W czwartek 7 marca na Kosmicznym Teleskopie Hubble'a została zainstalowana nowa zaawansowana kamera do obserwacji (Advanced Camera for Surveys) . Zastąpiła ona wysłużoną kamerę do obserwacji obiektów słabych - Faint Object Camera, która spędziła w przestrzeni kosmicznej 4340 dni - niemal 12 lat. Faint Object Camera została wyniesiona na orbitę 12 kwietnia 1990 r. Powróciła na Ziemię 12 marca 2002 r. na promie kosmicznym Columbia, który zakończył misję przeglądu i renowacji Kosmicznego Teleskopu Hubble'a.
Kamera FOC należąca do Europejskiej Agencji Kosmicznej poszczycić się może wieloma spektakularnymi dokonaniami. Urządzenie było w stanie uzyskać wyjątkowo ostre obrazy słabych obiektów niebieskich. Zdjęcie poniżej ukazuje kilka naukowych osiągnięć kamery FOC.
Dżet z galaktyki M87 (zdjęcie na godzinie 11)
Dzięki kamerze FOC astronomowie odkryli ruch dżetu wysuwającego się z galaktyki M87 (dżety to wyrzuty materii i promieniowania pochodzące z jądra galaktyki ). Galaktyka znajduje się w odległości 45 milionów lat świetlnych, ale dzięki wieloletnim obserwacjom dokonanym przez FOC, wykryto ruch węzłów w dżecie (miejsca gdzie gęstość jest wyższa) i zmierzono go. Prędkość ta była niewiele mniejsza od prędkości światła. Pomiary kamery FOC były kluczowym elementem w rozwoju modeli, które tłumaczą zjawisko dżetów.
Pluton wraz ze swoim księżycem Charonem (zdjęcie na godzinie 7).
Jest to jedna z najmniejszych gwiazd w naszej Galaktyce. Zdjęcie wykonane przez FOC było pierwszym, na którym udało się oddzielić bardzo słabą gwiazdę od jej jasnego towarzysza.
Kamera FOC ukazała najbardziej wewnętrzną część aktywnej galaktyki NGC 6251. Po raz pierwszy można było zobaczyć najbliższe otoczenie czarnej dziury. Na zdjęciu widoczny jest wygięty pierścień pyłowy, skąpany w ultrafioletowym świetle z czarnej dziury.
Obraz z kamery FOC jest zbliżeniem nowej nazwanej Cygni 1992. Gwiazda wybuchła w 1992 roku. Kamera FOC ujawniła ekspandujący pierścień, który jest brzegiem bańki zawierającej gorący gaz wyrzucany w przestrzeń przez nową.
Wyjątkowa zdolność kamery FOC do wykrywania najsłabszego nawet światła ultrafioletowego była szeroko stosowana do wykonywania widm bardzo odległych kwazarów. Dzięki tej zdolności rekordzistka z ESA wykryła pierwiastki helu jednokrotnie zjonizowanego w ośrodku międzygalaktycznym (czyli helu, który ma jeden zamiast dwu elektronów). Naukowcy określili to odkrycie jako przełom w kosmologii.
Kamera FOC zrobiła to zdjęcie w 1994 roku dając najbardziej przejrzysty obraz najdalszej planety w Układzie Słonecznym (duży pomarańczowy dysk w centrum) i jej księżyca (mały pomarańczowy dysk na godzinie 7). Zdjęcie FOC po raz pierwszy odsłoniło również szczegóły powierzchni Plutona.
Gwiazda Betelgeze jest widziana tu w bardzo dużym powiększeniu wykonanym przez kamerę FOC. Po raz pierwszy można było zobaczyć szczegóły atmosfery w gwieździe inne niż Słońce.
Kamera FOC była ostatnim oryginalnym instrumentem Teleskopu Hubble'a wymienionym w czasie czwartej misji serwisowej. Żaden instrument nie spędził tak długiego czasu w przestrzeni kosmicznej przed powrotem na Ziemie.
Źródło | K. Zawada
Na zdjęciu: Kamera FOC usuwana z Teleskopu Hubble'a w czasie Misji Serwisowej 3B. Czy następca kamery FOC - kamera ACS - spisze się równie dzielnie? (ESA)
(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)
