Rakieta Długi Marsz 5B wysłała w kierunku chińskiej stacji kosmicznej Tiangong moduł badawczy Wentian. To drugi moduł chińskiego załogowego kompleksu na niskiej orbicie.
Start misji Wentian został przeprowadzony 24 lipca 2022 r. Rakieta Długi Marsz 5B – jedna z najpotężniejszych chińskich rakiet nośnych – wystartowała o 8.22 czasu polskiego z kosmodromu Wenchang na wyspie Hainan na południowym skraju Chin.
Lot rakietowy przebiegł pomyślnie. Około 3 minuty po starcie od głównego członu rakiety odłączyły się cztery pomocnicze stopnie boczne. Główny stopień pracował aż do osiągnięcia orbity, co nastąpiło około 8 minut po starcie. Niedługo po tym rakieta wypuściła ponad 20-tonowy ładunek.
Teraz moduł Wentian doleci do stacji o własnym napędzie do stacji, spotka się i zadokuje do jedynego do tej pory jej modułu Tianhe. W integracji modułu ze stacją pomagać będzie jej obecna załoga – 3. Ekspedycja, która przyleciała do kompleksu w czerwcu 2022 r. w statku Shenzhou 14. Astronauci Chen Dong, Liu Yang i Cai Xuzhe będą nadzorowali dołączenie nowego modułu, potem przeprowadzą jego relokację do docelowego portu za pomocą ramienia robotycznego, a na końcu aktywują jednostkę. Do tego celu zostaną przeprowadzone minimum 2 spacery kosmiczne. Podobną pracę wykonają w październiku wraz z przylotem trzeciego modułu Mengtian.
Drugi element stacji Tiangong
Wentian to drugi z trzech planowanych głównych modułów stacji Tiangong. Ma długość 17,9 m, średnicę 4,2 m w najszerszym punkcie i całkowitą masę startową prawie 22 t. Jest to moduł badawczy, a więc jego główną funkcją będzie dostarczenie miejsca i możliwości na wykonywanie programu naukowego stacji, m.in. na przeprowadzanie eksperymentów z dziedziny biologii, biotechnologii i medycyny. W Wentian znajduje się na przykład szafa eksperymentalna, która może generować sztuczną grawitację na potrzeby porównawczych badań z różnym przyciąganiem grawitacyjnym.
Składa się z trzech głównych sekcji: najszerszej hermetyzowanej części mieszkalnej (tam znajdują się kwatery sypialne, moduły eksperymentalne i przestrzeń użytkowa), mniejszej niehermetyzowanej śluzy do wyjścia na spacery kosmiczne (na jej zewnętrznych ścianach zamontowano platformy do zewnętrznych eksperymentów) oraz modułu kontroli o kształcie ściętego stożka z systemem napędowym i panelami słonecznymi.
Rysunek poglądowy modułu Wentian. Źródło: Leebrandoncremer.
Wykonywanie badań naukowych nie będzie jednak jedyną rolą nowego modułu. Wentian poszerzy kwatery mieszkalne na stacji i umożliwi przebywanie w niej jednocześnie 6 osób. Dotychczas zanim mogła przylecieć nowa załoga, poprzednia musiała wrócić na Ziemię. Po dołączeniu modułu Wentian jeszcze w tym roku na stacji znajdzie się przez kilka dni sześciu astronautów na raz.
Moduł wyposażono w zapasowe systemy sztucznej atmosfery i dodatkowy moduł napędowy i nawigacyjny do kontroli położenia stacji. Oprócz specjalnych modułowych szaf eksperymentalnych wewnątrz modułu, na jego zewnętrznych ścianach znajdą się platformy do umieszczania eksperymentów, które mają być bezpośrednio wystawione na warunki przestrzeni kosmicznej. Na module zamontowano też pierwszą parę dużych 30-metrowych paneli fotowoltaicznych, które znacząco zwiększą dostępną na stacji moc elektryczną.
W module znalazła się specjalna śluza do wychodzenia na spacery kosmiczne. Do tej pory spacery przeprowadzane były z sekcji łącznikowej modułu Tianhe. Na zewnątrz modułu umieszczono też 5-metrowe ramię robotyczne, które będzie mogło się łączyć z 10-metrowym ramieniem modułu Tianhe i pomagać w zdalnych pracach jak również podczas spacerów.
Rakieta Długi Marsz 5B w początkowej fazie lotu z modułem Wentian. Źródło: Xinhua/Tian Dingyu.
Podsumowanie
Była to trzecia w historii misja rakiety Długi Marsz 5B. Konstrukcja wysyłała wcześniej nowy testowy egzemplarz chińskiego statku załogowego, a w 2021 r. wyniosła na orbitę moduł Tianhe – rozpoczynając budowę stacji Tiangong.
Rakieta Długi Marsz 5B bazuje na ciężkiej konstrukcji Długi Marsz 5 – największej chińskiej rakiecie nośnej. Rakieta Długi Marsz 5 była odpowiedzialna, m.in. za wysłanie misji księżycowej z powrotem próbek Chang’e 5 i pierwszej samodzielnej chińskiej misji marsjańskiej Tianwen 1. Wariant 5B jest przeznaczony do wysyłania bardzo dużych ładunków na niską orbitę okołoziemską.
Konfiguracja 5B jest dosyć nietypowa, bo nie posiada górnego stopnia. Dolny człon rakiety uruchamiany przy starcie działa aż do osiągnięcia orbity. W obu poprzednich lotach tej rakiety dolny stopień pozostał po wykonanym locie na niestabilnej niskiej orbicie, a potem w niekontrolowany sposób spadał na Ziemię. Prawdopodobnie będzie tak też i tym razem.
Chiny wykonały już od ubiegłego roku 8 misji poświęconych budowie stacji kosmicznej Tiangong. Przylot modułu Wentian będzie kolejnym kamieniem milowym. Po raz pierwszy Chiny przeprowadzą spotkanie i dokowanie na orbicie dwóch tak dużych elementów. Jeszcze w tym roku do stacji dołączy kolejny moduł, wysłana też zostanie pod koniec roku kolejna misja załogowa. Do końca 2022 r. ma zakończyć się zasadnicza faza budowy stacji, a dalsze operacje będą skupione już bardziej na programie naukowym. Pod koniec 2023 r. do kompleksu ma dołączyć jeszcze moduł z teleskopem. Będzie prowadził badania nieba samodzielnie, ale będzie też miał możliwość dokowania ze stacją w celu jego serwisowania podczas spacerów kosmicznych.
Na świecie przeprowadzono łącznie w tym roku 84 udane starty rakiet orbitalnych.
Więcej informacji:
- Relacja ze startu modułu Wentian (Xinhua)
Na podstawie: Xinhua/CMSA/SpaceNews
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu tytułowym: Rakieta Długi Marsz 5B startująca w misji wynoszącej moduł Wentian.. Źródło: Li Gang/Xinhua.
