną w moim ogrodzie. I Ty możesz być odkrywcą!, Jarosław Grzegorzek
Wybuch supernowej to jedno z najgwałtowniejszych zjawisk we Wszechświecie. W naszej Galaktyce ostatnio był obserwowany ponad 400 lat temu. Dlatego od blisko 100 lat w obserwatoriach na całym świecie poszukuje się ich w innych galaktykach. Od lat 80. XX w. do tego wyścigu nieco śmielej starają się włączać astronomowie amatorzy. Dziś obserwatoria poszukujące supernowych (nawet amatorskie) są w większości zautomatyzowane. Zlokalizowane zostały w miejscach suchych, z wyśmienitą pogodą i odległych od świateł miast. Czy wobec tak silnej konkurencji mamy jeszcze jakiekolwiek szanse na własne, amatorskie odkrycie supernowej z przydomowego, podmiejskiego ogródka tu, w Polsce? Postanowiłem to sprawdzić. Od kwietnia 2014 r. prowadzę własny program poszukiwania supernowych, który dotychczas zaowocował 4 odkryciami.
Przeczytane w Nature i Science
Księżycowe nowości, Jerzy Kuczyński
Księżyc, mimo że bardzo bliski, nie jest wcale dobrze znany. Z jednej strony dlatego, iż wiemy o nim dużo, a jak wiadomo każda wiedza rodzi nowe pytania. Dlatego pytań bez odpowiedzi dotyczących Księżyca jest sporo. Z drugiej strony, to rzeczywiście dość tajemnicze ciało. Nawet zupełnie „oczywiste” własności Księżyca okazują się niezbyt zrozumiałe.
Dawno temu w... "Uranii"
Zgon wybitnego astronoma
Sprawozdanie AAVSO
Z działalności Obserwatorium na Mount Wilson
Gwiazda zmienna o najkrótszym okresie zmian blasku
Kronika
kwiecień - maj 2016
W kraju
Zamknięcie Ostródzkiej Sekcji Astronomicznej
Astronomia w szkole
Policzcie gwiazdy razem z nami
Ciekawe strony internetowe
Encyclopedia Astronautica
W skrócie
Detekcja tranzytu egzoplanety przez polskiego miłośnika astronomii
Projekt ARISS ponownie czeka na zgłoszenia od szkół
10 lat czasopisma dla nauczycieli "Science in School"
Sonda Juno dotarła do Jowisza
Dzięki astronomii określono porę roku powstania starożytnego wiersza Safony
Planeta karłowata 2007 OR10 jest większa niż sądzono
W Irlandii i USA powstały trzy nowe parki ciemnego nieba
Jedno z mórz na Tytanie zawiera sam metan
Odkryto trzy planety idealne do poszukiwania na nich oznak życia
Zaobserwowano cykliczne zmiany w atmosferze księżyca Jowisza
Astrofotografia amatorska
Galeria obłoków srebrzystych
Astronawigacja (5)
Metoda wysokościowa
Spacerkiem po Księżycu (7)
Z wizytą u Kopernika
Szkoła astropejzażu (10)
Najczęstsze błędy w fotografii ruchu gwiazd (startrails) raz jeszcze
Komeciarz
Komety trzydziestolecia
CYRQLARZ No 218
Perseidy 2016 - pierwsze rezultaty
Kącik olimpijczyka
LX Olimpiada Astronomiczna 2016/2017
Zadanie drugiej serii I stopnia XLVIII Olimpiady Astronomicznej
Młodzi badacze
Kosmiczne wrażenia z włoskich Alp (ESO Astronomy Camp 2015)
Kalendarz astronomiczny
Niebo nad Polską - wrzesień/październik 2016
W gromadach bywa ścisk
Astronomia i muzyka
Ponownie w Olsztynie
Konkurs na fotki z Uranią
Oddaj Uranię!
Obserwator Słońca
Historia SOS PTMA cz. II
Raport nr 5/2016
Raport nr 6/2016
Relaks
Krzyżówka
Astrożarty Jacka D.
Zaproszenia, zloty, obozy, konkursy, spotkania, wykłady, wystawy
Poczta
Prenumerata szkolna Uranii