Przejdź do treści

Gwiazdy-kanibale potwierdzają teorię Wielkiego Wybuchu

Teleskop Williama Herschela, na którym wykonano obserwacje, jest jednym z najważniejszych brytyjskich teleskopów. Znajduje się na Wyspach Kanaryjskich, gdzie warunki atmosferyczne są o wiele przyjaźniejsze obserwatorom niż na Wyspach Brytyjskich. W pracach teleskopu partycypują astronomowie z Holandii i Hiszpanii. (Zdjęcie: Nik Szymanek and Ian King)

Grupa astronomów z Wielkiej Brytanii ogłosiła odkrycie gwiazd - kanibali, które wyjaśniają tajemnice otaczające Wielki Wybuch. Gwiazdy te - niemal tak stare jak Wszechświat - odsłaniają własności przestrzeni u zarania dziejów Kosmosu.

Zespół z Open University (uniwersytet otwarty) odkrył, że grupa gwiazd, których wiek datuje się na 14 miliardów lat, znajdowała się w korkociągu (dosłownie) z powodu przykrej fazy, przez którą przeszły w swoim wcześniejszym życiu. Były one, krótko mówiąc, gwiazdami - kanibalami. Odkrycie naukowców nie tylko wyjaśnia pochodzenie tych tajemniczych gwiazd, ale również umacnia teorie Wielkiego Wybuchu. Wielki Wybuch (Big Bang) oznacza gwałtowną ekspansję Wszechświata, która miała miejsce na początku czasu i przestrzeni; teoria ta wyjaśnia pochodzenie materii we Wszechświecie, włącznie z tą materią, z której jesteśmy zbudowani my sami.

Badane gwiazdy należą do najstarszych we Wszechświecie. Uformowały się z gazowych chmur krótko po Wielkim Wybuchu. Grupa OU, którą kieruje dr Sean Ryan, stwierdziła, że część gwiazd, które uformowały się we wczesnym Wszechświecie była bardzo niezwykła. Ich niezwykłość polega na tym, że nie zawierają litu - pierwiastka, który, według naukowych teorii, powstał w czasie Wielkiego Wybuchu.

Dr Sean Ryan: "Obserwacje pokazują, że na około 20 gwiazd jedna nie zawiera litu; część astronomów martwiła się, że może to oznaczać poważny błąd w teorii Wielkiego Wybuchu i początku Wszechświata". Nowe i bardziej szczegółowe obserwacje tych osobliwych gwiazd zostały wykonane przy pomocy 4.2 - metrowego teleskopu Herschela. Mając do dyspozycji bardzo precyzyjne urządzenia pomiarowe zespół naukowców odkrył, że gwiazdy nie zawierające litu obracają się niezwykle szybko. "Pomiar prędkości obrotu gwiazd jest bardzo trudny," mówi dr Ryan, "to dlatego nikt nie zobaczył tego wcześniej. Większość tych liczących 14 miliardów lat gwiazd wcale nie obraca się bardzo szybko, ale te niezwykłe mają energię obrotową ponad 16 razy większą niż Słońce. Wiedzieliśmy, że dodatkowa energia mogła przyjść tylko z jednego źródła - z innej gwiazdy."

Dr Ulrich Kolb, astronom z zespołu OU, specjalista od gwiazd oddziałujących ze sobą, wyjaśnił co się stało. "Gdy gwiazdy uformowały się z obłoków gazowych, dwie gwiazdy powstały bardzo blisko siebie; zbyt blisko. Gdy podrosły, mniejsza przechwyciła zewnętrzne warstwy większej sąsiadki. Dziś niewiele pozostało po większej gwieździe; została zjedzona przez towarzyszkę." Materiał przechwycony przez mniejszą gwiazdę uniósł energię orbitalną, która została zamieniona na energię obrotową. Odkrycie nadmiernej energii obrotowej odsłoniło historię tych obiektów.

Naukowcy wierzą, że w reakcjach jądrowych lit uległ zniszczeniu na krótko przed tym, jak gwiazdy zaczęły się nawzajem zjadać .

Dr Ryan: "To chyba ulga, że odkryliśmy dlaczego gwiazdy o uszczuplonej zawartości litu tak różnią się od innych gwiazd. Wiedząc, że teoria Wielkiego Wybuchu poprawnie przewiduje ilość wytworzonego litu, możemy być pewni, że naprawdę wiele zrozumieliśmy o pochodzeniu całego Wszechświata. Wodór, który został stworzony w Wielkim Wybuchu, zasila nasze Słońce, a ono z kolei dostarcza energii naszej planecie. Wodór to także główny składnik wody, która jest niezbędna do życia. Dziś wiemy również więcej o tym co dzieje się, gdy gwiazdy żywią się sobą nawzajem."

Pomiaru prędkości z jaką poruszają się gwiazdy dokonano używając spektroskopii doplerowskiej. Jest to podobne do sposobu pomiaru prędkości ruchu na drogach, ale z gwiazdami przebywającymi wiele kilometrów w ciągu sekundy.

Praca angielskiego zespołu ukaże się 20 maja w Astrophysical Journal.

 

Źródło | K. Zawada

Na rysunku: Teleskop Williama Herschela, na którym wykonano obserwacje, jest jednym z najważniejszych brytyjskich teleskopów. Znajduje się na Wyspach Kanaryjskich, gdzie warunki atmosferyczne są o wiele przyjaźniejsze obserwatorom niż na Wyspach Brytyjskich. W pracach teleskopu partycypują astronomowie z Holandii i Hiszpanii. (Zdjęcie: Nik Szymanek and Ian King)

(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)

Reklama