W sobotę 8 listopada br. w Centrum Badań Kosmicznych PAN odbyła się konferencja „Astronomia i badania kosmiczne w edukacji”. Było to pierwsze wydarzenie łączące tematykę zarówno badań, jak i eksploracji przestrzeni kosmicznej, skierowane do wszystkich środowisk zajmujących się edukacją w tych dziedzinach: naukowców, nauczycieli przedmiotów ścisłych, stowarzyszeń, studenckich kół naukowych oraz popularyzatorów nauki.
Konferencja została zorganizowana przez Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii. Zasadniczym celem wydarzenia była wymiana doświadczeń dotyczących metod i sposobów popularyzacji astronomii wśród uczestników pracujących w różnych środowiskach, nie tylko naukowych. Duża część dyskusji dotyczyła implementacji w procesie nauczania wiedzy o celach i sposobach prowadzenia badań kosmicznych.
Konferencję otworzyli Pani Prof. Iwona Stanisławska – zastępca dyrektora CBK PAN ds. naukowych oraz Pan Mieczysław Janusz Jagła – prezes PTMA. Największe zainteresowanie wzbudziły referaty omawiające nowe formy i narzędzia edukacyjne: doskonałym przykładem może być tu projekt Pan Stanisław przedstawiony przez Panią Annę Rzepę z Gimnazjum nr 1 w Lęborku. Bardzo dobrze przyjęto także wystąpienia młodych pasjonatów kosmosu współpracujących z Centrum Badań Kosmicznych PAN: gimnazjalistów - Mateusza Zarembę i Adama Kitę oraz licealistę - Józka Dobrowolskiego. Wśród prelegentów byli także znani i lubiani popularyzatorzy nauki: dr Tomasz Rożek, Karol Wójcicki, Janusz Wiland i Jacek Kupras. Warto podkreślić, że wszystkie referaty były interesujące i świetnie przygotowane - każdy z nich ukazywał problem popularyzacji nauk ścisłych z innej perspektywy, tak jak odmienne są środowiska, z których wywodzą się mówcy.
W czasie przerw pomiędzy kolejnymi wystąpieniami można było zakupić książki dr. Tomasza Rożka, a nawet podyskutować z autorem i otrzymać jego autograf. Prezentowana była także książka Roberta Szaja i Przemysława Rudzia pt. „Wszechświat dla wszystkich. Podstawy astronomii i astrofizyki”, która jest pierwszym wydanym w tak dużym nakładzie podręcznikiem dla osób niewidomych i niedowidzących.
Uczestnicy konferencji mogli również zobaczyć laboratoria Centrum Badań Kosmicznych PAN. Pod opieką mgr. inż. Janusza Grzybowskiego zwiedzający oglądali miejsca, gdzie powstawały i były testowane m.in. pierwsze polskie satelity naukowe Lem i Heweliusz, wyrzutnik Dragon, penetratory Kret, Chomik czy penetrator kometarny MUPUS, będący jednym z przyrządów misji Rosetta.
Konferencję zorganizowali: Ryszard Gabryszewski i Paweł Z. Grochowalski z Centrum Badań Kosmicznych PAN oraz Krzysztof Piasecki, Janusz Wiland i Ireneusz Włodarczyk z Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii. Honorowy patronat nad wydarzeniem objął Minister Edukacji Narodowej. Natomiast patronat medialny nad konferencją sprawowały: Serwis edukacyjny Polskiego Towarzystwa Astronomicznego „Orion”, czasopismo i portal internetowy „Urania – Postępy Astronomii”, portale promujące badania kosmiczne Kosmonauta.net oraz KosmicznaPolska.pl, największy polski blog popularnonaukowy Crazy Nauka oraz miesięcznik „Astronomia”.
Organizacja konferencji przebiegła bardzo sprawnie m.in. dzięki pomocy Fundacji Edukacji Astronomicznej, która zapewniła pomoc wolontariuszy – uczniów Gimnazjum nr 96 w Warszawie. Młodzież prowadziła rejestrację uczestników i pomagała w działaniach organizacyjnych. Jednym z ich ważniejszych zadań była także prezentacja i tłumaczenie sposobu działania średniowiecznego zegara astronomicznego, którego replikę wykonał Pan Krzysztof Piasecki z PTMA o/Warszawa.
Program jednodniowej konferencji był bardzo bogaty i zróżnicowany. Wygłoszono aż 29 referatów podzielonych na 5 sesji tematycznych, przedstawiono łącznie 14 posterów. Największą liczbę wystąpień przygotowali organizatorzy, przedstawiały one m.in. wyjątkową ofertę edukacyjną obydwu instytucji, skierowaną do szkół i nauczycieli oraz do szerokiej publiczności (pikniki i festiwale nauki, konkursy). W konferencji uczestniczyło ponad 100 osób z całej Polski. Z uwagi na ogromną liczbę zgłoszonych referatów, czas prezentacji musiał zostać ograniczony do 10 - 15 minut. Wyjątkiem były sesja V, zawierająca dłuższe wystąpienie Pana Roberta Szaja, dotyczące sposobów pozyskiwania środków finansowych na edukacyjne projekty astronomiczne.
Na zdjęciu: Replika średniowiecznego zegara astronomicznego wykonana przez Krzysztofa Piaseckiego z PTMA o/Warszawa. Fot. Paweł Grochowalski, Paweł Wajer
Na zdjęciu: "Orion" również przedstawił swoją działalność. Fot. Paweł Grochowalski, Paweł Wajer
Konferencja zebrała entuzjastyczne opinie. Ponieważ zarówno prelegenci jak i uczestnicy dyskutowali o potrzebie kontynuacji spotkań w podobnej formule organizatorzy planują kolejną edycję w 2015 roku.
Opracowanie:
Paweł Z. Grochowalski
Ryszard Gabryszewski
Komitet Organizacyjny Konferencji
Centrum Badań Kosmicznych PAN
(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie edukacyjnym PTA Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)
Na zdjęciu: Dr Sylwester Kołomański opowiada o Parku Ciemnego Nieba. Fot. Paweł Grochowalski, Paweł Wajer