W nocy z niedzieli na poniedziałek z kosmodromu Cape Canaveral na Florydzie przeprowadzono udany start rakiety Falcon 9. W locie Starlink 4-20 wysłano 51 satelitów telekomunikacyjnych Starlink oraz satelitę testów technologii Varuna-TDM firmy Boeing.
40. start rakiety Falcon 9 w tym roku odbył się z wyrzutni SLC-40 na kosmodromie Cape Canaveral. Dwustopniowa rakieta nośna została wystrzelona 4 września 2022 r. o 22.09 czasu lokalnego (w Polsce był już 5 września, 4.09).
Wszystkie fazy lotu przebiegły pomyślnie. Górny stopień rakiety Falcon 9 wykonał dwa odpalenia, po których wypuścił na niskiej orbicie okołoziemskiej specjalną platformę z napędem Sherpa-LTC, na którym umieszczony został satelita Varuna-TDM. Kilkanaście minut później, 1 godzinę i 12 minut po starcie misji wypuszczony został też naraz zestaw wszystkich 51 satelitów Starlink.
W misji Starlink 4-20 wykorzystano używany dolny stopień rakiety Falcon 9 o numerze B1052. Napędzał on już wcześniej 6 misji kosmicznych: Arabsat 6, STP-2 (w obu jako boczny człon Falcona Heavy), CSG-2, Starlink 4-10, Starlink 4-18 oraz księżycową misję Korei Południowej KPLO. Po raz siódmy człon po zakończonej pracy powrócił na Ziemię i wylądował o własnym napędzie na barce JRTI na Oceanie Atlantyckim. Zostanie teraz przetransportowany do fabryki firmy SpaceX na Florydzie, gdzie przejdzie inspekcję i remonty do kolejnej misji.
O satelitach Starlink
Zdecydowaną większość masy wysłanego w tej misji ładunku stanowi 51 satelitów Starlink. Starlink to budowana przez firmę SpaceX sieć satelitów telekomunikacyjnych, zapewniających szerokopasmowy dostęp do Internetu. Głównymi klientami systemu są osoby i organizacje zlokalizowane w miejscach, gdzie naziemne usługi są zawodne bądź w ogóle niedostępne.
W maju 2021 roku SpaceX zakończył budowę pierwszej powłoki orbitalnej sieci satelitów Starlink i rozpoczął intensywną fazę zapełniania kolejnej powłoki, oznaczonej cyfrą 4 (stąd nazwy misji 4-X) o bardzo podobnych wymiarach. Łącznie we wszystkich misjach firma SpaceX wysłała na orbitę już ponad 3000 satelitów Starlink.
Obecnie w misjach są wysyłane satelity Starlink wersji V1.5. Każdy z nich ma masę około 300 kilogramów. Ich ładunek telekomunikacyjny składa się z anten obsługujących pasma radiowe Ka i Ku oraz laserów i systemów odbiorczych do międzysatelitarnej komunikacji laserowej. Statki mają też zamontowane specjalne osłony zmniejszające odbijanie promieni słonecznych od nich. Po wypuszczeniu na orbicie rozkładają pojedyncze panele słoneczne i po testach działania każde z urządzeń odpala silniki jonowe Halla, by trafić na docelową orbitę kołową.
Z systemu Starlink korzysta już ponad 500 000 aktywnych abonentów na całym świecie. Sieć wchodzi na rynek mobilnych usług w sektorze lotniczym, z sieci Starlink będzie można też korzystać w pojazdach czy na statkach. W sierpniu firma ogłosiła partnerstwo technologiczne z operatorem komórkowym T-Mobile. Ma on wykorzystywać satelity Starlink kolejnej generacji (V2) do realizowania połączeń satelitarnych przy użyciu zwykłych telefonów komórkowych. T-Mobile chce w ten sposób wyeliminować istnienie obszarów zwanych "dead zone", gdzie nie ma dostępu do usług sieci komórkowej.
Satelity Starlink V2 wyposażone w odpowiednie do tej usługi anteny są znacznie większe od satelitów obecnej generacji, wysyłanych przez rakiety Falcon 9. Nowe statki muszą więc być umieszczane na orbicie przez budowany przez SpaceX superciężki system nośny Starship. Pierwsze starty wynoszące Starlinki V2 planowane są na 2023 rok.
O Varuna-TDM
Varuna-TDM to ładunek telekomunikacyjny przygotowany w ramach komercyjnego programu firmy Boeing. Ładunek ten ma demonstrować technologie systemu komunikacyjnego w paśmie V dla planowanej konstelacji NGFSS (Non-Geostationary Fixed Satelitę Service) 147 satelitów telekomunikacyjnych, które mają dostarczać usług łączności dla klientów komercyjnych i rządowych.
Varuna-TDM został zbudowany w postaci dwóch modułów: kontrolnego i telekomunikacyjnego przez firmę Astro Digital. Moduły te umieszczono na wspólnej platformie napędowej Sherpa-LTC 2. Sherpa-LTC 2 to druga zbudowana przez firmę Spaceflight platforma napędowa w kształcie pierścienia, na której mogą być umieszczane satelity innych firm. Platforma pozwala na wykonywanie manewrów orbitalnych i dostarcza energię elektryczną dla umieszczonych na niej ładunków.
Sherpa-LTC 2 podniesie swoją orbitę na wysokość około 1000 km. Stąd mają zostać przeprowadzone testy ładunku telekomunikacyjnego Varuna-TDM.
Podsumowanie
Misja Starlink 4-20 była 107. udanym startem rakiety orbitalnej na świecie w 2022 roku. Firma SpaceX wykonała już w tym roku 40 misji przy użyciu swojego systemu rakietowego Falcon 9. Tylko we wrześniu mają być przeprowadzone jeszcze co najmniej trzy loty poświęcone rozbudowie sieci Starlink i jedną misję dla Departamentu Obrony Stanów Zjednoczonych.
Więcej informacji:
Na podstawie: NSF/SN/SpaceX
Opracowanie: Rafał Grabiański
Na zdjęciu: Rakieta Falcon 9 startująca w jednej z poprzednich misji Starlink. Źródło: SpaceX.
