SpaceX w miniony weekend wykonał dwie udane misje orbitalne. Na orbitę trafiły nowe Starlinki i satelita telekomunikacyjny dla brytyjskiej firmy Inmarsat.
Kolejne Starlinki na niebie
Pierwszą w piątek 17 lutego 2023 r. rakietę Falcon 9 wystrzelono z kosmodromu Vandenberg w Kalifornii. Celem misji było wyniesienie kolejnej paczki satelitów Starlink.
Rakieta Falcon 9 wystartowała o 20.12 czasu polskiego ze stanowiska SLC-4E. Misja o nazwie Starlink 2-5 z powodzeniem umieściła 51 nowych satelitów telekomunikacyjnej konstelacji. Po poprawnym działaniu obu stopni rakietowych około 15 minut po starcie wszystkie statki zostały wypuszczone na wstępnej orbicie.
W locie skorzystano z użytego już wcześniej wielokrotnie dolnego stopnia rakiety Falcon 9. Człon o numerze fabrycznym B1063 leciał już w swojej 9. misji. Wcześniej wykonywał loty: Sentinel 6A, Starlink L28, misję asteroidową DART, Starlink 4-11, Starlink 4-13, Starlink 4-23, Starlink 3-4 oraz Starlink 4-31. Po raz 9. stopień powrócił też na Ziemię, po wykonanej pracy wylądował o własnym napędzie na autonomicznej barce OCISLY na Oceanie Spokojnym.
Starlink to budowana przez firmę SpaceX sieć satelitów telekomunikacyjnych zapewniająca szerokopasmowy dostęp do Internetu. W maju 2021 roku firma zakończyła budowę pierwszej powłoki orbitalnej sieci satelitów Starlink i rozpoczęła intensywną fazę zapełniania kolejnych powłok. W 2022 r. udało się prawie ukończyć powłokę nr 4. Teraz wysyłane są głównie statki na powłoki nr 2 i nr 5. Łącznie we wszystkich misjach firma SpaceX wysłała na orbitę już ponad 3800 satelitów!
Misja Starlink 2-5 opisywana tutaj celuje w powłokę z orbitami o wysokości 570 km i inklinacją 70 stopni. Pierwszy zestaw satelitów trafił tam we wrześniu 2021 r, wtedy debiutowały też obecnie wysyłane statki wersji V1.5. Na powłoce tej docelowo ma znaleźć się 720 satelitów, które poprawią zasięg systemu w regionach o wyższych szerokościach geograficznych.
Satelity Starlink wersji V1.5 mają masę około 300 kg. Ich ładunek telekomunikacyjny składa się z anten obsługujących pasma radiowe Ka i Ku oraz laserów i systemów odbiorczych do międzysatelitarnej komunikacji laserowej. Satelity mają też zamontowane specjalne osłony zmniejszające odbijanie promieni słonecznych. Po wypuszczeniu na orbicie rozkładają pojedyncze panele słoneczne i po testach działania każde z urządzeń odpala silniki jonowe Halla, by trafić na docelową orbitę kołową. Z systemu Starlink korzysta już ponad milion użytkowników na wszystkich kontynentach świata.
Najbardziej zaawansowany satelita telekomunikacyjny świata
Kolejna misja SpaceX wystartowała już kilka godzin później ze wschodniego wybrzeża USA. Rakieta Falcon 9 wystrzeliła ze stanowiska SLC-40 o 22.59 czasu lokalnego (w Polsce była już wtedy sobota, 18 lutego). W udanym locie wyniesiono na orbitę transferową do pozycji geostacjonarnej satelitę telekomunikacyjnego dla brytyjskiego operatora Inmarsat.
W misji wykorzystano również używany dolny stopień Falcona 9 o oznaczeniu B1077, który napędzał wcześniej dwie misje: załogowy lot do stacji ISS Crew-5 i lot z satelitą nawigacyjnym GPS III SV06. Podobnie jak zdecydowana większość lotów Falcona 9 i teraz pierwszy stopień wrócił na Ziemię, miękko lądując na barce JRTI na Oceanie Atlantyckim.
Celem misji było wysłanie na orbitę transferową do orbity geostacjonarnej dużego satelity telekomunikacyjnego Inmarsat I-6 F2. Inmarsat to brytyjskie przedsiębiorstwo oferujące usługi komunikacji satelitarnej. W 2021 roku wysłała na japońskiej rakiecie H-IIA pierwszego satelitę 6. generacji - Inmarsat I-6 F1. Teraz rakieta Falcon 9 wyniosła drugi taki statek.
Ilustracja prezentująca satelitę Inmarsat I-6 działającego na orbicie. Źródło: Inmarsat.
Inmarsat I-6 F2 to duży geostacjonarny satelita telekomunikacyjny z podwójnym ładunkiem użytecznym na pokładzie. Został zbudowany przez zakłady Airbus Defence and Space na bazie nowoczesnej platformy Eurostar 3000EOR. Jego masa to 5,5 t. Platforma napędzana jest zestawem silników jonowych Halla wyprodukowanych przez rosyjskie zakłady OKB Fakel.
Na satelicie umieszczono ładunki telekomunikacyjne obsługuje pasma radiowe L i Ka. Satelita będzie dostarczał usług komunikacji nad Oceanem Atlantyckim, głównie dla lotnictwa, transportu morskiego, rządów i dużych przedsiębiorstw. Pojemność pasma oraz rozłożenie wiązek komunikacyjnych może być dowolnie dostosowywane cyfrowo względem aktualnych potrzeb.
Możliwości satelity zostaną wykorzystane w budowanej przez Inmarsat sieci ORCHESTRA - nowoczesnym systemie komunikacji składającym się z satelitów na niskiej orbicie, orbicie geostacjonarnej i naziemnej infrastruktury 5G. Segmenty te mają działać razem i dynamicznie alokować zasoby. Przy okazji wysłania nowego satelity Inmarsat uruchomił też dwie nowe anteny naziemne w stacji w Hiszpanii.
Podsumowanie
Po dwóch omówionych tutaj startach liczba udanych misji orbitalnych na świecie w 2023 roku wynosi już 22. Aż 12 z nich to loty rakiet firmy SpaceX. Największy operator rakietowy na świecie celuje w wykonanie aż 100 lotów w tym roku. Cel ten jest bardzo ambitny, ale przy utrzymaniu obecnego tempa startów możliwe będzie przekroczenie liczby 80 lotów, co w niektórych latach bywało łączną liczbą lotów rakietowych przeprowadzonych na całym świecie.
Już 23 lutego planowana jest kolejna misja SpaceX. Rakieta Falcon 9 wyniesie pierwszy raz nową wersję satelitów Starlink, tzw. Starlink V2 Mini - zminiaturyzowaną wersję satelitów 2. generacji, które docelowo mają być wynoszone przez budowany przez firmę superciężki system nośny Starship.
Więcej informacji:
Na podstawie: NSF/SpaceX
Opracował: Rafał Grabiański
Na zdjęciu: Rakieta Falcon 9 startująca z misją Starlink 2-5 z kosmodromu Vandenberg. Źródło: SpaceX.
