W ramach portalu Uranii dostępne jest Cyfrowe Archiwum Uranii, które jest dostępne nieodpłatnie i zawiera archiwalne numery czasopisma. Niedawno do zasobów archiwum dołączyły roczniki 2019-2023.
Redakcja Uranii podjęła trud zeskanowania wszystkich numerów czasopisma, które ukazały się od początków jego istnienia, a także dwóch dostępnych numerów poprzedniczki Uranii o tym samym tytule. Pierwsze archiwalne zasoby udostępniono w 2013 roku, a potem uzupełniano je kolejnymi rocznikami.
W marcu 2025 roku do Cyfrowego Archiwum Uranii dodano lata od 2019 do 2023. Tym samym zasoby obejmują już zakres od 1922 do 2023 roku oraz dwa numery z 1920 roku
Archiwum dostępne jest nieodpłatnie w formie plików PDF. Dla lat przed 2012 rokiem są to skany, a dla lat późniejszych redakcja dysponuje plikami w formie cyfrowej i nie było potrzeby skanowania. W przypadku skanów są one przetworzone oprogramowaniem do rozpoznawania tekstu (OCR), a więc można wygodnie wyszukiwać treści wewnątrz numerów. Dodatkowo dla wygody, oprócz pojedynczych numerów, zamieszczono też pliki stanowiące połączenie danego rocznika.
Cyfrowe Archiwum Uranii to niezwykle cenny zasób wiedzy. Nowsze numery zawierają aktualną wiedzę astronomiczną przydatną nauczycielom, uczniom i wszystkim zainteresowanym badaniami kosmosu. W przypadku starszych niektóre opisywane teorie mogły się już zdezaktualizować, ale treść zeszytów czasopisma stanowią skarbnicę informacji o historii astronomii i jej rozwoju w Polsce. Jest także świadectwem zmian w języku polskim w okresie ostatnich stu lat. Na przykład sam tytuł Uranii uległ zmianie z początkowego „Uranja” na „Urania” na skutek przedwojennej reformy polskiej ortografii.
W najnowszym udostępnionym pakiecie jest m.in. numer specjalny 4/2023, który ukazał się w nakładzie wyłącznie dla prenumeratorów i nie był dostępny w kioskach. Numer ten jest poświęcony stuleciu Polskiego Towarzystwa Astronomicznego wydawcy „Uranii”. Dodatkowo zawarto w nim .in. wywiady z dawnymi redaktorami naczelnymi „Uranii” na temat historii czasopisma.
Poza publikowaniem ciekawych artykułów popularnonaukowych, w ostatnich latach „Urania” prowadziła także konkursy literackie na opowiadania science-fiction inspirowane polskimi badaniami kosmosu. Liczne prace konkursowe były publikowanych w numerach czasopisma z omawianego okresu. Warto sprawdzić, jakie pomysły literackie mają czytelnicy jednego z najstarszych polskich czasopism.
Ukazująca się od ponad stu lat „Urania” pozostaje niezwykle wartościowym źródłem historycznym. Przede wszystkim jednak dla kolejnych dorastających z nią pokoleń stanowi nadzwyczajny materiał edukacyjny. W trosce o rozwój zainteresowań astronomią i naukami przyrodniczymi wśród młodzieży, z niewielkim opóźnieniem odsłaniamy w Internecie współczesne roczniki naszego czasopisma. Tak rozumiemy naszą misję! – komentuje dr hab. Maciej Mikołajewski, redaktor naczelny „Uranii - Postępów Astronomii”
Wydawcami dwumiesięcznika „Urania – Postępy Astronomii” są wspólnie Polskie Towarzystwo Astronomiczne (PTA) oraz Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii (PTMA). Tytuł powstał z połączenia miesięcznika „Urania” wydawanego od 1922 roku przez PTMA oraz kwartalnika „Postępy Astronomii” wydawanego od 1953 roku przez PTMA. Pierwszy numer po połączeniu ukazał się w 1998 roku.
Projekt „Portal internetowy Urania - Polski Portal Astronomiczny z ogólnopolskim systemem AstroGPS” uzyskał dofinansowanie z programu „Społeczna odpowiedzialność nauki” Ministra Edukacji i Nauki.
Więcej informacji:
- Cyfrowe Archiwum Uranii
- Bieżąca prenumerata Uranii (papierowa i cyfrowa)
- Polskie Towarzystwo Astronomiczne
- Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii
Jest to komunikat prasowy Polskiego Towarzystwa Astronomicznego.
Na ilustracji:
Okładki Uranii z lat 2019-2023. Źródło: PTA / Urania
