Przejdź do treści

30 czerwca Dniem Planetoid

Logo Asteroid Day 2021. Źródło: Asteroidday.org

W 2016 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ ustanowiło 30 czerwca Dniem Planetoid (Asteroid Day). Celem było spopularyzowanie problemu zagrożenia ze strony asteroid i wysiłków wielu różnych agencji na całym świecie, w tym Polskiej Agencji Kosmicznej, zmierzających do wypracowania środków ochrony przed możliwymi zderzeniami tych obiektów z Ziemią.

Asteroid Day to ogólnoświatowa kampania informacyjna, mająca na celu integrowanie środowisk zajmujących się sektorem kosmicznym w celu dzielenia się wiedzą na temat planetoid oraz wypracowania jak najlepszych  metod ochrony przed możliwymi zderzeniami z nimi. Dzień ten został zaproponowany już w 2014 przez grupę naukowców, astronautów, artystów i inżynierów, wśród których byli m.in. Stephen Hawking i gitarzysta Queen Brian May (skądinąd doktor astrofizyki i miłośnik kosmicznej stereofotografii), jako wydarzenie wypadające w rocznicę katastrofy tunguskiej i ją upamiętniające.

 

Katastrofa tunguska - powalone drzewa. Źródło: CYD/English Wikipedia

Na zdjęciu: Katastrofa tunguska  powalone drzewa. Źródło: CYD/English Wikipedia

 

30 czerwca 1908 r. asteroida o rozmiarach rzędu 40-60 metrów wleciała w ziemską atmosferę, po czym wybuchła nad rzeką Podkamienna Tunguska (środkowa Syberia, Rosja) z energią równoważną 5-10 megatonom trotylu i zniszczyła przy tym ponad 2000 kilometrów kwadratowych tajgi. Czy to dużo? Obliczono, że gdyby podobne wydarzenie miało miejsce współcześnie na terenach gęsto zaludnionych, spowodowałoby miliony ofiar.

Specjaliści z NASA szacują, że zagrażających nam obiektów bliskich Ziemi (tzw. Near Earth Objects, NEO) o rozmiarach 40 metrów i większych jest około 500 tysięcy. Wiele z nich byłoby bardzo trudno wykryć wcześniej niż na kilka dni przed zderzeniem lub bliskim przejściem w okolicy Ziemi.

 

Ilości obiektów NEO odkrytych od 1995 roku za pomocą różnych programów obserwacyjnych

Na ilustracji: Ilości obiektów NEO odkrytych od 1995 r. za pomocą różnych programów obserwacyjnych. Źródło: NASA JPL/Alan B. Chamberlin

 

Ostatnim współcześnie zarejestrowanym przykładem takiego zagrożenia z kosmosu był 17-metrowy bolid, który wybuchł nad Czelabińskiem w Rosji 15 lutego 2013 r. Energię tego zdarzenia szacuje się na równoważność wybuchu 440 kiloton trotylu. Fala uderzeniowa zniszczyła szyby kilku tysięcy budynków. W wyniku zdarzenia rany odniosło ponad tysiąc osób, głównie z powodu szkła pochodzącego z rozbitych okien. Obiekty o rozmiarach 140 metrów i większych są w stanie poczynić jeszcze bardziej katastrofalne w skutkach zniszczenia, które dotknęłyby nawet obszarów równych powierzchnią całym krajom.

Na świecie podejmowane są zatem różne wysiłki, by wykrywać, katalogować i charakteryzować obiekty NEO. Pamiętajmy, że w kwestii ich wykrywania bardzo liczy się czas. W pracach biorą udział wiodące agencje kosmiczne i naukowcy z całego świata. Celem tych działań nie jest wyłącznie naukowa ciekawość, ale przede wszystkim gromadzenie informacji niezbędnych do zapewnienia Ziemi możliwie jak największego bezpieczeństwa. Ochrona przed planetoidami jest częścią szerszego zagadnienia  programu śledzenia i wykrywania obiektów w przestrzeni okołoziemskiej (Space Surveillance and Tracking-SST), który jest jednym z kierunków działań  Polskiej Agencji Kosmicznej.

Polska Agencja Kosmiczna POLSA powstała na mocy ustawy z 26 września 2014 r. Jej zadaniem jest wspieranie polskiego przemysłu kosmicznego oraz środowiska naukowego poprzez łączenie świata biznesu i nauki. Polska Agencja Kosmiczna współpracuje z międzynarodowymi agencjami oraz administracją państwową w zakresie badania i użytkowania przestrzeni kosmicznej. POLSA prowadzi projekty zgodnie z Polską Strategią Kosmiczną, w tym m.in. projekt krajowego systemu świadomości sytuacyjnej w  przestrzeni kosmicznej, i program zamawianych aplikacji dla administracji publicznej, a także w zakresie edukacji, w tym rozwoju kadr dla przemysłu z sektora kosmicznego. Działa także na rzecz rozwoju technik satelitarnych w codziennym życiu – w komunikacji, monitoringu środowiska czy prognozowaniu pogody.

Warto dodać, że szeroko rozumianą tematyką asteroid i SST zajmuje się w Polsce nie tylko Polska Agencja Kosmiczna, ale i uczelnie wyższe (w tym astronomowie z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk i Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie) oraz podmioty prywatne (6ROADS, ITTI, Sybilla Technologies).

Co roku obchodom Dnia Planetoid z 30 czerwca towarzyszy Asteroid Day LIVE – transmisja wykładów na żywo, o tematyce planetoid, z komentarzami astronautów, ekspertów i innych autorytetów. Wydarzenia te odbywają się na całym świecie dzięki tysiącom niezależnych organizatorów Asteroid Day.

 

 

Czytaj więcej:

 

Źródło: POLSA

Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
 

Na ilustracji: Logo Asteroid Day 2021. Źródło: Asteroidday.org

Reklama