HYPE to satelita w standardzie PocketQube o wymiarach 5x5x5 cm, co czyni go najmniejszym tego typu obiektem skonstruowanym w Polsce. Został zbudowany przez koło naukowe SatLab AGH. Start satelity przewidziany jest na styczeń 2025 r. Zostanie wyniesiony w kosmos przez rakietę Falcon 9 firmy SpaceX.
Koło naukowe SatLab AGH powstało w kwietniu 2023. Działa pod egidą Centrum Technologii Kosmicznych Akademii Górniczo-Hutniczej (AGH) w Krakowie. Zespół liczy kilkadziesiąt osób studiujących na różnych wydziałach uczelni i został podzielony na sekcje odpowiedzialne za poszczególne podsystemy satelity, takie jak komputer pokładowy (OBC), kontrola orientacji (ADCS), instrumenty naukowe (Payload), zasilanie (EPS) czy komunikacja (COMMS).
Zespół młodych naukowców i inżynierów z AGH ma ambicję przeprowadzi własne badania orbitalne oraz stworzyć podwaliny pod rozwój zawodowy przyszłych polskich specjalistów w dziedzinie kosmonautyki i inżynierii satelitarnej w Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie!
Misja ma być pierwszym znaczącym przedsięwzięciem zrealizowanym przez koło, a w jej ramy wchodzi nie tylko wysłanie na orbitę najmniejszego satelity w historii Polski, lecz również stworzenie niezbędnej infrastruktury, zaplecza technicznego oraz dydaktycznego na uczelni. Umożliwi to w niedalekiej przyszłości realizację kolejnych projektów nanosatelitów, a sam proces ich powstawania na AGH ulegnie znacznemu ułatwieniu i przyspieszeniu.
HYPE to satelita w standardzie PocketQube, o wymiarach 5x5x5 cm. Na jego pokładzie znajduje się innowacyjny zminiaturyzowany spektroskop w zakresie pasma UV-VIS, który ma wymiary zaledwie 2,5 cm³ i będzie najmniejszym tego typu przyrządem naukowym w przestrzeni kosmicznej.
Planowane zastosowania tego modułu to m.in. analizy smogu świetlnego w światowych metropoliach, z równoczesnym ocenianiem postępu wymiany sodowych lamp ulicznych na ekologiczne, przyjazne środowisku lampy LED. Dalsze cele misji to stworzenie algorytmów monitorujących kondycję lasów tropikalnych oraz badających skutki erupcji wulkanów.
Rozwijanie i dokumentowanie opisanej technologii ma umożliwić członkom zespołu zdobycie nowych umiejętności, które zostaną w przyszłości wykorzystane do kolejnych misji kosmicznych, a wyniki badań przeprowadzonych za pomocą satelity posłużą naukowcom z AGH do badania postępujących zmian klimatycznych i degradacji środowiska naturalnego. Będą miały również znaczący wkład w rozbudowę postępującej ścieżki miniaturyzacji.
Kolejnym instrumentem będzie system wizyjny oparty na kamerze zamontowanej na specjalnym wysięgniku i skierowanej w kierunku samego satelity (odpowiednik kosmicznego selfie sticka). Pozwoli to na stałe monitorowanie stanu wizualnego satelity wraz z podglądem Ziemi w tle. Ponadto, na widocznej ścianie satelity będzie zamontowany ekran, który umożliwi wyświetlanie w kosmosie treści nadesłanych przez jednostki edukacyjne z całej Polski. Możliwość wykonania zdjęcia autorskich materiałów widocznych na orbicie pozwoli na efektywne propagowanie tego typu misji wśród najmłodszych pasjonatów tematyki kosmicznej! W planach jest również umożliwienie prezentowania na ekranie przebiegu m.in gier logicznych takich jak szachy czy kółko i krzyżyk, w których rywalizować będą różne szkoły, wysyłając do satelity odpowiednie komendy i obserwując ich efekty na ekranie. Dodatkowo zespół ma nadzieję na zrealizowanie praktycznych warsztatów naukowych, podczas których twórcy i operatorzy satelity pozwolą uczniom na dokładniejsze poznanie misji, jej założeń i architektury oraz na wejście w interakcję z HYPE’em poprzez komunikację radiową.
Prace nad projektem ruszyły z początkiem lata 2023 r., a zakończyły pod koniec 2023 r. W pierwotnych planach satelita miał trafić na niską orbitę okołoziemską w pierwszym kwartale 2024 i operować na niej przez okres 6 miesięcy.
Misja HYPE została po raz pierwszy zaprezentowana na konferencji PocketQube w Glasgow w grudniu 2023 r., urzekając publiczność swoim innowacyjnym projektem i ambitnymi celami misji.
W dniu 7 marca 2024 r. w Glasgow została podpisana umowa Launch Services Agreement (LSA) na wyniesienie na orbitę „HYPE”, pierwszego polskiego satelity PocketQube pomiędzy Akademią Górniczo-Hutniczą w Krakowie (AGH), a Alba Orbital, dostawcę usług wynoszenia satelitów PocketQube na orbitę okołoziemską.
Zgodnie z umową satelita HYPE miał zostać wyniesiony w kosmos na pokładzie rakiety nośnej Falcon 9 firmy SpaceX w czwartym kwartale 2024 roku. Aktualnie termin startu został przesunięty na styczeń 2025 r.
W oczekiwaniu na start satelity członkowie koła naukowego SatLab AGH zainstalowali na dachu budynku Centrum Technologii Kosmicznych antenę do komunikacji z satelitą HYPE. Antena ma średnicę 4,5 m i jest przygotowana do nadawania na paśmie amatorskim 70 cm i 13 cm o mocy 50 W; wykorzystuje radia definiowane software’owo. Jej rotor pozwala śledzić satelity na niebie 6 stopni na sekundę. Dodatkowo, umieszczona na dachu stacja pogodowa mierzy prędkość wiatru, temperaturę i pogodę – dzięki pozyskanym informacjom meteorologicznym możliwe będzie bezpieczne ustawienie anteny podczas silnego wiatru.
Przy pracy nad satelitą członkowie SatLab AGH korzystali z pomocy Centrum Technologii Kosmicznych AGH, Scanway, WroSpace oraz Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach.
Źródło: AGH, KN SatLab AGH
Paweł Z. Grochowalski
