Astronarium nr 48 o zderzeniu gwiazd neutronowych i pierwszej kilonowej

Nowy odcinek Astronarium będzie poświęcony sensacji astronomicznej ogłoszonej kilka tygodni temu - pierwszej w historii jednoczesnej detekcji fal grawitacyjnych i fal elektromagnetycznych od tego samego źródła. Premiera w sobotę 25 listopada o godz. 8:05 w TVP 3, powtórki w środę o 15:35 i 00:40 oraz na YouTube.

16 października 2017 r. ogłoszono pierwsze w historii zarejestrowanie fal grawitacyjnych oraz fal elektromagnetycznych (światła) od tego samego źródła. W tej formie dotarły do nas efekty zderzenia dwóch gwiazd neutronowych. Po raz piewszy zaobserwowano także tzw. kilonową, wcześniej przewidywaną jedynie teoretycznie. W międzynarodowych zespołach naukowców mających udział w badaniach było kilkudziesięciu polskich astronomów. Kilku z nich wystąpi w odcinku "Astronarium" poświęconym temu odkryciu, przedstawiając jego przebieg i znaczenie.

Prof. Michał Bejger z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN w Warszawie opowie o różnicach pomiędzy zderzeniem gwiazd neutronowych, a zderzeniem czarnych dziur.

Dr hab. Łukasz Stawarz z Obserwatorium Astronomicznego UJ w Krakowie wchodzi w skałd zespołu Fermi - instrumentu, który dostrzegł robłysk gamma z miejsca, z którego wykryto także fale grawitacyjne. W programie wyjaśni związek pomiędzy obiema tymi detekcjami.

Dr Mariusz Gromadzki z Obserwatorium Astronomicznego UW należy do grupy badawczej ePESSTO, która zajmuje sie poszukiwaniem nagłych zjawisk na niebie. Przy pomocy teleskopu NTT naukowcom z tego projektu udało się dostrzec optyczny odpowiednik dla źródła fal grawitacyjnych. W rozmowie dowiemy się jak przebiegały obserwacje i co dostrzeżono.

Prof. Łukasz Wyrzykowski z Obserwatorium Astronomicznego UW również działa w ramach zespołu ePESSTO. W programie wyjaśni czym jest kilonowa oraz jakie znaczenie dla astronomii ma jej zaobserwowanie po raz pierwszy.

Prof. Krzysztof Belczyński z Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN zajmuje się modelowaniem m.in. zderzeń gwiazd neutronowych i czarnych dziur. Wytłumaczy jakie skutki dla teorii dotyczących tego typu obiektów mają nowe obserwacje.

„Astronarium” to seria popularnonaukowych programów o astronomii i kosmosie realizowanych we współpracy Polskiego Towarzystwa Astronomicznego i Telewizji Polskiej, przy wsparciu finansowym od Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Partnerem medialnym programu jest czasopismo i portal „Urania – Postępy Astronomii”. Zdjęcia realizowane są przez ekipę telewizyjną z TVP 3 Bydgoszcz.

Zwiastun "Astronarium" nr 47