Przejdź do treści

Jasne zjawisko mikrosoczewkowania grawitacyjnego!

W konstelacji Byka można odnaleźć ciekawą gwiazdę - TCP J05074264+2447555, dla której obecnie trwa zjawisko soczewkowania grawitacyjnego. Zwykle gwiazda ma 14 mag i zdążyła już pojaśnieć do poziomu równego aż 11,5 mag!

Obiekt TCP J05074264+2447555 o zmiennej jasności odkrył Tadashi Kojima 31 października 2017 roku. Gwiazda w momencie odkrycia miała jasność 10,8 mag. Można ją zlokalizować w konstelacji Byka, którą możemy odnaleźć po tym, że graniczy między innymi od północy z gwiazdozbiorem Perseusza, od zachodu z Orionem. Obserwatorzy z całego świata informowali, że jasność tego obiektu ciągle i systematycznie wzrastała, by osiągnąć w końcu swoje maksimum.

Obecnie gwiazda TCP J05074264+2447555 osiągneła szczyt swojej jasności, ale posiadacze już małych teleskopów mogą wciąż włączyć się w akcję obserwacyjną, której wyniki z pewnością przyczynią się do lepszego określenia, na przykład momentu maksimum zjawiska, a także określą naturę samego obiektu. Uczeni informują również, że pod względem spektroskopowym nie wykryto żadnych zmian, co jest typowe, dopóki nie dojdzie do wzajemnego przesłonięcia się składników (co jest jednak w tym przypadku mało prawdopodobne).

Jak zwykle do tego typu działań pomocna nam będzie w orientacji na niebie obrotowa mapka nieba, na której znajdują się wszystkie konstelacje widoczne z terenów naszego kraju i która ułatwia zadanie w przypadku problemów z lokalizacją gwiazdozbioru. Mapka pozwala ustawić widok nieba na interesującą nas godzinę, konkretnego dnia i miesiąca.

Zjawisko soczekowania grawitacyjnego zostało opisane w ubiegłym stuleciu dla celów wyjaśnienia zakrzywienia promieni świetlnych, w polu grawitacyjnym masywnych obiektów. W roku 1979 po raz pierwszy w historii udało się dostrzec obiekt soczewkowany grawitacyjnie, a był nim podwójny kwazar Q0957+561. Przejawem tego zjawiska jest na przykład pojaśnienie obrazu źródła, dzięki czemu obserwujemy wtedy dalekie od nas obiekty, których normalnie nie bylibyśmy w stanie zarejestrować.

Należy też pamiętać, że zjawisko to może zachodzić zarówno w formach silnego jak i słabego soczewkowania oraz mikrosoczewkowania. Warto dodać, że efekt ten wykorzystują  również naukowcy z Polski, którzy w ramach projektu OGLE (The Optical Gravitational Lensing Experiment) mają na celu wykrywanie i obserwację tego typu zjawisk zachodzących we Wszechświecie. Ich badania prowadzone są za pomocą polskiego teleskopu w Las Campanas Observatory w Chile przez astronomów z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego.

Zachęcamy, aby starać się oceniać blask gwiazdy TCP J05074264+2447555 i w miarę swoich możliwości wyniki uzyskanych pomiarów przesyłać do baz danych: polskiej bazy, prowadzonej przez Sekcję Obserwacji Gwiazd Zmiennych PTMA oraz międzynarodowej bazy AAVSO (ang. American Association of Variable Star Observers), czyli do organizacji zrzeszającej obserwatorów gwiazd zmiennych nie tylko z Polski, ale i z całego świata.

Autor: Adam Tużnik

Odcinek Astronarium - "Projekt OGLE - Astronarium odc. 9" do obejrzenia na YouTube:

 

Więcej informacji:

 

Na ilustracji:

Położenie obiektu TCP J05074264+2447555 na niebie, blisko jasnych gwiazd w konstelacji Byka. Źródło: asas-sn.osu.edu

Reklama