Instytut SETI (www.seti.org) organizuje anonimową ankietę online, w której każdy z nas może pomóc w wymyśleniu i wyborze nazw dla dwóch nowo odkrytych satelitów Plutona – planety karłowatej znajdującej się na obrzeżach Układu Słonecznego. Naukowcy znaleźli je w latach 2011 i 2012. Jak dotychczas nazywa się je nazwami „roboczymi” P4 i P5, ale w planie jest nadanie im bardziej ludzkich mian.
Tradycyjnie już wszystkim satelitom Plutona nadaje się nazwy pochodzące z greckiej lub rzymskiej mitologii, związane z Hadesem, czyli krainą umarłych. Trzy dotychczas odkryte i nazwane księżyce Plutona to: Charon, Hydra i Nix (Nyks). Nowe nazwy zaproponowane dla dwóch kolejnych to między innymi: Acheron, Alekto, Cerber, Ereb, Eurydyka, Herkules, Hypnos, Lete, Obol, Orfeusz, Persefona i Styks. Głosowanie potrwa jeszcze tylko do 25 lutego 2018 roku – trzeba się zatem pospieszyć. Każdy z nas może zagłosować na tyle nazw, ile uzna za stosowne – nie trzeba wybierać tylko dwóch spośród nich. Można też zaproponować kolejne nazwy, niezamieszczone w poniższej ankiecie: http://www.plutorocks.com/
Pluton to rzymskie imię greckiego boga Hadesu – miejsca, do którego dusze ludzkie trafiają po śmierci. Jednak nadanie tej nazwy Plutonowi wiąże się z ciekawą historią. Planeta karłowata została odkryta przez astronoma z Obserwatorium Lowell, Clyde'a Tombaugha, w 1930 roku. Nazwę zaproponowała młoda Angielska, Venetia Burney, a sam Tombaugh od razu polubił ją, gdyż jej pierwsze litery – PL – przywodziły na myśl innego astronoma, Percivala Lowella, założyciela obserwatorium i pierwszego naukowca, który przewidział istnienie Planety X.
Z kolei Charon to imię największego satelity Plutona, odkrytego w 1978 roku przez Jamesa Christy'ego. W mitologii greckiej Charon był przewoźnikiem, który łodzią dostarczał dusze do podziemi Hadesu, przez rzekę Styks. Nix i Hydra zostały znalezione na obrazach z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a (2005 rok). Nix (także: Nyks) to grecka bogini nocy, a Hydra to imię wielogłowego potwora, który miał strzec wrót Hadesu. Nazwy te zostały dobrane nieprzypadkowo – pasują do inicjałów sondy NASA New Horizons, która właśnie teraz zmierza w stronę Plutona.
Proponowane obecnie nazwy nowych księżyców mają następujące znaczenia:
| Nazwa | Znaczenie |
|
jedna z pięciu rzek świata podziemnego, symbolizująca ból |
|
|
Alecto (Alekto) |
|
|
Cerberus (Cerber) |
trójgłowy pies strzegący wrót do świata umarłych |
|
Elysium (Elizjum) |
specjalna część Hadesu, zarezerwowana dla zasłużonych |
|
Erebus (Ereb) |
pierwotnie bóg i uosobienie ciemności. Wraz z Nyks spłodził wiele dzieci, w tym Hypnosa i Styks. |
|
Eurydice (Eurydyka) |
żona Orfeusza, dla której zszedł on do świata podziemi. Podczas podróży do domu Orfeusz złamał umowę z Persefoną, nakazującą mu nie patrzeć wstecz, i utracił Eurydykę na zawsze |
|
Hecate (Hekate) |
|
|
Heracles (Herakles) |
heros, który zabił Hydrę i zszedł do podziemi; jest on jednym z nielicznych, którzy nigdy nie wrócili z zaświatów |
|
Lethe (Lete) |
jeden z pięciu rzek podziemia, symbolizująca niepamięć. Przepływa przez jaskinię Hypnosa i łączy się ze Styksem |
|
moneta dawana Charonowi, aby uzyskać przewiezienie przez rzekę Styks |
|
|
Orpheus (Orfeusz) |
utalentowany muzyk, który zszedł do podziemi, by odzyskać swą żonę Eurydykę. Oczarował Hadesa i Persefonę swą muzyką; jest jedynym śmiertelnikiem jaki powrócił z zaświatów
|
|
Orthrus (Orturus) |
brat Cerberusa, ma jedynie dwie głowy |
|
Persephone (Persefona) |
Bogini porwana przez boga Hadesa, królowa świata podziemnego |
|
Sisyphus (Syzyf) |
grecki król ukarany przez Zeusa spędzeniem wieczności w Tartarze, wiecznie pcha głaz pod górę |
|
Styx (Styks) |
rzeka oddzielająca Ziemię od zaświatów. Nazwa ta odnosi się również do bogini rzeki Styks, córki Nyks i Erebusa |
|
Tantalus (Tantal) |
przestępca skazany na spędzenie wieczności w Tartarze, torturowany poprzez pokazywanie mu żywności i wody będących zawsze tuż poza jego zasięgiem |
|
Tartarus (Tartar) |
najniższy loch w Hadesie |
|
Thanatos (Tanatos) |
demon będący uosobieniem śmierci i przeznaczenia |
|
Vulcan (Wulkan) |
rzymski bóg ognia i dymu, syn Jowisza/Zeusa |
Źródło: Elżbieta Kuligowska | astronomy.com
Na zdjęciu: Układ satelitów Plutona. Źródło: HST
(Tekst ukazał się pierwotnie w serwisie Orion, którego zasoby zostały włączone do portalu Urania)
