Naukowcy znaleźli dowody kataklizmu, który miał miejsce dość niedawno w naszej Galaktyce, a jego wpływ był odczuwalny jeszcze w odległości 200 000 lat świetlnych od centrum Drogi Mlecznej.
Co właściwie wybuchło? Zdaniem naukowców była to olbrzymia i potężna rozszerzająca się wiązka energii, jaką wyemitował obszar leżący blisko supermasywnej czarnej dziury znajdującej się w centrum Drogi Mlecznej. Miało to miejsce zaledwie 3,5 miliona lat temu i doprowadziło do wysłania, przybierających kształt rozszerzających się stożków, rozbłysków promieniowania w kierunku obu biegunów naszej Galaktyki, a następnie coraz dalej w kosmos.
Na to w każdym razie zdają się wskazywać badania przeprowadzone przez zespół naukowy pod kierownictwem profesora Jossa Blanda-Hawthorna z australijskiego ARC Centre of Excellence for All Sky Astrophysics in 3 Dimensions (ASTRO 3D). Opisywane wyżej zjawisko, znane jako rozbłysk Seyferta, utworzyło dwa ogromne stożki jonizacyjne, które przecięły Drogę Mleczną – zaczynając od okolic jej centralnej czarnej dziury i rozszerzając się z czasem dużo bardziej, w miarę propagowania w całej Galaktyce i poza nią.
Ów rozbłysk energii był tak potężny, że uderzył nawet w Strumień Magellana – długi ślad gazu rozciągający się z pobliskich galaktyk karłowatych, znanych jako Duży i Mały Obłok Magellana. Strumień Magellaniczny leży w średniej odległości 200 000 lat świetlnych od Drogi Mlecznej. Zdaniem badaczy eksplozja była na tyle silna, że nie mogła być wywołana czymkolwiek innym niż aktywnością nuklearną związaną z tą supermasywną czarną dziurą, znaną też jako Sagittarius A* (Sgr A*), która jest – nawiasem mówiąc – blisko 4,2 miliona razy bardziej masywna niż Słońce.
Korzystając z danych zebranych przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a naukowcy obliczyli, że ogromna eksplozja miała miejsce niewiele ponad trzy miliony lat temu. W kategoriach galaktycznych jest to dość niewiele. Miało to miejsce już po tym, jak w Ziemię uderzyła asteroida odpowiedzialna za masowe wyginięcie dinozaurów. Najstarsi przodkowie ludzi także przebywali już wówczas na terenie Afryki.
Odkrycie to pokazuje nam dobitnie, że centrum Drogi Mlecznej jest znacznie bardziej dynamicznym miejscem niż wcześniej sądzono. Dane uzyskane teraz przez naukowców radykalnie zmieniają jej obraz. Od dawna myśleliśmy o niej jako o mało aktywnej Galaktyce z niezbyt jasnym, aktywnym centrum. Te nowe wyniki otwierają możliwość całkowitej reinterpretacji naszej wiedzy na temat jej ewolucji i natury.
Na ilustracji: Schemat modelu promieniowania jonizującego ponad południową częścią Drogi Mlecznej, zakłóconego przez rozbłysk Seyferta. Źródło: Bland-Hawthorn et al. / ASTRO 3D.
Opisany tu artykuł jest kontynuacją badań prowadzonych przez profesora Blanda-Hawthorna i opublikowanych w 2013 roku. Już wcześniejsze prace dotyczyły dowodów na silną eksplozję, jaka w przeszłości zaszła w centrum Drogi Mlecznej.
Czytaj więcej:
- „The Large-Scale Ionisation Cones in the Galaxy”, Joss Bland-Hawthorn et al., 2019, „The Astrophysical Journal”
- „Fossil Imprint of a Powerful Flare at the Galactic Centre Along the Magellanic Stream”, Joss Bland-Hawthorn et al., 2013, „The Astrophysical Journal”
- Cały artykuł
Źródło: physics.usyd.edu.au
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Na ilustracji: Wizja artystyczna – potężne wybuchy promieniowania jonizującego wydobywające się z centrum Drogi Mlecznej i uderzające w Strumień Magellana. Źródło: James Josephides / ASTRO 3D.
