ARISS SSTV Award: spróbuj odebrać obraz ze stacji ISS

Jest okazja, aby spróbować swoich sił w krótkofalarstwie i odebrać obrazy nadawane z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS) przemieszczającej się nad Polską. Aktualnie trwa akcja ARISS SSTV Award, w ramach której transmisja jest nadawana w dniach 3-8 października.

Amateur Radio on the International Space Station (ARISS) to międzynarodowa organizacja ułatwiająca współpracę stowarzyszeń amatorów krótkofalarstwa oraz agencji kosmicznych. Na stacji kosmicznej umieszczono sprzęt radioamatorski, który wykorzystuje się do celów radioamatorskich i edukacyjnych. Co jakiś czas organizowane jest m.in. nadawanie obrazów z pokładu stacji ISS. Przy okazji obecnej aktywności dodatkowo zorganizowano akcję z pamiątkowymi dyplomami ARISS SSTV Award.

Zadaniem uczestników jest odbiór i odkodowanie nadawanych obrazów. Tematem nadawanej aktualnie kolekcji 12 obrazów są satelity. Skrót SSTV oznacza Slow Scan TV - bardzo starą technikę przesyłania nieruchomych obrazów za pomocą dźwięku, który brzmi jak melodia. Zamianę dźwięku na obraz można dokonać oprogramowaniem komputerowym, np. MM-SSTV, RX-SSTV lub prostszym w obsłudze i dostępnym na smartfonie Robot36.

Aktualna akcja rozpoczęła się 3 października o godz. 14:00 UTC i potrwa do 8 października godz. 19:15 UTC, z przerwą 5 października na operacje kosmiczne związane z misją statku kosmicznego NG-14. Obrazy można odbierać na częstotliwości 145.8 MHz ± 3 KHz FM, SSTV w trybie PD 120. Transmisja jednego obrazu trwa około 2 minut, potem są 2 minuty przerwy i nadawany jest kolejny. W ciągu doby mamy około pięć przelotów stacji ISS nad Polską, podczas których można podejmować próby odbioru obrazów. Jedno takie przejście nad danym punktem na Ziemi pozwala na łączność radiową trwającą nawet do 10 minut.

Jak odebrać sygnał

Odbioru sygnału radiowego można dokonać na trzy sposoby. Szczegółowe opisy są dostępne w artykułach na polskiej stronie ARISS. W skrócie: potrzebna jest (1) radiostacja lub (2) odbiornik DVB-T na USB z odpowiednim darmowym oprogramowaniem SDR (Software Defined Radio). Oba odbiorniki wymagają anten. Czasami sygnał jest tak silny, że wystarczy zwykła „gumowa antena” od radia ręcznego na odebranie jednego obrazu. Jednak, aby móc odebrać więcej obrazów podczas jednego przejścia ISS nad naszą lokalizacją, wskazane są lepsze anteny. Dla tych, którzy nie mają możliwości sprzętowych, jest jeszcze rozwiązanie (3) przez WebSDR – czyli łączymy się przez Internet z jakimś serwerem radioamatorskim WebSDR i z tego miejsca odczytujemy sygnał radiowy. Jest wiele serwerów WebSDR na świecie w paśmie 2 m, więc nie jesteśmy ograniczeni tylko do orbitowania ISS nad Polską. Przy czym należy poświęcić trochę cierpliwości na to, aby odszukać takie WebSDR-y, które mają anteny przeznaczone do odbioru sygnałów radiowych z kosmosu, a nie z Ziemi. Jak wskazują organizatorzy akcji, próby odebrania całej kolekcji obrazów zaczynają często budzić w człowieku pozytywne emocje i ciekawość – jak uzyskać lepszy efekt – i to jest element samoedukacji i nieświadomego poznawania świata fizyki i nie tylko.

Ponadto o obrazach z ISS i sposobie ich odbierania ESA i ESERO przygotowały szereg filmów instruktażowych.

Pamiątkowa nagroda

Uczestnicy akcji mogą przesyłać odebrane obrazy do ARISS SSTV Gallery. Po przesłaniu obrazu można otrzymać specjalną nagrodę w postaci dyplomu. Szczegóły opisane są na stronie ARISS SSTV Award.

Poniżej można zobaczyć wzór pamiątkowego dyplomu, jaki otrzymamy za spełnienie warunków bieżącej akcji ARISS SSTV Awards. Każdy dyplom ma własny unikalny numer, a ich spis w raz z informacją komu go wydano zostanie zamieszczony na stronie ARISS.

Przykład dyplomu przyznawanego za udział w ARISS SSTV Award, czyli akcji polegającej na odebraniu obrazów nadawanych ze stacji orbitalnej ISS w paśmie krótkofalarskim. Źródło: ARISS.

Akcja dla szkół

ARISS pozwala także na realizację projektu edukacyjnego pozwalającego na łączność pomiędzy szkołami, a astronautami przebywającymi na pokładzie stacji orbitalnej. Tego typu forma kontaktu jest możliwa, gdy stacja ISS przelatuje nad okolicą danej szkoły albo przy pomocy tzw. telemostu. Z takiej okazji korzystały już niektóre polskie szkoły. Wnioski edukacyjne od zainteresowanych szkół można składać do końca października 2020 r. W Polsce pomocą służy koordynator ARISS.

Więcej informacji: