Już dziś wieczorem, po godzinie 21:00, zacznie się całkowite zaćmienie Księżyca. Zjawisko będzie dobrze widoczne w Polsce – a dodatkowo zobaczyć będzie można Marsa w opozycji!
104 minut – to czas trwania najdłuższego całkowitego zaćmienia Księżyca, jakie mamy okazję zobaczyć w XXI wieku. To już dziś – 27 lipca 2018 roku – Ziemia znajdzie się dokładnie pomiędzy Słońcem i Księżycem w pełni. W Polsce zjawisko zacznie się – zależnie od lokalizacji miejsca obserwacji – około godziny 21:30. W Europie zachodniej z kolei Księżyc wzejdzie już w fazie całkowitej zaćmienia o zachodzie Słońca, i może być początkowo trudny do dojrzenia ma niebie. Z czasem, gdy zapadną ciemności, będzie jednak coraz lepiej widoczny. Im bardziej na wschód, tym więcej z zaćmienia faktycznie zobaczymy, wraz z jego początkową fazą półcieniową. Całe zjawisko zaćmienia – od pierwszego pociemnienia tarczy Księżyca aż do jej ostatniego kontaktu z cieniem Ziemi – w Polsce potrwa zatem ponad półtorej godziny i będzie – o ile pozwoli pogoda – dobrze widoczne. Całkowita faza zaćmienia potrwa u nas do godziny 23:15.
Na rysunku: mapa widoczności dzisiejszego zaćmienia Księżyca. Źródło: Fred Espenak
Dlaczego dzisiejsze zaćmienie będzie aż tak długie? Składa się na to kilka sprzyjających okoliczności. Przede wszystkim Księżyc będzie przechodził podczas niego centralnie przez stożek cienia Ziemi. Pozostanie więc w nim długo. Po drugie, im dalej Księżyc znajduje się od Ziemi na swej orbicie, tym wolniej się on na niej porusza (i tym dłużej pozostanie w cieniu naszej planety). Szczęśliwie właśnie na te dni przypada apogeum Księżyca (moment, w którym znajduje się on najdalej od Ziemi). Dodatkowo Ziemia znalazła się w swej największej odległości od Słońca na swej orbicie eliptycznej (punkt aphelion) niedawno, bo 6 lipca 2018 roku. A im dalej planeta jest od Słońca, tym większa jest średnica jej stożka cienia, zatem Księżyc przebywa w nim wówczas w takim układzie jeszcze dłużej.
To nie wszystkie atrakcje nieba w ten piątkowy wieczór. Warto dodać, że zaćmiony Księżyc w pełni znajdzie się blisko Marsa, który sam jest teraz w opozycji i którego bez trudu można odnaleźć na czystym niebie. Trwa na nim w dodatku globalna burza pyłowa. Na niebie w pobliżu Księżyca możemy także odnaleźć Saturna i Jowisza, a tuż po zachodzie Słońca wysoko ponad horyzontem wciąż wznosi się Wenus.
Przebieg zaćmienia (czas letni w Polsce)
Początek zaćmienia półcieniowego: 19:15
Początek zaćmienia częściowego: 20:24
Początek zaćmienia całkowitego: 21:30
Maksimum zaćmienia: 22:23
Koniec zaćmienia całkowitego: 23:13
Koniec zaćmienia częściowego: 00:19
Koniec zaćmienia półcieniowego: 01:29
W Polsce Księżyc wzejdzie po rozpoczęciu fazy częściowej.
Opracowanie: Elżbieta Kuligowska
Czytaj więcej:
- Sky&Telescope o dzisiejszym zaćmieniu Księżyca
- Więcej informacji na temat zaćmienia
- NASA: zaćmienia Księżyca aż do 2020 roku
- Bezpłatny "Almanach astronomiczny na rok 2018" z efemerydami wielu zjawisk, w tym zaćmienia Księżyca
- Almanach w wersji na smartfony i tablety (Google Play)
- Książkowy atlas Księżyca
Źródło: NASA, Sky&Telescope
Na zdjęciu: Jak wygląda całkowite zaćmienie Księżyca? Mniej więcej właśnie tak. Księżyc skrywa się w cieniu Ziemi, przez co jego światło rozprasza się, a on sam zdaje się być czerwonawy lub pomarańczowy. Zdjęcie wykonano 27 września 2015 roku. Źródło: Jamie Cooper
