Przejdź do treści

Debata ekspertów poświęcona kosmicznemu wyścigowi pomiędzy ZSRR i USA

Noc Jurija, czyli z głową wśród... - debata

W sobotę, 10 kwietnia 2021 r. w ramach obchodów Yuri’s Night Wrocław 2021 odbędzie się debata ekspertów poświęcona kosmicznemu wyścigowi pomiędzy ZSRR i USA. Wydarzenie będzie transmitowane na Facebookowych fanpage'ach Stowarzyszenia WroSpace oraz CBK PAN.

W poniedziałek 12 kwietnia przypada 60. rocznica lotu pierwszego człowieka – Jurija Gagarina – w kosmos oraz 40. rocznica pierwszego orbitalnego lotu wahadłowca Columbia (misja STS-1). Tydzień później, 19 kwietnia wypada 50 rocznica wyniesienie w kosmos pierwszej stacji orbitalnej – Salut 1. Jeśli wszystko pójdzie pomyślnie, do kwietniowych rocznic dołączy pierwszy pozaziemski lot helikoptera. NASA zapewnia, że pierwszy historyczny start powinien odbyć się w najbliższą niedzielę. Nic z tego nie byłoby możliwe, gdyby nie zainicjowany tuż po zakończeniu drugiej wojny światowej wielki kosmiczny wyścig między USA a ZSRR. Właśnie ta rywalizacja oraz jej daleko idące skutki będą tematem głównej debaty tegorocznych obchodów Yuri's Night Wrocław 2021 zorganizowanych przez WroSpace.

Jest kilka aspektów wyścigu kosmicznego, o których zbyt rzadko się wspomina – mówi prowadząca sobotnią debatę Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka, dziennikarka i rzeczniczka współorganizującego wydarzenie CBK PAN. Przede wszystkim był to wyścig militarny. I nie chodziło nawet o dominację w przestrzeni, czy podglądanie przeciwnika dzięki satelitom. Mówię o realnym zagrożeniu atakiem. Pierwsze rakiety nośne były międzykontynentalnymi pociskami balistycznymi zdolnymi przenosić głowice nuklearne na ogromne odległości. USA i ZSRR rozwijały swoje programy, by trzymać w szachu przeciwnika. Gdy w 1957 r. Związek Radziecki wysłał na orbitę Sputnika, w USA zapanowała panika analogiczna do tej, jaka miała miejsce po ataku na World Trade Center i Pentagon. Uważano, że satelity jak Sputnik mogą zrzucić z orbity bombę jądrową. Nie było jak się przed tym ochronić. To lęk napędził machinę kosmiczną. Ale miało to swoje pozytywne konsekwencje. Nigdy wcześniej i nigdy później nie przydzielono tak olbrzymich funduszy na rozwój nauki jak w czasach zimnej wojny.

Dodaje, że to dzięki radzieckiemu programowi kosmicznemu Polacy zyskali szansę uczestniczenia w eksploracji kosmosu. I nie mówię tylko o tym, że dzięki Mirosławowi Hermaszewskiemu Polacy zostali historycznie czwartym narodem w kosmosie, ale też o polskich eksperymentach wysyłanych w przestrzeń radzieckimi rakietami.

Jak przekonuje Kamil Muzyka, specjalista ds. prawa kosmicznego oraz uczestnik sobotniego wydarzenia, zauważa, wiele osób nie zdaje sobie sprawy jak wiele wynalazków, które przeszły do naszego życia, powstało lub zostało udoskonalone poprzez badania nakierowane na rozwój aktywności kosmicznych. Są to między innymi: ognioodporna odzież, matryce fotograficzne, tomografie, rezonans magnetyczny, radioterapie, protezy i kortezy, korekcja oczu, nie mówiąc o całym  przemyśl satelitarnym, od obserwacji po nawigację, telekomunikację i meteorologię. Wprowadzenie zmian w produkcji i kontroli jakości też było wynikiem praktyk opracowanych na potrzeby rozwoju kosmicznego. Można nawet powiedzieć, że współczesne ruchy ekologiczne zostały zainicjowane dzięki astronautyce, bo to właśnie zdjęcie Wschodu Ziemi wykonane przez astronautę Williama Andersa podczas misji Apollo 8 stało się symbolem kruchości naszego ekosystemu, małości naszego świata i rozbudziło pasje wielu młodych ludzi, do ratowania środowiska naszej planety oraz rozwijania potencjału kosmicznego – podkreśla specjalista.

Co istotne, chociaż wyścig kosmiczny kojarzymy głównie z rywalizacją pomiędzy USA i ZSRR, to jesteśmy teraz świadkami nowego wyścigu, w dodatku takiego, w którym bierze udział większa liczba graczy. Od początku lat 90. Rosja już nie odgrywa wiodącej roli. Przez pewien czas wydawało się więc, że wyścig zakończył się lub też przejdzie w fazę rywalizacji pomiędzy firmami sektora prywatnego. I taką rywalizację rzeczywiście widać. SpaceX kontra Blue Origin, Airbus kontra Thales Alenia Space. Jest to rywalizacja bardzo medialna i transmitowana nieraz na żywo przez internet przekonuje dr hab. Grzegorz Brona, były szef Polskiej Agencji Kosmicznej i współzałożyciel Creotech Instruments. Jednak, jeśli chodzi o skalę inwestycji, nie może być ona porównana do tego, co się działo podczas Zimnej Wojny. Dlatego tak wyraźnie na jej tle zarysowuje się nowy rodzący się globalny wyścig kosmiczny pomiędzy światowymi mocarstwami. Wiodącej roli Stanów Zjednoczonych wyzwanie obecnie rzuca przyczajony do tej pory smok, Chiny. Rosja, chcąca znów odgrywać istotną rolę w kosmosie widzi w Chinach przynajmniej chwilowego partnera. Europa, chociaż niejednoznacznie, to jednak opowiada się po stronie USA. I to jest główna oś nowej rodzącej się rywalizacji wschód-zachód. Dodatkowo wyraźnie zarysowały się już lokalne podziały i dychotomie. Japonia rywalizuje z Koreą, Indie nie chcą pozostać w tyle za Chinami.

Te i wiele innych kwestii zostanie poruszonych w sobotniej debacie. Poniżej pełna lista uczestników:

  • dr Tomasz Mrozek z Zakładu Fizyki Słońca CBK PAN Wrocław;
  • inżynier Paweł Kicman z Laboratorium Mechatroniki i Robotyki Satelitarnej CBK PAN Warszawa;
  • popularyzator nauki i dziennikarz Wiktor Niedzicki;
  • dr Urszula Bąk-Stęślicka z Instytutu Astronomicznego Uniwersytetu Wrocławskiego;
  • były prezes Polskiej Agencji Kosmicznej dr hab. Grzegorz Brona;
  • znawca prawa kosmicznego Kamil Muzyka.
     

Całość poprowadzi Ewelina Zambrzycka-Kościelnicka, dziennikarka i autorka książek popularnonaukowych, również związana z CBK PAN (rzecznik CBK PAN). Wydarzenie będzie transmitowane na Facebookowych fanpage'ach Stowarzyszenia WroSpace oraz CBK PAN. Początek o godz. 19.30.

Paweł Z. Grochowalski

Reklama