Przejdź do treści

60. rocznica lotu Łajki w kosmos

Rumuński znaczek pocztowy z Łajką, psem, który poleciał w kosmos, aut. Neozoon (2009), Wikipedia/dp

60 lat temu, 3 listopada 1957 roku, na orbicie ziemskiej została umieszczona pierwsza żywa istota, suczka Łajka. Pomimo tego, że nie powróciła na Ziemię, stała się symbolem lotów w kosmos oraz częścią popkultury, trafiła m.in. do literatury i filmu.

Start rakiety nastąpił 3 listopada 1957 roku. Łajka poleciała na orbitę okołoziemską w radzieckim satelicie Sputnik 2. Była dwuletnią samicą, mieszańcem, znalezioną na ulicach Moskwy. Wybrano ją z grupy 10 psów. Przed startem ważyła ok. 6 kilogramów.  

Lot Łajki poprzedził pierwszy lot człowieka. Suczka została wysłana w kosmos w hermetycznie zamkniętym, aluminiowym pojemniku, z zapasem tlenu i jedzenia na okres 10 dni. Była skrępowana, aby nie mogła zmienić pozycji. Karmiono ją galaretowatym jedzeniem. Celem tej misji było przetestowanie warunków panujących w trakcie lotu i przeprowadzenie kilku eksperymentów biomedycznych.

Organizatorzy lotu nie przewidywali sprowadzenia kapsuły z psem na Ziemię. Było to trudne ze względów technicznych. Suczka miała przeżyć na orbicie 10 dni, po czym miano podać jej w jedzeniu truciznę. Oficjalnie władze podawały, że Łajka przeżyła na orbicie tydzień, a następnie zdechła nie cierpiąc. Jednak na Światowym Kongresie Kosmicznym w Houston w roku 2002 Dymitr Małaszenkow z moskiewskiego Instytutu Biologii podał, że tuż po starcie wzrosła temperatura i wilgotność w kabinie, a pomiary tętna suczki świadczyły o przeżywanym silnym stresie. Pięć do siedmiu godzin później przestano odbierać oznaki życia. Zatem Łajka zginęła z powodu przegrzania i stresu. Sputnik 2 z nieżyjącą suczką okrążył Ziemię 2750 razy i spłonął w atmosferze 4 kwietnia 1958r.

Łajka stała się nie tylko symbolem radzieckiej ekspansji kosmicznej i ogólnie lotu w kosmos, ale także symbolem popkultury. Trafiła m.in. do powieści, komiksu, wiersza (Zbigniew Herbert, Naprzód pies), gry komputerowej, filmu, polskiej space opery (2015) czy piosenki. Od imienia suczki Laika (pisownia angielska) nazwę swą wzięła brytyjska grupa muzyczna grająca rock alternatywny oraz brytyjski zespół trip-hopowy. Wizerunek Łajki i sputnika widnieją na okładkach albumów Sounds Of The Satellites wydanego w 1997 i Good Looking Blues, wydanego przez grupę w 2000 roku.

Paweł Z. Grochowalski

Reklama